زندگینامه حسن کرباسی یزدی

به نام آفریننده عشق

حسن كرباسی فرزند غلام حسين، متولد 1307 ه.ق، در «محله مالمير» از علمای بزرگ و صاحب‌ کرامت یزد بود.

ویژگی ها 

محسن کرباسی در یکی از محلات قديمی خارج حصار «يزد» ديده به جهان گشود. حسن در خانواده اي كه چهار برادر و سه خواهر بودند، فرزند ارشد بود. از همان كودكي، آثار نبوغ ذاتي و تمايز در بين ساير برادران و خواهران از او ديده مي شد. توجه خاص به انجام دقيق فرايض ديني، احترام در حد نهايت به والدين، همدل و غمخوار بودن براي برادران و خواهران، از خصوصيات وي در همان كودكي بود.

با توجه به كهولت سن پدر و اين كه ديگر نمي توانست امور معيشتي خانواده بزرگ خود را اداره كند، حسن مجبور شد تحصيلات را رها كند و به داد و ستد در بازار بپردازد؛ و نهايتاً نتواند چون ساير طلاب پس از مدتي عازم حوزه هاي علميه شهر هاي بزرگ «ايران» و متعاقباً «حوزه مقدسه نجف اشرف» بشود. بنابراين در حجره كوچكي در «سراي خان» قديم يزد واقع در «بازار زرگري»، شغل پدر، يعني حق العمل كاري را با كمك سه برادر خود ادامه داد و طبق اسناد موجود، با دور ترين شهر هاي ايران و دهات و قصبات يزد در تماس تجاري بود.

ديري نگذشت كه مراتب صداقت و امانت داري آ شيخ حسن كرباسي، بين تجار و بازاريان اين مرز و بوم مثال زدني شد و تجار شهر هاي ايران با كمال آرامش و اطمينان خاطر، كالا هاي خود را به «تجارت خانه آ شيخ حسن كرباسي» مي سپردند و مطمين بودند ديناري از حق آنان ضايع نمي شود. هنوز كه قريب پنجاه سال از ارتحال آن مرد خدا مي گذرد، نام آ شيخ حسن كرباسي در يزد و بين بازاريان، يادآور صداقت، مردم دوستي و راستي و درستي در عمل است. ايشان در كوي مالمير، امام جماعت و زعيم محل بودند و از نقاط دور شهر، مردم با عشق و علاقه در نماز ايشان حاضر مي شدند.

راجع به ارادت ايشان به حضرت ابا عبد الله الحسين -عليه السلام، يكي از اخوي هاي ايشان نقل مي كند: در هنگام ممنوعيت عزاداري و روضه خواني در زمان «پهلوي اول»، يک بار به اخوي گفتم: با توجه به ممنوعيت عزاداري و اينكه دل هاي مشتاقان حضرت سيد الشهدا، سخت به روضه خواني تمايل دارد، اگر صلاح مي دانيد فردا صبح بعد از اداي نماز، مختصر ذكر مصيبتي بفرماييد. ايشان قبول نمودند و فردا صبح پس از اتمام نماز، رو به مومنين به ديوار محراب تكيه دادند و فرمودند: نقل شده است روز عاشورا، حضرت امام حسين علیه السلام و بعد آن چنان منقلب شدند و گريه نمودند كه از حال رفتند و از ادامه صحبت بازماندند. مدتي گذشت و ايشان توانستند از جاي خود برخيزند. من به ايشان عرض كردم: اخوي! ذكر مصيبت بس است! به منزل برويم.

از نظر معيشت و زندگي، ايشان بسيار ساده زيست و ساده پوش بودند و با قناعت هر چه تمام تر زندگي مي كردند. همه زندگي ايشان در يك اطاق كاهگلي خلاصه مي شد كه در گوشه اي از آن مسند ايشان روي پلاسي مندرس، گسترده بود. يك گوشه اطاق هم چرخ نخريسي عيال ايشان روي تخته پوستي بود؛ و ديگر هيچ مفرشي در اين اطاق، گسترده نبود! لباس روحانيت ايشان، قبا و عباي ساده و ارزان قيمت بود و عمامه كوچك و سفيد و تميزي بر سر مي گذاشتند. نقل شده واعظي از تهران به يزد آمده بود. روزي در بازار با ايشان مواجه مي شود. وقتي جناب آ شيخ حسن را به اين واعظ معرفي مي كنند، خطاب به ايشان مي گويد: “اين آ شيخ حسن كرباسي و آ شيخ حسن كرباسي كه مي گويند، شما هستيد!؟ پس چرا اين قدر عمامه شما كوچك است؟” آ شيخ حسن با لبخندي دست به عمامه خود برده و پاسخ داده بودند: “براي اين كه لايي ندارد!”

