آیا اجنه و ارواح وجود دارند؟

به نام آفریننده عشق

مباحث مربوط به جن و روح همیشه یکی از مباحث جذاب و البته ترسناک مردم بوده است. جن موجودی نامرئی و متافیزیکی است که در قرآن و اکثر کتب و ادیان الهی با نام های مختلفی از او یاد شده است.

بعضی جن را گونه ای از گونه های بیگانه می دانند و عنوان رک (RAK) به او داده اند اما این طرز تفکر خالی از اشکال نیست زیرا اولا در روایات وارد شده که جن تعلق به سیارات دیگر ندارد و خداوند قبل از خلقت انسان, جن را هم از آتش خلق کرد و میان او و انسان حجابی گذاشت که آنها باهم تماس نداشته باشند و جالب آن است که در قیامت هم طبق روایات این بار انسانها از اجنه پنهان شده و آنها در حجاب قرار می گیرند.

جن در قرآن

جن، بنابر متون دین اسلام، موجودی اسرارآمیز است که مانند انسان دارای شعور، اختیار و تکلیف است. بنابر برخی آیات و روایات، جن، آفریده شده از آتش و یا آمیخته‌ای از آتش است. قرآن در ۲۲ آیه از جن یاد می‌کند و هفتاد و دومین سوره آن نیز جن نام دارد.

جن در عرف قرآن، موجودی است با شعور و اراده که به اقتضای طبیعتش از حواس بشر پوشیده است و در شرایط عادی، قابل درک حسی نیست. او مانند انسان، مکلف است و هدف از خلقت او، همانند انسان، عبادت و بندگی خدا است. او در آخرت برانگیخته می‌شود و می‌تواند مطیع یا عاصی، مؤمن یا مشرک و… باشد.

بر اساس قرآن کریم، جن پیش از خلقت انسان و از «نارالسَّموم» و «مارِجٍ من نار» آفریده شده است. جنّیان، صالح و غیرصالح دارند و مانند آدمیان در روز قیامت از آنها بازخواست می‌شود. آنان جزای اعمالشان را به طور کامل در آخرت دریافت می‌کنند و بدکاران آنها به دوزخ خواهند رفت.

بنا بر قرآن، برخی از کافران در دوره جاهلیت، جن را شریک خداوند قرار می‌دادند یا می‌پرستیدند. جنّیان در میان سپاه حضرت سلیمان(ع) حضور داشتند و برای او کارهای خارق العاده و پرمشقت انجام می‌دادند. در قرآن تصریح شده است که همه مخلوقات، از جمله جن، از علم غیب بی‌بهره‌اند و در یک آیه نیز اختصاصاً به دور بودن جنیان از علم غیب اشاره می‌کند. برخی از جنیان به خبرهای غیبی و سخنان ملائک گوش می‌دادند، اما پس از بعثت پیامبر اکرم(ص) آنان از گرفتن اخبار غیبی و استراق سمع منع شدند.

در برخی از روایات آمده است که جن و شیطان هر دو در اصل وجود مشترک هستند، ولی شیطان نوعی از جن محسوب می‌شود که فقط کارهای شر از او صادر می‌شود، در حالی که جن‌ها هم خوب و بد و هم مسلمان و غیر مسلمان دارند. علامه مجلسی بیش از سیصد صفحه از جلد ۶۰ بحار الانوار را به احادیث مربوط به جن و کلام برخی عالمان دینی در این موضوع اختصاص داده است. دَمیری اظهار داشته است که درباره وجود جن آنقدر حدیث و شعر و خبر وجود دارد که انکار آن به مثابه انکار یک حقیقت متواتر است.

ابن سینا در تعریف جن گفته که جن حیوانی از جنس هوا، ناطق و دارای جرم شفاف است و به اشکال گوناگون در می‌آید. میرداماد جنّیان را موجوداتی مجرد، نه جسمانی دانسته، اما لاهیجی آنها را اجسامی لطیف و دارای حیات عَرَضی، که قادرند به اشکال گوناگون درآیند دانسته است. دَمیری جن را جسم هوایی، که عقل و فهم دارد و قادر است کارهای سخت انجام دهد، شناسانده است.