نوشته‌ها

زندگینامه ابوعبدالله مغربی

 

به نام آفریننده عشق

 

ابوعبدالله مغربی معروف به شیخ مغربی از بزرگان تصوف در قرن سوم هجری بود. ابراهیم خواص و ابراهیم‌ بن‌ شیبان کرمانشاهی از شاگردان او بودند.

 

ویژگی ها

نام اصلی او محمد بن اسماعيل بود. تاريخ ولادت او را مي توان در اواخر سده 2 ق دانست. زادگاه و نحوه زندگی و سير و سلوک وی نيز معلوم نيست و تنها می دانيم كه مريد ابوالحسن علي بن زرین هروی بوده است. در احوال وی گفته اند كه پيوسته در سفر بود تا آنجا كه 97 بار و به قولي ديگر 77 بار حج گزارده است و در اين سفرها ياران و مريدانش نيز همراه او بوده اند.

درباره زهد وی گفته اند كه خوراک او از ريشه گياهان بود و كراماتی نيز به وی نسبت داده اند. مولوی داستانی از كرامت های او را به نظم درآورده است. ابراهيم بن شيبان، ابراهيم خواص و ابوبكر بيكندی را در زمره مريدان وی دانسته اند.

در طبقات الصوفیه آمده است که شیخ الاسلام گفت: هرگز وی تاریکی ندیده بود، آنجا که خلق را تاریکی بودی، او را روشنی بودی. وی گفت: به آن خدای که بوعبدالله مغربی را بیافرید، که اگر الله، مونت شهوت از من باز ستاند مرا دوست تر از آن باشد که اکنون مرا گوید در بهشت شو!

این آنست که علی بن ابی طالب (ع) گفت: اگر مرا اختیار دهند که در بهشت شو یا در مسجد، من در مسجد شوم که بهشت آن من ایذ به نزدیک او و مسجد آن او ایذ به نزدیک من. شیخ الاسلام گفت: که بوعبدالله مغربی وقتی بر کوه طور سینا سخن می گفت سخن به جایی رسید که گفت: بنده به او چندان نزدیکی جوید تا آن هنگام که فرد ماند فرد را؛ سنگ از کوه بجنبید و پاره پاره شد و به هامون آمد.

 

عروج ملکوتی

ابوعبدالله مغربی نزدیک 120 سال زندگی کرد و در 299 ق درگذشت. وی در طور سينا، كنار قبر استادش ابوالحسن علی بن زرين هروی، به خاک سپرده شد.

زندگینامه حضرت عمران (ع)

 

به نام آفریننده عشق

 

عمران یا یهویاقیم به گفته منابع روایی مسیحی، همسر حنه و پدر مریم بود. داستان یهویاقیم اولین بار در انجیل یعقوب در قرن دوم میلادی روایت شده‌ است.

 

عمران بن ماثان (ماتان) از فرزندان حضرت سلیمان بود. و آل‌ ماثان سروران بنی‌اسرائیل و پیشوایان روحانی آنان بودند. از امام باقر (ع) راجع به پیامبری عمران (ع) پدر حضرت مریم (س) سؤال شد، آن‌حضرت فرمود ایشان باجناق حضرت زکریا (ع) و از پیامبران صاحب رسالت در میان قوم بنی‌اسرائیل بود. بر‌ این‌ اساس، حضرت یحیی (ع)، پسرخاله حضرت مریم (س) می‌شد.

در گزارشی تاریخی، حضرت زکریا (ع)، شوهر دختر عمران بن ماثان (ع) و به عبارتی شوهر خواهر حضرت مریم (س) اعلام شده است. به گفته انجیل یعقوب، یهویاقیم مرد ثروتمند و با ایمانی بود که به فقرا کمک می‌کرد اما در معبد قربانی او را رد کردند زیرا او و همسرش فرزندی نداشتند و این را نشانه مخالفت خدا با آنان محسوب کردند. در نتیجه یهویاقیم سر به بیابان گذاشت و آنجا ۴۰ روز روزه گرفت و توبه کرد.

سپس، فرشته‌ها بر یهویاقیم و همسرش حنه ظاهر شدند و به ایشان وعده فرزندی دادند. یهویاقیم سپس به اورشلیم بازگشت و در دروازه شهر حنه را دید و او را به آغوش کشید. مطابق باوری رایج در آن منطقه، فرزند زن پیری که امیدش به فرزندآوری را از دست داده، اعمال بزرگی انجام خواهد داد. نقل است که عمران قبل از تولد فرزندش مریم از دنیا رفت.

زندگینامه عباس قمی

به نام آفریننده عشق

 

عباس بن محمدرضا قمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و محدّث قمی عالم شیعه در قرن چهارده هجری قمری است.

 

ویژگی ها

شیخ عباس در سال ۱۲۹۴ق در قم به دنیا آمد. پدرش محمدرضا قمی فردی متدین و مرجع مردم برای آگاهی از وظایف شرعی بود. مادر شیخ عباس به نام «بانو زینت» نیز از زنان متدین و پارسا بود. محدث قمی برای تکمیل علوم و معارف سفرهایی را به بلاد اسلامی داشته و به همین علت در سه حوزه قم، نجف و مشهد اساتیدی داشته است.

محدث قمی پس از درگذشت محدث نوری در سال ۱۳۲۲ق نجف را ترک کرد و به ایران بازگشت. وی در مدت اقامت در ایران، چندبار به زیارت عتبات عالیات رفت و مجددا به حج مشرف شد. شیخ عباس قمی جمعه ۱ ربیع‌الثانی ۱۳۳۲ق به قصد اقامت وارد مشهد شد. علت اقامت وی در مشهد به تقاضای آقا حسین قمی بود و تا سال ۱۳۵۴ق در آن جا سکونت داشت.

شیخ عباس قمی پس از واقعه مسجد گوهرشاد و قتل عام مردم و تبعید آقا حسین قمی در سال ۱۳۵۴ق به نجف بازگشت و تا پایان عمر در آن جا ماند. آقا بزرگ تهرانی از دوستان و ارادتمندان شیخ عباس، وی را مثال بارز انسان کامل و مصداق فردی عالم فاضل و زیبنده صفات عالیه مانند حسن خلق و تواضع معرفی می‌کند.

عباس قمی می گوید: در نجف اشرف که بودم با یک شخص دیگری که سنش کم و اوائل بلوغش بوده (گویا سید محمد پسر حاج آقا حسین قمی که این موزه را او ساخته) میل کردم به زیارت قبور وادی السلام بروم. همین که از دروازه پا بیرون گذاشتم صدایی به گوشم آمد مثل صدای شتری که پشت او زخم باشد و به پشتش داغ بگذارند. من به طفل همراهم گفتم: صدایی که من می شنوم را شما هم می شنوی؟ گفت: نه. ما هرچه نزدیک تر می شدیم صدا بلندتر می شد تا به قبرستان رسیدیم. به قبرستان که رسیدیم، دیدم سر یک قبر، جماعتی حلقه زده اند و این صدا از وسط آنهاست به او گفتم صدا نمی شنوی، گفت: نه، معلوم شد آنها جنازه ای آوردند و این صدا از آن جنازه است و این حالت من این مکاشفه بوده است.

