زندگینامه مهدی سمندری نجف آبادی

به نام آفریننده عشق

 

مهدی سمندری در سال 1307 در نجف آباد اصفهان و خانواده‌ای متدین چشم به جهان گشودند. ایشان در دامان زنی پاکدامن و فداکار و در سایه پدری که معلم قرآن بود (شغل پدرشان کشاورز بود) رشد کردند. تحصیلات علوم جدید و قدیم را همزمان ادامه داده و مقطع دیپلم را در شهر نجف‌آباد به اتمام رساندند.

 

ویژگی ها

ایشان در زمان کودکی از نعمت پدر محروم گشت و در غیاب پدر، از همان عنفوان کودکی با سختی‌های این عالم خاکی دست‌وپنجه نرم کرد. در آن شرایط سخت، مادر مهربان و زحمت‌کش، سرپرستی فرزندان را بر عهده گرفت و با تمام توان کار می‌کرد تا مخارج زندگی را تأمین کند، اما درآمدش کفاف گذران زندگی آنان را نمی‌داد، لذا استاد سمندری از همان زمان نوجوانی، مجبور به کار کردن شد تا کمکی برای مخارج زندگی باشد. ایشان می‌فرمود که در آن سال‌ها به کارهای گوناگونی دست زدم، کارهایی چون شاگردی مغازه، کار در کارگاه سنگتراشی، چوپانی، بنائی و …

با اتمام بخشی از دروس دینی در حوزه علمیه اصفهان برای تحصیلات به حوزه علمیه قم عزیمت نمودند و در آنجا از محضر اساتیدی چون آیت‌الله بروجردی، شیخ مرتضی مطهری، شیخ مرتضی حائری، آیت‌الله مشکینی، آیت‌الله خمینی، آیت‌الله منتظری، علامه طباطبائی، و دیگر اساتید بزرگ بهره بردند.

استاد سمندری که پرورش و تعلیم نسل جوان را رسالت جامعه روحانیت می‌دانست با استخدام در آموزش‌ و پرورش، عاشقانه و پدرانه به تعلیم نسل نوجوان در مدارس همت گماشت. استاد می‌فرمود: «بنده بر اساس وظیفه طلبگی، بذر این معارف را در مزرعه جان این شاگردان می‌پاشیدم و می‌دانستم به اذن الله روزی سبز خواهد شد. تا روزی هر کس چه مقدار باشد».

حضرت استاد مهدی سمندری در دبیرستان به تدریس دروس منطق و فلسفه اشتغال داشت و کلاس‌های انشاء فارسی سال‌های پنجم و ششم دبیرستان را اداره می‌نمود. استاد سمندری، در سال 1360 پس از 27 سال خدمت آموزشی در دبیرستان‌های نجف‌آباد، بازنشسته شد و برای ادامه تحصیلات حوزوی به قم المقدسه رفت.

 استادِ عارف، مهدی سمندری، در بین اساتید خویش از علامه طباطبایی رضوان‌ الله علیه به‌ صورت ویژه‌ای یاد می‌فرمود و مکرر بیان می‌داشت که بنده سه سال در خدمت ایشان از آیه «و علم آدم الاسماء کلها» تا آخر قرآن درس گرفتم (آن‌هم به‌صورت انفرادی) و از ایشان دستورالعمل‌هایی دریافت کردم. استاد سمندری در مورد یکی از این دستورات می‌فرمود دعایی از استادم علامه طباطبایی آموختم که با شیوه‌ای خاص، با قلم نی و زعفران نوشته می‌شود و تأثیرات خاصی دارد و شرط تأثیر آن اذن از استاد است.

ایشان مدت سه سال نیز از محضر مهدی الهی قمشه‌ای در مدرسه سپهسالار تهران کسب فیض نمودند و در سال 1336 دوره لیسانس خود را در رشته معقول و منقول در دانشکده الهیات دانشگاه تهران به اتمام رساندند. یکی از برجسته ترین اساتید ایشان حضرت استاد علامه حسن زاده آملی بودند که استاد در مورد آشنایی با ایشان این گونه فرمودند:

با راهنمایی دوست عارفم جناب آقای محمود امامی به محضر جناب استاد علامه حسن زاده آملی (روحی فداه) شرف حضور پیدا کردم. خود را در مقابل دریایی از علم و عرفان دیدم، قطره‌ای در مقابل دریا. مدت هشت سال به اتفاق دوستانی چون آقایان محمود امامی و علی بهجت از محضر این استاد فرزانه خوشه چینی نمودیم.

این عارف عرش آشیان با همراهی همسر فداکار و دلسوز خویش، خدیجه حاجی بابایی، در طول این سالیان طولانی، به تدریس و تعلیم و دستگیری از تشنگان حقایق مبادرت ورزید و رنج سفر به شهرهای مختلف کشور چون شیراز، آمل، ساری، مشهد مقدس و غیره را متحمل گشت تا شاید یک نفر به اذن الله مورد هدایت قرار گیرد و خداوند متعال شاهد است که در این سفرها هیچ بهره مادی در نظر شریفش نبود جز انجام تکلیف دینی.

مهدی اسکندری می گوید: دیشب در نافله شب، شهودی وصف ناشدنی رخ داد. هنگام خطاب ایاک نعبد، تا به حال هرچه‌ خطاب می کردم بیرون از خود بود اما دیشب متوجه شدم که او را همه جا می بینم. در همه پیکره های وجود، در قلبم، در ذره ذره وجودم… هستی از او نور گرفته بود، بلکه یکپارچه نور او بود. آن لحظه، از تمام عمرم برتر بود.