یکی از کسبه بازار خان یزد نقل کرده است: روزی به همراه آقای کرباسی در بازار خان در حرکت بودیم که ناگهان متوجه شدم ایشان حالشان منقلب شده و چشمانشان را مالیدند مثل اینکه چیزی غیر عادی دیده باشند. من موضوع را پرسيدم و ایشان فرمود: به شرطی که تا زنده ام برای کسی تعریف نکنید. من قول دادم موضوع را جایی مطرح نکنم. ایشان فرمودند: ناگهان متوجه شدم افرادی که در بازار هستند به صورت سگ و خوک ظاهر شدند!

آقای کرباسی می گوید: یک روز یک درویش نگاهی به شیئی که در گوشه اتاق بود انداخت و آن را با نگاه خود به سقف چسباند. آنگاه به من فرمود: اگر ذکری را که به تو می‌ گویم انجام دهی، تو نیز می توانی این کار را بکنی! من که دانستم برای انجام این کار مجبورم نماز صبحم را قضا کنم، پیشنهادش را قبول نکردم و به او گفتم: حال دوباره شئ را به سر جایش برگردان! او هرچه سعی کرد نتوانست شئ را برگرداند. من نیز به او گفتم: من اگر بخواهم می‌ توانم این کارها را انجام دهم بدون اینکه لازم باشد نماز صبحم قضا شود.

همسر آقای کرباسی نفل کرده اند: بعضی وقت ‌ها نیمه شب کسی درِ خانه ما را می‌زد و شیخ بیرون می رفتند و دم در با آن شخص صحبتی می‌کردند و بر می گشتند اما در مورد اینکه آن شخص کیست و چه صحبتی می‌ کند اصلا حرفی نمی‌ زدند. حتی وقتی سوال می‌ کردم، می‌ گفتند: او با من کار داشت! تا اینکه شب تصمیم گرفتم بعد از اینکه از اتاق بیرون رفتند، با پای برهنه بدون اینکه متوجه شوند پشت سرشان بروم تا طرف را ببينم یا صحبت‌ هایی که می‌شد را بشنوم. آن شب خیلی آهسته و با تأمل خودم را نزدیک در رساندم، اما در ضمن گفتگو نه آن طرف را دیدم و نه از صحبتشان چیزی فهمیدم! به محض اینکه متوجه شدم آنها می‌خواهند در را ببندند، من به سرعت به بستر رفتم و خودم را به خواب زدم اما ایشان فرمودند: والده احمد! قرار نبود کسی که نیمه شب در می‌ زند و با من کار دارد شما دخالت نکنید؟!

یکی از کسبه یزدی نقل کرده است: یکبار یکی از بازاریان از آقای کرباسی حلالیت طلبید و خداحافظی کرد تا به حج مشرف شود. ٍ پس از انجام فریضه حج معمولا کسانی که طرف با آنها خداحافظی کرده، بر خود لازم می‌دانند به دیدار او بروند. آقای کرباسی هم در محله خودشان مالمیر و محلات اطراف برای چند دقیقه و در آستانه منزل دیداری می‌کردند و از همانجا برمی‌گشتند. این دید و بازدید در یزد معمولا چند روزی به طول می‌انجامد و بعد هر کی به سراغ کسب و کار خود می‌رود اما اين حاج آقا تا دو هفته به بازار نیامد تا یک دوستی به خانه‌اش رفت و علت را پرسید. وی اظهار داشت: من موقع عزیمت حج به دیدار آقای کرباسی رفتم. اما ایشان تا به امروز به خانه من نیامده‌اند! من هم عهد کرده‌ام تا ایشان به دیدار من نیایند، به بازار نیایم. یک نفر از جناب شیخ خواست اگر ممکن است به دیدار او بروند. آقای کرباسی فرمودند: حال که چنین است؛ من حاضرم به خانه‌اش بروم، اما به شرط تنها ملاقات و دیدنی او برای ناهار یا شام در تدارک نباشد که من اهل پذیرایی و ماندن نیستم.

بنابراین آن دوست مشترک به اتفاق جناب شیخ به خانه آن حاج آقا رفتند. پس از دیدار و گفتگو با همه تذکری که به وی داده شده بود، ناگهان سفره‌ای گسترده شد و سپس چند نوع غذا در آن قرار گرفت. اما اين امر که خلاف قول و قرار با آقای کرباسی بود، موجب رنجش ایشان شد. آن مرد خدا که در محذور قرار گرفته بود، دستی به بشقاب پر از پلو برد و با دست، کمی از آن را با انگشت جمع کرده سپس با اشاره به آن دوست مشترک که در کنارش بود فرمود: نگاه‌ کن! آیا با این وضعیت من از این لقمه بخورم؟! من با شما شرط نکردم تنها دیدار باشد و بس؟ من غذا نمی‌خورم!! آن دوست می‌ گوید: وقتی به دست ایشان نگاه کردم که مقداری پلو را جمع کرده بودند با حیرت دیدم از لای انگشتان ایشان چرک و خون جاری است‌!