فرزند عباس قمی می گوید: پدر بزرگوارم در نجف اشرف بر اثر كثرت عبادت و تألیف به مرض سختى دچار شد و معالجات پزشکان در او مؤثر نیفتاد. یک روز در حالى كه ناله مى كرد به مادرم فرمود: همسر مهربانم مقدارى آب در قورى با یك ظرف براى من بیاور. قورى آب و ظرف را كنارش گذاشت و گفت: مرا بلند كنید. زیر بغل او را گرفته و در بستر نشاندیم، آنگاه گفت: پنجاه سال است با این انگشتان قال الله و قال الصادق و قال الباقر نوشته ام؛ در این هنگام انگشتان خود را روى ظرف گرفت و از قورى به روی آن آب ریخت و آن آب را نوشید، پس از چند ساعت شفاى كامل یافت!

فرزند عباس قمی مى گفت: پدرم مرحوم محدث قمى دچار چشم درد سختى شد و پزشکان عراق از علاجش عاجز شدند. روزى به مادرم گفت: كتاب شریف «اصول كافى» را نزد من بیاور. وقتی مادر، كتاب را به دست پدر داد، پدر گفت: این كتاب منبع واقعیات الهیه و سراسر حكمت و هدایت و نور است و شفاء هر دردی است. نویسنده آن مرحوم كلینى از معتبرترین افراد روزگار است؛ نمى شود كتاب او بى اثر باشد. كتاب را یكى دو بار به چشم خود كشید و یكى دو ساعت بعد، از آن از درد چشم خلاص شد.

 

اساتید

  • میرزا محمد ارباب قمی
  • شیخ ابوالقاسم قمی
  • سید احمد طباطبایی قمی
  • سید محمد کاظم طباطبائی یزدی
  • میرزا حسین نوری
  • میرزا محمدتقی شیرازی
  • شیخ مرتضی آشتیانی
  • آقا حسین قمی

 

شاگردان

  • آقا بزرگ طهرانی
  • حیدر قلی خان سردار کابلی
  • سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی
  • عبدالحسین فقیهی رشتی
  • محمدعلی اردوبادی
  • سید محمدهادی میلانی

 

آثار

  • مفاتیح الجنان
  • سفینة البحار
  • نفس المهموم
  • منتهی الآمال

 

عروج ملکوتی

محدث قمی در شب سه شنبه ۲۲ ذی‌الحجه ۱۳۵۹ق برابر با ۱ بهمن ۱۳۱۹ش در ۶۵ سالگی در نجف درگذشت. سید ابوالحسن اصفهانی در حرم امیرالمؤمنین(ع) بر او نماز خواند و پیکرش در کنار استادش محدث نوری دفن گردید.

زندگینامه هادی ابهری

 

به نام آفریننده عشق

 

هادى ابهرى از عارفان و مردم با ایمان و پرهیزكار ابهر است و در زمان خود از بكائین شمرده می شد.

 

ویژگی ها

راوی می گوید: در سال 1361 ق كه براى تحصیل به نجف اشرف مهاجرت كردم و با دست خالى به حضرت علی علیه ‏السلام عرضكردم که اگر اجازه توقف به این عبد را می دهید وسائل ماندنم را مرحمت فرمائید. بعد از چند روز در صحن مطهر به مرحوم حاج هادى مزبور برخورد كردم و اصلا او را قبلا ندیده و نمى شناختم، چون مرا دید گفت اسمت محمد است؟ گفتم آرى، گفت اهل شاه عبدالعظیم هستى؟ گفتم آرى، گفت خدمت حضرت امیر علیه ‏السلام تقاضائى داری؟ گفتم آرى، گفت به من حواله كرده ‏اند كه مایحتاج ماندن تو را فراهم كنم. لذا هر چه لازم داشتم خرید و مبلغ هفت دینار عراقى كه خرج چندین ماه مرا تأمین میكرد به من داد و مرا از آیت ‏الله اصفهانى و دیگران مستغنى نمود.

هادی ابهری می گوید: قبرستان بقیع رفتم و چون به درِ قبرستان رسیدم درِ بسیار عالى و صحن و سراى عجیب و بدیعى دیدم كه در هیچ یک از مشاهد مشرفه عراق و ایران ندیده بودم. كفش هایم را درآورده و وارد صحن شدم. دیدم حرم مطهر ائمه بقیع با گنبد و مناره ‏هاى طلاى رفیع و ایوان بسیار با صفائى كه هرگز مثلش را ندیده بودم می باشد لذا تعجب كردم كه از دیروز عصر تاكنون این بناء مجلل را كى ساخته است؟

پس با ذوق و شوق فراوان به طرف حرم ائمه علیهم‏ السلام روانه شدم ولى هیچكس را نمی دیدم تا به ایوان رسیدم و دیدم سید بزرگوارى كه عمامه سبز بر سر دارد کنار درِ حرم ائمه علیهم‏ السلام ایستاده و با یک هیبت و وقار تمام، دربانى ائمه علیهم ‏السلام را می نماید. گفتم خدایا این آقا كیست كه این اندازه مقام دارد و دربان امامان است؟ نزدیک رفتم و دیدم مرحوم سید مجتبى میرلوحى (نواب صفوى) است. خوشحال شدم و رفتم با او مصافحه و معانقه كنم که ناگهان دیدم كنار قبور ویران شده آنها ایستاده ‏ام و از آن مناظر هیچ اثرى نیست و دانستم كه باطن مشاهد، آن است كه دیده ام.

آقای مصطفوی می گفت: در مغازه نشسته بودم که آقای الهی طباطبایی پیش من آمد تا با من مشورت کند و می گفت که نمی دانم در تبریز بمانم یا به قم بروم. حاج آقا ابهری که سواد نداشت حتی بلد نبود فارسی هم درست صحبت کند (ترک بود) وارد شد و قبل از این که ما چیزی بگوییم رو کرد به آقای طباطبایی و گفت: شما بهتر است در تبریز بمانید لازم نیست به قم بروید.

رفقای آقای ابهری می گفتند: اگر می خواستیم به تهران برویم و آدرس جلسه را نداشتیم ایشان را سوار ماشین می کردیم و می گفتیم: ما می خواهیم فلان جا به مجلس روضه برویم. سر هر چهار راه و سه راه و دو راهی که می رسیدیم بو می کرد می گفت: بوی این روضه از فلان خیابان می آید. ما را می برد به همان روضه ای که می خواستیم برویم. هر کسی که به کربلا رفته بود را نیز مشخص می کرد و یک بار هم خطا نمی شد.

حاج آقا هادی ابهری با ملا آقاجان زنجانی در شاه عبدالعظیم دعای کمیل می خواندند و العفو می گفتند. هر دو ترک بودند آقای حاج ملا آقاجان به آقای ابهری می گوید: نگاه بینداز ببین این ها چه می گویند. ظاهرشان العفو می گوید اما در باطنشان چه می خوانند. ایشان نگاهی کرد و گفت: تمام این ها می گویند: علف علف علف، یعنی خدایا پول بده. همه اشان غصه دار پول و قسطند.

مرحوم آقای کشمیری می فرمود: از آقا هادی ابهری ذکری را خواستم که مرا به مقصد برساند، ایشان ذکر «یاحی یاقیوم» را توصیه کرده بودند. آقای کشمیری پرسیده بودند: ذکری می خواهم که ذکر اولیاست، باز هم این ذکر را توصیه کردند. عبارت «صاحب مکاشفات عرفانی و انوار ملکوتی» را علامه طهرانی در مورد ایشان به کار بردند.

سید محسن طهرانی می گوید: روزی مرحوم پدرم (علامه طهرانی) ازمنزل به قصد مجلس روضه حرکت کردند. مرحوم حاج هادی ابهری نیز همراه ما بود. چون وارد مجلس روضه شدیم، منبری واعظ شهیر و معروف کربلا، مرحوم شیخ مهدی مازندرانی بود. وی اتفاقا در آن روز روضه قتلگاه را خواند و بسیار خوب و مهیج هم خواند اما بسیار جای تعجب بود که ابدا کسی گریه نکرد و برخلاف انتظار همه، مجلس سرد و بدون شور بود. چون از مجلس بیرون آمدیم، دیدیم حاج هادی می گوید: بی حیا شرم نمی کند با جنابت داخل مجلس امام حسین علیه السلام شده است. معلوم شد یکی از حضار مجلس با حال جنابت آمده است و حال او مانع نزول رحمت شده است.

مي گويند زمانی به حاج هادی عرض شد كه اذان گفتند، برويم مهيای نماز شويم. وی گفت: هنوز وقتش نشده است و بعد از مدتی گفت: حالا وقتش شد، برخيزيد براي نماز. سوال كردند چطور آن زمان فرموديد وقتش نشده است؟ گفت: آخر تازه الان ملائک فرود آمدند.

نقل است: هادی ابهری که چشم برزخی اش باز شده بود، در حرم حضرت علی(ع) به ایشان گفت: یا علی(ع)، یک بچه خوشگل به ما نشان نمی دهی؟! این ها چه کسانی هستند که من می بینم! (منظور از ایشان از بچه خوشگل، کسی بود که که چهره برزخی و باطن زیبایی داشته باشد). پس از آن ناخودآگاه به سمت حجره ای که در نجف قرار داشت روانه شد و آیت الله بهجت را در آنجا دید. آن دو با اینکه همدیگر را تا به حال ندیده بودند اما در آن دیدار، یکدیگر را در آغوش گرفته و گریه کردند و سپس بدون گفتن جمله ای از یکدیگر جدا شدند.

 

عروج ملکوتی

هادی ابهری در سال 1390 قمری در تهران وفات نمود. جنازه او را به قم منتقل کردند و در جوار جناب على بن جعفر علیهما السلام، كنار استادش مرحوم انصاری همدانی دفن کردند.

زندگینامه محمد علی ناصری

 

به نام آفریننده عشق

 

محمدعلی ناصری دولت‌آبادی (۱۳۰۹-۱۴۰۱ش) معروف به محمد ناصری، فقیه و استاد اخلاق شیعه و از استادان حوزه علمیه اصفهان بود.

 

ویژگی ها

محمدعلی ناصری در سال ۱۳۰۹ش در دولت‌آباد نزدیک اصفهان به دنیا آمد. پدرش محمدباقر ناصری دولت‌آبادی (۱۲۷۰–۱۳۶۱ش) از عالمان شیعه و از شاگردان رحیم ارباب و جهانگیرخان قشقایی بود. محمد ناصری تحصیلات حوزوی را در حوزه علمیه اصفهان آغاز کرد و پس از هجرت به نجف، دروس مقدماتی حوزه را از پدرش و پس از او از محمدحسین دِهاقانی و محمدعلی مُدَرّس افغانی آموخت. ناصری دروس سطح حوزه را نزد افرادی چون مجتبی لنکرانی، سید عبدالاعلی سبزواری، عبدالکریم کَروَنی اصفهانی و صدرا بادکوبه‌ای گذراند.

او سپس خارج اصول را از سید ابوالقاسم خویی و خارج فقه را از سید عبدالهادی شیرازی، میرزا هاشم آملی، سید محمود حسینی شاهرودی و امام خمینی فرا گرفت. محمدعلی ناصری در عرفان عملی از سید جمال‌الدین گلپایگانی، محمد کوفی، سید محمد رضوی کشمیری، عبدالزهرا گرعاوی، عباس قوچانی وصی سید علی قاضی و سید هاشم حداد بهره برد. همچنین با علامه طباطبایی، اسماعیل دولابی و محمدتقی بهجت در ارتباط بود. او را از نظر عرفان عملی، به سلسله منتسب به سید علی قاضی، متصل دانسته‌اند.

ناصری از سال ۱۳۵۹ش به درخواست دوستش حسن صافی اصفهانی، فقیه شیعه، امامت جماعت مسجد کَمَرزرّین اصفهان را به عهده گرفت. مجالس سخنرانی عمومی او در این مسجد و برخی جلسات درس اخلاق او در برخی مدرسه‌های علمیه اصفهان برگزار می‌شد. تأکید بر یادآوری نام امام مهدی(عج)، امام دوازدهم شیعیان، از ویژگی‌های وی دانسته شده است. حمایت از انقلاب اسلامی ایران و سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، از مواضع او بود.

محمدعلی ناصری می گفت: مَثَل امام زمان(عج)، مَثَل روحِ عالمِ وجود است. هر شخصی، روحی دارد و آن روح است که سبب حرکت و انتقال انسان می‌شود. امام زمان هم، روح عالم وجود است. اگر امام زمان نباشد، عالم وجودی نیست. بقاء عالم وجود و نظم عالم وجود، به وجود حضرت بقیةالله است.

بنیاد علمی فرهنگی هاد در اصفهان و قم تحت اشراف او بود و فرزندش جعفر ناصری، روحانی شیعه مدیر آن است. این بنیاد شامل مراکز زیر است:

  • مدرسه علمیه صاحب‌الزمان در اصفهان
  • مدرسه عالی فقه در قم و اصفهان
  • مرکز تخصصی اخلاق و تربیت اسلامی در قم و اصفهان
  • پژوهشکده اخلاق و تربیت اسلامی در قم
  • مؤسسه فرهنگی دارالهدی در قم

 

وی به مدت بیش از ۴۰ سال علوم دینی مثل کتاب‌های رسائل، مکاسب و کفایه خارج فقه و اصول و نیز تفسیر قرآن تدریس می‌کرد. سخنرانی‌ های او مورد توجه عموم مردم بود و گاه از شبکه‌های سراسری رادیو و تلویزیونی ایران پخش می‌شد. شان استون، بازیگر و فیلمساز آمریکایی، در سال ۱۳۹۰ش که به ایران سفر کرده بود، در دفتر محمد ناصری اسلام آورد و نام خود را به شان علی استون تغییر داد.

اکبری زادگان می گوید: محضر آیت الله ناصری مشرف شدم و به ایشان گفتم: بنده یک خواب دیدم و می خواهم این خواب را برای شما تعریف کنم و تعبیر آن را از شما بخواهم. آیت الله ناصری گفت: در مورد حمید قبادی نیا خوابی دیده ای و خوابت چنین و چنان است. آیت الله ناصری بدون اینکه به او چیزی بگویم خواب من را تعریف کرد و دقیقا همان خوابی بود که من دیدم.

نقل است: یک نفر صاحب اولاد شده بود. نوزاد را نزد روحانی محله می برد و اذان و اقامه در گوش نوزاد گفته می شود؛ اما تصمیم می گیرد که برای تبرک، نوزاد را پیش آیت الله ناصری هم ببرد و به ایشان نمی گوید که اذان و اقامه در گوش نوزاد خوانده شده است. به ایشان می گوید که لطفا اذان در گوش فرزندم بگویید، ایشان هم می پذیرند و بچه را می گیرند؛ اما وقتی به صورت نوزاد نگاه می کنند، می گویند: اینکه اذان برایش گفته اند!