تنها دختر آقای کرباسی گفتند: در روزهای آخر عمر پدرم حدود دو هفته‌ای بستری بودند و من بیشتر از گذشته به ایشان سر می‌زدم. گاهی هم به بقعه سید فتح‌الدین رضا می‌رفتم و توسلی داشتم. یک روز دیدم صفه‌ای که رو به قبله و پشت مرقد بودط هم سطح کف بقعه شده و یک زیلوی نو هم در آن گسترده‌اند و نسبت به گذشته سر و سامانی گرفته است. وقتی به خانه برگشتم، پدرم که روزها بود به علت بیماری از خانه بیرون نرفته بودند، گفتند: این صفه سید فتح هم که خیلی خوب شده، چون هم سطح آن را پایین آورده‌اند و هم زیلو در آن گسترده‌اند! من با تعجب گفتم: آقا شما که مدتی است از خانه بیرون نرفته‌اید از کجا می‌ فرمایید؟! آقا گفتند: چرا من دیدم بعد هم سکوت کردند و دیگر حرفی نزدند. توضیح اينکه این همان صفّه است که چند روز بعد، مدفن ایشان شد.

یکی از اهالی محله مالمیر نقل کرد: در دوره نوجوانی به اتفاق چند نفر از همسالان محل بازی می‌ کردیم که ناگهان مار بزرگی نظر ما را به خود جلب کرد. پس همگی دور این خزنده جمع شده بودیم، آن هم بدون اینکه متوجه خطر احتمالی اين گزنده خطرناک باشیم. در این اثنا آقای کرباسی از منزل به طرف بازار می‌رفتند که با دیدن ما نوجوانان جلو آمدند و وقتی آن مار را دیدند، از ما خواستند از اطراف آن پراکنده شویم اما ما خیلی توجه نکردیم و همچنان به تماشا ایستاده بودیم. ایشان وقتی متوجه شدند ما قصد نداریم از دور این مار متفرق شویم وردی خواندند و به طرف آن حیوان فوت کردند و از ما جدا شدند. هنوز چند لحظه از رفتن ایشان نگذشته بود که ما متوجه شدیم این مار هیچ تحرکی ندارد و هرچه به طرف او چیزی پرتاب کردیم، حرکتی از خود نشان نداد.

روزی در سفر عراق، جناب شیخ به مردی عراقی می‌ رسند و نگاهی به او می‌ اندازند و می‌ پرسند: شما از نسل شمر، از اشقیای کربلا نیستید؟! او هم جواب می‌ دهد: صحیح می‌ فرمایید. من از فلان قبیله و از فرزندان فلان شخص هستم و خودش اقرار می‌ کند که اجدادش از قاتلان اباعبدالله است.

یکی از همسایگان آقای کرباسی که مشی و مرامش خدا پسندانه نبود و ایشان آزار و اذیت زیادی از او دیده بودند و عموماً با رفتار و اخلاق خوب با وی برخورد می‌کردند، یک بار بیمار شد و چون معالجات پزشکان به نتیجه‌ای مطلوب نرسید، نگران شد‌‌. روزی با گریه و زاری در خانه این همسايه پارسا و پرهیزکار خود آمد و با تضرع و التماس از ایشان خواست درباره‌اش دعا کنند. جناب شیخ که قلبی رئوف و مهربان داشت. با همه آزارهایی که از او دیده بوده به وی دلداری داد و قول داد برای شفایش دعا کند. طولی نکشید که این همسایه باز هم با گریه اما این بار از روی شوق و با جسم سالم برای عرض تشکر در خانه جناب شیخ آمد و از ایشان تشکر کرد.

پسر آقای کرباسی می گوید که یک روز از پدر در مورد طی الارض پرسیدم: آیا برای شما هم طی الارض اتقاق می افتد؟ ايشان فرمود: گاهی اتفاق افتاده (یا گاهی اتفاق می افتد!)

عروج ملکوتی

بعد از چند روز بيماري در روز جمعه 23 دي الحجه 1385 هجري قمري مطابق با 26 فروردين 1345 هجري شمسي، جان به جان آفرين تسليم نمود و در كنار مقبره «سيد فتح الدين رضا» واقع در محله مالمير یزد به خاک سپرده شد.