 

آثار

  • آب حیات
  • سخن دوست
  • رسم بندگی
  • در امتداد نور

 

عروج ملکوتی

ناصری پس از مدتی بیماری در ۴ شهریور سال ۱۴۰۱ش در ۹۲ سالگی در بیمارستان امین اصفهان درگذشت و در گلستان شهدای اصفهان دفن شد.

زندگینامه عباسعلی ادیب

 

به نام آفریننده عشق

 

آیت الله عباسعلی ادیب حبیب آبادی (۱۳۱۵ – ۱۴۱۲ ق) (۱۲۷۴ – ۱۳۷۱ ش)، عالم زاهد، فقیه جامع و ادیب شاعر شیعه معاصر و از مدرسین برجسته‌ حوزه‌ علمیه‌ اصفهان بود.

 

ویژگی ها

شیخ عباسعلی ادیب حبیب آبادی، فرزند حاج محمدجعفر، در روز جمعه ۱۳ جمادی الاول سال ۱۳۱۵ ه.ق (مطابق ۱۲۷۴ ش)، در قریه حبیب آباد برخوار اصفهان متولد گردید. ادیب در رشته های مختلف همچون فقه، اصول، اخلاق، ریاضیات، هندسه، هیأت، نجوم و … به سطوح عالی و مدارج بلند راه یافت و از برخی اساتید خود موفق به دریافت اجازه روایت و اجتهاد گردی. وی همچنین تحصیلات عالی را تا سطح دکترا در رشته فارماکولوژی از شاخه های رشته های پزشکی به اتمام رسانید و به عنوان دانشیار دانشکده علوم پزشکی اصفهان دست یافت.

آیت الله ادیب تدریس در حوزه علمیه اصفهان را از سال ۱۳۴۵ در مدرسه کاسب گران اصفهان شروع نمود و به تدریج گسترش یافت به نحوی که پس از مدتی جلسات درس خارج ایشان یکی از گسترده ترین جلسات بود. وی در مدارس ذوالفقار، نیم آورد، صدر، چهارباغ و… حدود هفتاد سال از سطح تا درس خارج منطق، حکمت و … را تدریس نمودند.

برخی از خدمات و فعالیت‌های آیت الله ادیب به شرح زیر است:

  • تعمیر و بازسازى مقبره صاحب بن عباد
  • احیاء و تجدید ساختمان مسجد مقابل مقبره صاحب بن عباد (در محله طوقچی اصفهان)، و اقامه نماز جماعت و موعظه، ارشاد در هدایت مومنین در این مسجد که به نام «مسجد صاحب بن عباد» شهرت دارد
  • دارالشفای حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها که اکنون یکی از بهترین درمانگاه ها و بیمارستان های شهر اصفهان به شمار می آید
  • حسینیه امام خمینی (ره)

 

آیت الله ادیب یک بار ماه مبارک رمضان به بعضی از آقایان از جمله آیت‌ الله دزفولی و چهار پنج نفر دیگر فرموده بودند: امشب افطار به منزل ما بیایید.‌ گفتند: آقا! پس ما غذا تهیه می‌کنیم و می‌آوریم. ایشان فرموده بودند: نخیر، خودم هستم. یکی از آقایان گفتند: آقا! این‌طور که نمی‌شود، حداقل به روح‌الله بگویم نان بخرد بیاورد؟ گفته بودند: نان هم نمی‌خواهد. آیت‌الله دزفولی گفته بودند: بگویم خانم سوپی درست کند؟ باز هم گفته بودند: گفتم هیچی نمی‌خواهد.

برای افطار به منزل آقا رفته بودند، آقا یک طعامی به این‌ها داده بود که مائده بهشتی بود. یک مقدار خیلی کم برای ما آوردند. یک چیزی مانند خرماخرک بود که به زنان که وضع حمل می‌کنند، می‌دهند. اما یک طعمی داشت که نمی‌شود بیان کرد. یک بار بیان کردیم: آقا! از این‌ها باز هم هست؟ فرمودند: نخیر، مؤمنین اصلا از این‌ها نمی‌خورند. گفتم: پس چطور به آن آقایان دادید؟ گفتند: این یک دعوتی از امام حسن (ع) بود و فرموده بودند این‌‌ها را دعوت کنید.

یک روز آیت الله ادیب خیلی عادی، طوری که اگر کسی بشنود، تعجب نکند، فرمودند: دیشب که در خدمت آقا محمدتقی مجلسی بودیم، فرمودند: معنای آن مسئله (که بلد نبودم)، این است و یک آدرسی دادند که رفتم دیدم آنجاست. ما عرض کردیم: آقا! منظور حضرتعالی مکاشفه به روح است؟! فرمودند: نخیر، آقا محبت کردند و به منزل ما آمدند و به جسم، مهمان ما بودند!

 

اساتید

  • شیخ محمدرضا نجفی
  • سید محمدمهدی درچه ای
  • شیخ عبدالکریم گزی
  • آقا نورالله مسجدشاهی
  • سید محمد نجف آبادی
  • شیخ محمدرضا مسجدشاهی
  • سید محمدباقر درچه ای

 

عروج ملکوتی

آیت الله ادیب سرانجام در روز پنج شنبه دوم ذی الحجه سال ۱۴۱۲ ه.ق (برابر با چهاردهم خرداد ۱۳۷۱ ش) وفات یافت و در جوار مقبره صاحب بن عباد در محله ی طوقچی اصفهان مدفون گردید.

زندگینامه سیده نصرت امین

 

به نام آفریننده عشق

 

سیده نصرت بیگم امین (۱۲۷۴ – ۱۳۶۲ش) معروف به بانو امین، صاحب تفسیر مخزن العرفان، فقیه، عارف و مفسر شیعی است. او آثار متعددش را با نام بانوی ایرانی منتشر کرده است.

 

ویژگی ها

بانو امین در سال ۱۳۱۲ق، مطابق با ۳۰ خرداد ۱۲۷۴ش ، در اواخر سلطنت ناصر الدین شاه در اصفهان متولد شد. بانو امین سواد آموزی را از پنج سالگی در مکتب خانه آغاز کرد و از یازده سالگی به آموختن زبان عربی مشغول شد. او در بیست سالگی تحصیل علوم دینی و صرف و نحو را به طور جدی آغاز کرد و از محضر اساتید مجتهدی که به منزلش می‌آمدند بهره گرفت. او از ابوالقاسم زفره ای و علی اصغر شریف مقدمات را آموخت و در سی و دو سالگی به فراگیری فقه، اصول و حکمت نزد سید علی نجف آبادی پرداخت. بیشتر تحصیلات بانو در محضر او انجام گرفت.

بانو امین در هفتم سال ۱۳۵۴ق در چهل و دو سالگی و پس از بیست و سه سال تلاش مداوم و پیگیر در آموختن علوم عقلی و نقلی اولین اجازه اجتهاد و اجازه روایت را از محمد کاظم شیرازی و عبدالکریم حائری یزدی دریافت کرد. این اولین اجازهٔ رسمی اجتهاد و روایت است که به یک زن داده شده و در محافل علمی و فقهی از آن سخن رفته است.

محمد تقی جعفری در این موضوع گفته است: «نظر به مقامات عالیۀ روحی که بانوی ایرانی در آن موفق شده‌اند باید ایشان را از گروه نخبه‌ای از دانشمندان به شمار آورد که به اضافۀ فرا گرفتن دانش به تولد جدید زندگی نایل می‌شوند.» و نیز گفته است: «با توجه به آثار علمی که از خانم امین در دسترس ما قرار گرفته، به طور قطع می‌توان ایشان را یکی از علمای برجستۀ عالم تشیع معرفی نمود.»

سید محسن امین به نقل از سید شهاب الدین مرعشی نجفی دربارهٔ بانو امین گفته است: «وی یگانهٔ روزگار در آن زمان و حجت زنان عصرش بود.» مرتضی مطهری در بیان ماجرای دیدار خود با بانو امین می‌گوید: «از بانو مجتهدۀ امین سؤالی کردم و وقتی او شروع به پاسخگویی کرد، دیدم که من باید دست و پای خودم را جمع کنم.»

از شاگردان بانو امین می‌توان به زینت السادات همایونی، عفت الزمان امین، ربابه الهی و بتول غازی اشاره کرد. وی در کتاب نفحات الرحمانیه مکاشفاتی از خود نقل کرده است. بانو در این کتاب از الهاماتی که از سی سالگی بر قلب وی وارد شده سخن به میان آورده است. شخصیت‌های دینی و شاگردانش نیز از حالات عرفانی و کرامات او سخن به میان آورده‌اند.

 

بانو امین می گفت: «هر وقت حضرت عزرائیل (ع) برای گرفتن جان کسی وارد محله ما می‌شوند، من متوجه حضور ایشان می‌شوم و می‌دانم که به کدام خانه می‌خواهند بروند و جان چه کسی را می‌خواهند بگیرند!» استاد صفوی قمی از بانو امین می پرسد: «بانو! شما چگونه به این مرتبه رسیدید و اینگونه اسرار برای شما مکشوف می‌شود؟» بانو امین گفت: «من در اثر انس با قرآن به این مرتبه رسیده‌ام و هرچه بیشتر به قرآن می‌پردازم و غرق در آیات الهی می‌شوم، این حالت بیشتر به من دست می‌دهد و حجاب‌ها برایم کنار می‌رود.»

یکی از مکاشفات بانو امین، دیدار نبی اکرم(ص) بود که می‌گوید: «پیامبر(ص) را در مکاشفه‌ای دیدم و از ایشان خواستم حضرت علی(ع) را به من نشان بدهد که در این هنگام حضرت علی(ع) از درب دیگری وارد شد.»

یازدهم مهر ماه سال ۱۳۵۶ علامه طباطبایی با همسر خویش به اصفهان آمده و در منزل مرحوم حاج آقا منصور زاده، یکی از وعاظ مشهور، بودند و ایشان برای دیدار بانو امین اظهار علاقه و ارادت می کردند. آقای جواد امین، که از بستگان بانوی ایرانی بود، زمینه ملاقات این دو بزرگوار را فراهم کرد. در این دیدار علاوه بر مرحوم علامه و همسرشان، شیخ رضا ناطق که از وعاظ مشهور اصفهان هستند و بنده نیز حضور داشتم.

به منزل بانو که وارد شدیم ایشان با متانت و وقار خاصی در حالی که بسیار محجبه بودند ما را پذیرفتند. دقایق، یکی پس از دیگری می گذشت و علامه و بانو در کمال سکوت نشسته بودند. آقای ناطق به بنده گفتند: چنین مجلسی که دو مفسر و فیلسوف در آن حضور دارند حیف است با سکوت طی شود. شما سؤالی بپرسید تا باب سخن گشوده شود و ما از محضر این دو بزرگوار استفاده کنیم. بنده از مرحوم علامه در مورد «مخلصین» سؤال کردم که چه کسانی هستند و چرا قرآن کریم آنان را از دیگران استثناء کرده است؟

حضرت علامه فرمود: بندگان مخلص بر حسب اعمالشان جزا داده نمی شوند از این رو حساب آنها از سایرین کاملا جدا بوده و شیطان هم در برابر آنها بیچاره است. پرسیدم: چگونه می توان به این درجه رسید و مخلص شد؟ فرمودند: همیشه باید به یاد خدا باشید «فاذکرونی اذکرکم». برای خلاصی از هر وسوسه شیطانی و گمراهی، خدای تعالی را یاد کنید. گفتم: بهترین اذکار چیست؟ مرحوم علامه  و بانوی ایرانی به یکدیگر نگریسته و سپس فرمودند: لا اله الا الله از بهترین اذکار است.

از قلب سلیم پرسیدم که در سوره شعراء به آن اشاره شده است. بانو فرمودند: قلب سلیم قلب لا یکون فیه الا الله. قلب سلیم قلبی است که در آن غیر خدا نباشد و مخلصین هم دارای قلب سلیم هستند. پرسیدم: آیا امکان دارد کاری کنم که حجاب ها کنار رود و به کشف و شهود نایل شویم؟ فرمودند: بله حتما می شود: «و کذلک نری ابراهیم ملکوت السموات و الارض لیکون من الموقنین.»

خانم قاضی یکی از شاگردان بانو امین در رابطه با سلوک بانو تعریف می‌کردند: در سال‌هایی که ایشان در نقاهت بودند یک بار از منزل ایشان تماس گرفتند که برای ملاقات بانو به منزل ایشان بیایید. به دیدن بانو که رفتم بانو گفتند 7 بار سوره حمد را برای شفایم بخوان و من شروع کردم به خواندن سوره حمد که دیدم درختان حیاط خانه ایشان هم با من سوره حمد تلاوت می‌کنند. پس از پایان تلاوت، جریان را برای بانو تعریف کردم ایشان گفتند تازه به یکی از رموز جهان هستی وقوف پیدا کرده‌ای.

 

آثار

  • مخزن العرفان در تفسیر قرآن
  • مخزن اللئالی
  • سیر و سلوک در روش اولیاء طریق سیر سعداء
  • معاد یا آخرین سیر بشر
  • روش خوشبختی و توصیه به خواهران ایمانی

 

عروج ملکوتی

وی دوشنبه ۲۳ خرداد ۱۳۶۲ش، برابر با ۳۰ شعبان ۱۴۰۳ق، در اصفهان در گذشت و در تخت فولاد به خاک سپرده شد.

زندگینامه میرزای قمی

 

به نام آفریننده عشق

 

میرزا ابوالقاسم بن محمدحسن شفتی قمی (۱۱۵۰ق-۱۲۳۱ق) معروف به میرزای قمی، از مراجع تقلید شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم قمری بود.

 

ویژگی ها

میرزای قمی در سال ۱۱۵۰ق در روستای دره باغ (در منطقه جاپلق، دهستانی در ۱۲ کیلومتری بروجرد) متولد شد. چون اصالتا از منطقه گیلان است، او را گیلانی و جیلانی و چون متولد شفت است، شفتی‌اش خوانده‌اند. میرزای قمی، علوم ادبی فارسی و عربی را نزد پدرش در روستای دره باغ آموخت آنگاه به خوانسار رفت و از شاگردان آقا حسین خوانساری شد و چند سالی فقه و اصول فقه آموخت و با خواهر خوانساری (استادش) ازدواج کرد. پس از این در هجده سالگی به عراق رفت و در کربلا از شاگردان آقا محمدباقر بهبهانی شد.

میرزای قمی پس از تکمیل اندوخته‌های علمی٬ به ایران و زادگاهش دره باغ برگشت. در اثر تنگدستی به روستای قلعه بابو (از روستاهای جاپلق) می‌رود. سپس به اصفهان، مدرسه کاسه‌گران رفت و از آنجا نیز به شیراز رفت که مصادف بود با ایام پادشاهی کریم خان زند؛ و ۲ یا ۳ سال در آنجا ماند. سپس به اصفهان بازگشت و به روستای بابو رفت. در این مدت برخی از طلبه‌ها در فقه و اصول از وی استفاده کردند.

گذران زندگی‌اش به سختی بود و حسادت حسودان نیز شرایط را سخت‌تر کرده بود. او در انتهای رساله منجزات المریض می‌نویسد: این رساله را مولفش در حالی نوشت که خاطرش بسیار آشفته بود و نوائب و آلامش بسیار بود. در مسافرت بود که گذرش به قم افتاد. مردمی از او خواستند در قم بماند و برایشان دین بیاموزد. میرزای قمی رحل اقامت افکند و به تدریس و تألیف کتاب‌ پرداخت. اقامه جمعه و جماعت کرد و محل مراجعه مردم شد چندان که شهرتش در ایران فراگیر و مرجع تقلید شد. در این زمان بود که گنبد حرم حضرت معصومه(س) طلاکاری شد و مدرسه فیضیه نوسازی گردید.

میرزای قمی گرچه در علم رجال، کلام و حکمت، تاریخ و حدیث متبحر بود اما استادی تمام در فقه شناخته می‌شد. کتاب قوانین الاصول او در بین علما مقبولیتی عام داشت و مورد تدریس٬ تحقیق و نیز شرح و حاشیه نویسی قرار گرفت. گزارش‌ها درباره رابطه محبت‌آمیز فتحعلی‌ شاه و میرزای قمی متعدد است. از آن میان نامه‌هایی است که فتحعلی‌ شاه به میرزا نوشته و جنبه‌هایی از روابط آنها را روشن می‌کند. فتحعلی‌شاه در این نامه‌ها به دیدار سالانه از میرزا (در قم)‌ و پیاده رفتن به خانه او اشاره می‌کند و بر آرزوی دیدار میرزا تاکید می‌کند.

 

شیخ عباس قمی نقل می‌کند: در عالم رویا مرحوم میرزای قمی را دیدم و از ایشان سؤال کردم: آیا حضرت فاطمه معصومه(س) اهل قم را شفاعت خواهند کرد؟ میرزا چون این سخن را شنید ناراحت شد و نگاه تندی به من کرد و فرمود: چه گفتی؟ من دوباره سؤالم را تکرار کردم، مجددا با تندی به من فرمود: شیخ! تو چرا چنین سؤالی می‌کنی!؟ شفاعت اهل قم با من است، حضرت فاطمه معصومه(س) تمام شیعیان جهان را شفاعت خواهند کرد.
نقل است: عده ای از دهات اطراف قم آمده بودند حرم حضرت معصومه سلام الله علیها و برای آمدن باران توسل کرده بودند. میرزای قمی  به خواب یکی از اولیای الهی آمده بود و فرموده بود: به این مردم بگویید مسائلی مثل باران خواستن را به من بگویند، وقت حضرت را نگیرند؛
شفاعت خانم برای قیامت است! هم چنین از حضرت آیت الله اراکی روایت شده است: «هرگز نشد من مشکلی داشته باشم و یک سوره قرآن برای میرزای قمی بخوانم و مشکل من حل نشود.»

شخصی از اهالی شیروان قفقاز همیشه خدمت گزار مقبره میرزای قمی بود، بدون آنکه از کسی پول بگیرد. از او سؤال شد: چه چیز تو را وادار کرد که مجانی به این مقبره خدمت کنی؟ او گفت: من از محترمین اهل شیروان قفقاز بودم و ثروت زیادی داشتم. پس به قصد زیارت خانه خدا و قبور ائمه از شهر خود حرکت نمودم. بعد از فراغ از اعمال حج و زیارت مدینه، به طرف مرقد ائمه عراق سوار کشتی شدم. در حین سوار شدن، کیسه پولم در دریا افتاد و امیدم قطع شد و حیران ماندم که چه کنم.

پس بعضی از اثاثیه خود را فروختم و خود را به نجف اشرف رساندم. به حرم امیرالمؤمنین (ع) رفتم و متوسل به آن امام شدم. وقتی خوابیدم، در خواب دیدم که امیرالمؤمنین (ع) فرمود: غصه مخور، برو در شهر قم و کیسه پولت را از میرزا ابوالقاسم قمی مطالبه کن. از خواب بیدار شدم و تعجب نمودم که کیسه پولم در دریای عمان افتاد، چگونه به من در شهر قم خواهد رسید. رفتم به شهر قم و درب منزل میرزای قمی را زدم. خادمش آمد و گفت: آقا در خواب است، صبر کن تا از خواب بیدار شود. گفتم: من مرد غریبم و قصد حرکت به شهرم را دارم.

خادم به طریق تعرض گفت: خودت درب خانه را بزن. چون درب را کوبیدم، صدای میرزا بلند شد که یا فلان، صبر کن، الان آمدم و مرا به اسم خواند. ناگاه ایشان در را باز کرد و عین آن کیسه پول را از زیر عبا بیرون آورد و به من داد و فرمود: برو به شهر خود و تا زنده هستم به کسی این مطلب را بازگو مکن. آیت الله بهاء الدینی می‌فرمودند: «بعد از فاطمه معصومه(س)، ما در قم فردی را به عظمت میرزای قمی نداریم.»

 

عروج ملکوتی

میرزای قمی در سال ۱۲۳۱ق در شهر قم وفات یافت و در قبرستان شیخان قم مدفون شد.

زندگینامه عزیزالله خوشوقت

 

به نام آفریننده عشق

 

عزیزالله خوشوقت (۱۳۰۵-۱۳۹۱ش)، عالم، عارف و از اساتید اخلاق حوزه علمیه تهران و قم در سده چهاردهم شمسی بود.

 

ویژگی ها

عزیزالله خوشوقت در ماه رجب سال ١٣٠٥ هجری شمسی در شهر بادکوبه (باکو) به دنیا آمد پدر و مادر وی اهل زنجان بودند اما چند سالی را به خاطر ناامنی منطقه، به باکو مهاجرت کرده بودند که عزیز، دومین فرزند خانواده، در آنجا تولد یافت. والدین ایشان بعد از مدت کوتاهی به شهر تهران مهاجرت نمودند و ایشان از سه سالگی در منطقه مذهبی در جنوب تهران رشد و نمو یافت.

بعد از اتمام تحصیلات متداول، تحصیلات حوزوی را در تهران آغاز و با حضور در مکتب مرحوم حاج شیخ علی‌اکبر برهان در مسجد لرزاده از آداب و تعالیم او به مدت ۵ سال بهره برد. پس از آن به شور و شوق آموختن معارف دینی و استفاده از عنایات حضرت فاطمه معصومه علیها السلام به قم مقدس، وارد شد و به مدت ۱۳ سال از حوزه علمیه قم بهره برد.

ایشان در سطح از اساتیدی همچون شهید آیت‌ الله صدوقی  و‌ آیت‌ الله مجاهدی تبریزی و به مدت هفت سال از درس خارج فقه آیت‌ الله العظمی بروجردی و فقه و اصول امام خمینی استفاده نمودند. همچنین حکمت و فلسفه الهی را در محضر مفسر قرآن علامه طباطبائی آموختند. انفاس قدسی آن استاد بزرگ، ایشان را با دقائق و رموز و درجات اخلاق و عرفان آشنا ساخت و از این جهت مورد توجه و محبت ویژه علامه قرار گرفت.

پس از وصول به مقامات بلند اخلاقی و مراتب بالای منقول و معقول و نیل به درجه اجتهاد علمی، جهت انجام وظائف و تحقق رسالت عالمان ربانی، به تهران بازگشتند و به امامت جماعت در مسجد امام حسن مجتبی علیه‌ السلام فعالیت تبلیغی خویش را آغاز نمود. و ایشان تقریبا بمدت پنج دهه و تا پایان عمر، به تربیت نفوس مستعد و دل‌های مشتاق همت گمارد.

وی در سن ۳۳ سالگی ازدواج کرد. حاصل ازدواج ایشان، دو فرزند پسر و چهار دختر است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، طی حکمی از سوی امام خمینی به عنوان نماینده ویژه ایشان در ستاد عالی انقلاب فرهنگی منصوب شدند و نیز اغلب در زمینه‌های فرهنگی، ارشاد و هدایت جوانان و تربیت فضلای مستعد، نقشی بزرگ ایفا نمود.

محمدی گلپایگانی می گوید: روزی در مشهد مقدس نزد آیت‌ الله خوشوقت تنها بودم و از ایشان سؤال کردم وقتی که به حرم امام رضا(ع) مشرف می‌شوید، کدام زیات‌نامه را می‌خوانید و فکر می‌کردم که پاسخ ایشان زیارت جامعه و زیارت امین‌الله را مطرح می‌کند ولی ایشان گفتند، هیچکدام و من تعجب کردم. آیت‌الله خوشوقت گفتند هیچ زیارتی نمی‌خوانم و من پرسیدم پس در حرم چه می‌خوانید و ایشان در پاسخ گفتند: خودم با حضرت حرف می‌زنم، می‌گویم و می‌شنوم.

آیت الله خوشوقت روزی در منزلشان بودند که در مکاشفه ای، حضرت علی علیه السلام را می بیند که به ایشان جام شرابی می دهد و ایشان می نوشد و بعد از این که آیت الله خوشوقت آن شربت را می نوشد، احساس می کند تمام وجودش را فقر نسبت به خدا فرا گرفته است و بعد از این ماجرا ایشان فهم عمیق و عجیبی نسبت به قرآن پیدا می کنند.

همچنین آیت الله خوشوقت یک مرتبه که به مدینه مشرف شده بود وقتی وارد حرم می شود، می بیند که اطراف روضه شلوغ است. خطاب به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله این گونه بیان می کند که یا رسول الله این همه راه ما آمدیم، چند قدمی هم شما بیایید. بعد از این جمله پیامبر اکرم (ص) را در جلوی خود می بیند و رسول اکرم (ص) اشاره به سمت مکه می کنند که آنجا برو، آنجا خلوت است. پیامبر اکرم (ص) حواله آیت الله خوشوقت را در مکه داده بودند، برای همین ایشان در آنجا از دنیا رفتند.

 

عروج ملکوتی

عزیزالله خوشوقت روز پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۹۱، در حالی که اعمال حج عمره را به پایان برده بود، به علت عفونت حاد ریوی در بیمارستانی در شهر مکه بستری شد و و پس از ۱۷ روز بستری در بیمارستان، دوم اسفند سال ۱۳۹۱ درگذشت. وی در حرم عبدالعظیم حسنی علیه‌ السلام دفن گردید.

زندگینامه عباس تربتی

 

به نام آفریننده عشق

 

عباس تربتی معروف به ملا عباس تربتی و حاج آخوند (۱۲۵۰-۱۳۲۲ش) روحانی، واعظ و عارف قرن سیزدهم و چهاردهم است که در تربت حیدریه و حوزه علمیه مشهد، فقه، اصول و فلسفه آموخت.

 

ویژگی ها

عباس تربتی معروف به ملا عباس تربتی فرزند ملا حسینعلی در سال ۱۲۵۰ش، در روستای «کاریزک ناگهانی‌ها» از توابع شهرستان تربت حیدریه به دنیا آمد. نام مادرش «شیرین» از اهالی قاین و دارای یک خواهر بود. ملاعباس در شش سالگی در زادگاه خود به مکتب رفت و سپس دروس مقدمات، فقه، اصول و فلسفه را در حوزه علمیه حاج شیخ یوسفعلی در تربت حیدریه نزد اساتیدی همچون ملا عبدالحمید فرا گرفت و بعد به حوزه مشهد رفت.

وی در مشهد برای گذران زندگی روزها به کارگری و شب‌ها به درس مشغول شد. استاد برجسته او شیخ علی اکبر مجتهد تربتی (نماینده آخوند خراسانی)، آیت‌ الله آقا حسین قمی و آقا بزرگ شهیدی بود. ملا عباس پس از مدتی اقامت در مشهد، به درخواست پدر به زادگاهش برگشت. وی پس از بازگشت، ازدواج کرد و ضمن تبلیغ دین، مشغول به کشاورزی شد.

ملا عباس با دختر ملا علی اکبر (روحانی روستای مزگرد) ازدواج کرد که ثمره آن دو پسر و دو دختر شد. حسینعلی راشد یکی از پسران وی است که کتاب «فضیلت‌های فراموش‌شده» را در شرح حال پدرش نوشته است. ملا عباس پس از بازگشت به شهر در حوزه علمیه تربت حیدریه و مشهد، پس از نماز صبح و منبر، معمولا سه یا چهار درس در مسجد یا حوزه علمیه تدریس می‌کرد.

درمدتی که شیخ عباس قمی درمشهد اقامت داشت، ماه رمضان درمسجد گوهرشاد منبر می رفت. مرحوم ملا عباس تربتی، که با شیخ عباس قمی سابقه ی دوستی و صمیمیت داشت، از تربت حیدریه به مشهد آمده بود تا از منبر حاج شیخ استفاده کند. روزی محدث قمی حین سخنرانی متوجه حضور حاج آخوند در گوشه ای از جمعیت فراوانی که پای منبر او بودند، می شود. ایشان درهمان لحظه می گوید: «ای مردم! آقای حاج آخوند تربتی تشریف دارند، از ایشان استفاده کنید.» مرحوم محدث قمی بعد از گفتن این مطلب با آن کثرت جمعیتی که برای شنیدن سخنان ایشان آمده بودند از منبر پایین آمد و از آخوند ملاعباس خواست تا به جای ایشان تا آخر ماه رمضان منبر برود و در آن ماه، دیگر خودش منبر نرفت.

به نقل از مرحوم علی قندهاری آمده است: یک بار که مرحوم تربتی با یکی از همراهانش از دِه به شهر می آمد، یکی از افراد شرور و باجگیر که خود را از سادات خمس بگیر می دانست و از نظر جسمی هم شخص نیرومندی بود، راه را بر آخوند بست و با بی ادبی گفت: آخوند، مال جدم را بده! هر چه حاج آخوند دلیل آورد که همه وجوه را رد کرده ام و فقط چند قرانی از مال شخصی همراه دارم، آن سید نپذیرفت وناگهان با مشت و لگد به حاج آخوند حمله ور شد.

فرد همراه حاج آخوند با دیدن این منظره تحمل نیاورد و با عصبانیت بسیار در پی سرکوب آن فرد مهاجم برآمد، اما حاج آخوند دست او را گرفت و گفت: شما را به خدا قسم می دهم او را نزنید، سید است، محتاج است، بگذارید حالا که پولی گیرش نیامده لااقل چند تا مشت به من بزند شاید دلش خنک شود و آرامش پیدا کند! این مرد بزرگ، عاشق خدمت به مردم بود، در زلزله معروف خراسان، سه روز بدون اینکه چیزی بخورد و یا بخوابد در کمک به زلزله زدگان و رسیدگی به اموراتشان کوشید و به تنهایی بر جنازه هزار نفر قربانی آن زلزله نماز خواند.

فرزند ایشان نقل می کند که پدرم به من گفت: «پیش از آنکه با مادرت ازدواج کنم، نام دختری را در کار کاریزک برای من برده بودند که ازدواج با او سر نگرفت و من هرگاه از کوچه آن ها می گذشتم، حتی به در خانه آن ها نیز نگاه نمی کردم!» در مشهد مقدس فلکه ای دور آستانه امام رضا (ع) احداث کرده و تحولاتی ایجاد کرده بودند که در آن زمان، برای هر کسی جالب توجه بود. مرحوم راشد تعریف می کند: من همراه مرحوم تربتی از در غربی صحن کهنه بیرون رفتیم و چون به بست بالا خیابان رسیدیم، گفتم: «این فلکه ای است که احداث کرده اند.» مرحوم حاج آخوند نگاه نکرد. از ایشان پرسیدم: «آیا نگاه کردنش گناه دارد؟» گفت: «نه، گناه ندارد، ولی به همین اندازه حواسم پرت می شود!»

مرحوم راشد می نویسد: یکی از موضوعاتی که در مورد مرحوم پدرم همچنان برای من و خانواده مبهم باقی مانده، این است: زمانی که من هشت نه ساله بودم و به مکتب می رفتم، در شهر تربت، در محله ای به نام «باغ حاج یعقوب علی» و درمنزل مرد بنایی به نام «کربلایی محمد تقی» دریک اتاق کاه گلی که درش تخته ای بود و شیشه نداشت، می نشستیم. شبی پس از آنکه چراغ را خاموش کردند و رفتیم که بخوابیم آهسته صدای در اتاق آمد که باز شد و پدرم بیرون رفت. چندی گذشت ولی بازنگشت.

مادرم از جا برخاست، چراغ را روشن کرد و گفت: نمی دانم پدرتان کجا رفت و می گفت: من اول گمان کردم بیرون رفته که وضو بگیرد اما چون دیدم دیر کرد نگران شدم. خلاصه آنکه به جستجو برخاستیم و صاحب خانه و زنش نیز با چراغی که در دست داشتند با ما همراهی کردند. در کوچه همچنان چفتش که زنجیر سه حلقه ای بود از پشت بسته بود و پیدا بود که کسی ازاین در بیرون نرفته است. نردبان بالا همه، همچنان روی زمین خوابیده بود و بر بام تکیه نداشت که بگوییم از نردبان بالا رفته است. تمام اتاق ها، انبار، اصطبل، کاهدان، آشپزخانه و حتی داخل تنور را هم کاملا گشتیم.

صاحب خانه با کمک یک چوب، کف حوض آب و با چراغ، داخل چاه آب را نیز تجسس کرد. در هیچ جای آن خانه، اثری از آن مرد نبود و همه مبهوت گشته بودیم که به کجا رفته و از چه راهی رفته است. برگشتیم به اتاق های خودمان که بخوابیم ولی خوابمان نمی برد. ساعتی یا بیشتر گذشت که آهسته در اتاق باز شد و پدرم بی صدا به درون اتاق آمد و به رختخواب خود رفت. هر بار که مادرم یا ما بچه ها از او در این باره سوال کردیم فقط با سکوت مواجه گشتیم و این موضوع همچنان برای ما مبهم ماند.

موضوع دیگری که مرحوم راشد نقل کرده است، این است که: من بیمار بودم و ضعیف شده بودم و بهانه می گرفتم. روزی بهانه گرفته بودم که سیب می خواهم و در آن فصل در تربت سیب پیدا نمی شد؛ زیرا آن زمان مانند زمان کنونی نبود که هر میوه ای در هر فصلی و در هر شهری باشد. به هرحال من بهانه گرفته بودم که سیب می خواهم و می گریستم و مادرم می گفت: مادرجان، حالا وقت سیب نیست، من از کجا سیب بیاورم.

ساعتی از ظهر گذشت و پدرم وضو گرفت و به مسجد رفت و مادرم به کنار گهواره کودک شیر خواره اش رفت که او را شیر بدهد. همین که مادرم، پارچه ای را که برروی کودک انداخته بود کنار زد، دید در کنار بالش کوچک او یک دانه سیب سفید درشت پرآب و معطر هست. از حیرت فریاد کشید و گفت: این سیب از کجا آمده است؟ به من گفت: بیا که خدا برایت رسانده و آن سیب را پوست کند و من خوردم. در این باره هم هر وقت با پدرم صحبت کردیم فقط سکوت کرد.

عباس تربتی می‌ فرمود: من وقتی سر قبر حُر می‌رفتم، از درون قبر آن زخم حُر را می‌دیدم و نوری از پیشانی ایشان که امام حسین (ع) دستمالی بر آن پیچیده بودند، بیرون می‌ آمد.

 

از منظر فرهیختگان

امام خمینی: «حاج آخوند ملاعباس تربتی، آنچه را به عنوان تکلیف تشخیص داد عمل کرد. او کار خودش را کرد و کاری به این نداشت که آن ها خوششان می آید و از اوتبعیت می کنند یا نه؛ چون کسی که اتکاء به خداوند تبارک و تعالی دارد از اینکه تنها بماند ابدا نمی ترسد.»

بدیع الزمان فروزانفر: «دنیا به دور این مرد نگشته است.»

آقا بزرگ شهیدی حکیم: «حاج آخوند مرد فوق العاده ای است و اگر به این شهر، تعبد نمی داشت می توانست به جای منطقه خراسان دنیایی را تحت تأثیر قرا دهد.»

آقا حسین قمی: « او از خوبان جهان اسلام و بلکه از خوبان دنیا است.»

مرحوم حاج شیخ محمد کاظم ربانی تربتی: «مرحوم حاج ملاعباس تربتی، سلمان زمان است.»

 

عروج ملکوتی

درباره درگذشت وی فرزندش حسینعلی راشد چنین نقل کرده‌ است:

«یک هفته قبل از وفات٬ بعد از نماز صبح در حالت بیماری رو به قبله خوابید و عبایش را بر روی چهره‌اش کشید. ناگهان مانند آفتابی که از روزنی بر جایی بتابد یا نورافکنی را متوجه جایی گردانند روی پیکرش از سر تا پا روشن شد و رنگ چهره‌اش که به سبب بیماری زرد گشته بود شفاف گردید چنانکه از زیر عبای نازک که بر رخ کشیده بود دیده می‌شد. تکانی خورد و گفت: سلام علیکم یا رسول الله(ص). پس از آن بر حضرت امیرالمؤمنین امام علی(ع)و یکایک ائمه تا امام دوازدهم سلام می‌کرد و از آمدن آنها اظهار تشکر می‌کرد. پس بر حضرت فاطمه زهرا(س) سلام کرد. سپس بر حضرت زینب سلام کرد. پس بر مادر خودش سلام کرد. این حالت تا دو ساعت از آفتاب برآمده دوام داشت. پس از آن روشنی که بر پیکرش می‌تابید از بین رفت و به حال عادی برگشت و باز رنگ چهره به همان حالت زردی بیماری عود کرد و درست در یکشنبه دیگر در همان ساعت، حالت احتضار را گذرانید و به آرامی تسلیم حق گشت.»

ملا عباس در سال 1322 در مشهد و در صحن آزادی حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.