مهدی اسکندری می گوید: استادم علامه حسن زاده آملی ما را موحد محض بار آورد. بالاتری نبود که استادم ما را به آنجا ببرد.

دوستی می گفت: روزی در محضرشان مشرف بودم. در ذهنم خطور کرد که ممکن است خانواده از تأخیرم نگران شوند و چه خوب بود پیش از تشرف محضر استاد، احتمال تأخیرم را به آن‌ها اطلاع می‌دادم تا نگرانم نشوند. استاد که تا آن لحظه مشغول تدریس بودند. ناگهان فرمایششان را قطع کرده و به حقیر فرمودند: فلانی! خانواده ات منتظرت هستند؟ عرض کردم: بله آقاجان. فرمودند: «به این مطلب داری توجه می کنی؟» عرض کردم: بله‌. ايشان فرمود: این غلط است. توجه باید برای خدا باشد. اگر به خانواده هم توجه م یکنی برای الله توجه کن.

فردی از شاگردان حضرت استاد می گفت: روزی به محضرشان مشرف شدم و بخشی از فرمایشاتشان را که به‌ صورت کتابی تنظیم کرده بودم تقدیمشان کردم. در مقدمه آن نوشته بودم: اگر حق‌ تعالی برای اين کتاب ثوابی در نظر دارد آن را تقدیم می‌کنم به حضرت استاد و والدین ایشان. فردای آن روز محضرشان مشرف شدم و در کمال حیرت و بدون مقدمه رو به بنده کرده و فرمودند: «استادم علامه طباطبایی شبی در مکاشفه‌ای پدرش را دید که از وی ناراحت است. عرض کرد: پدر جان، چرا ناراحتید؟ پدر فرمود انتظار داشتم مرا در ثواب المیزانت شریک کنی. علامه عرض کرد: پدرم، گمان نمی کردم المیزان ثوابی داشته باشد! حال که شما این را فرمودید، همه‌اش تقدیم به شما».

علامه حسن زاده در مورد آقای اسکندری می گوید: عالم مربی نفوس مستعده و استاد حائز به منقبتین علم و عمل…

همچنین علامه حسن زاده در جای دیگری می فرماید: دستان جناب آقای امامی نجف آبادی و آقای سمندری نجف آبادی در دستان امام زمان (عج) است.

استاد سمندری خطاب به یکی از شاگردان که شدیدا گرسنه بود اما چیزی ابراز نمی کرد، فرمودند:

چنین گفت رستم به اسفندیار    که من گشنمه نون و سبزی بیار

 

عروج ملکوتی

مهدی اسکندری در روز جمعه 7 شهریور 1399 برابر با هشتم محرم‌الحرام 1442 یعنی در روز تاسوعای حسینی به جوار حق‌ تعالی شتافت.

زندگینامه شهید ثانی

به نام آفریننده عشق

 

زین‌الدین بن علی بن احمد عاملی جُبَعی (۹۱۱-۹۶۶ق)، معروف به شهید ثانی، از علما و فقهای بزرگ شیعه در قرن دهم هجری قمری بود.

 

ویژگی ها

وی مسافرت‌های زیادی برای کسب علم نمود و از اساتید شیعه و سنی بهره جسته و علاوه بر فقه و اصول، از فلسفه و عرفان و طب و نجوم هم، آگاهی داشت. وی مذاهب پنج‌گانه را تدریس می‌کرد و طبق مبانی هر یک فتوا می داد. او با تلاش و کوشش، فقه آل محمد (ص) را به نقاط مختلف جهان بسط و انتشار داده است. از ایشان آثار و تالیفات بسیاری در موضوعات مختلف بر جای مانده است؛ مهم‌ترین اثر فقهی او کتاب الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه است که در حوزه‌های علمیه شیعه تدریس می‌شود.

شهید ثانی پس از اقامت در بعلبک، در سایه شهرت علمی، مرجعیت یافت و دانشمندان فرزانه و فضلای آن دیار، از دوردست‌ ترین بلاد برای استفاضه علمی‌ به محضر او روی می‌آوردند و از بركات علمی‌ و اخلاقی او بهره كافی می‌گرفتند. وی در این شهر، تدریس جامعی را آغاز كرد، به این معنی كه چون نسبت به مذاهب پنجگانه مذهب جعفری، حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی از لحاظ آگاهی علمی‌ كاملا محیط و مسلط بود، بر اساس تمام این مذاهب پنجگانه تدریس می‌نمود و در حقیقت فقه مقارن و عقائد تطبیقی را تدریس می‌كرد و برای نخستین‌ بار تدریس فقه تطبیقی را در شهر بعلبک بنیاد نهاد توده مردم نیز بر حسب مذهب خود، پاسخ استفتائات خویش را از محضر او دریافت می‌كردند.

نقل است: شهید ثانی به سوی مسجد معروف به «جامع سفید» رفت ولی دید درب قفل شده است و در مسجد هم هیچ کس نیست. پس دست خود روی قفل گذاشت و قفل به خودی خود باز شد. ‏ وارد غار شد و به نماز و دعا مشغول گردید به طوری که از حرکت قافله غافل ماند و زیاد در آنجا نشست. پس بلند شد و به شهر آمد. دید قافله رفته است و کسی در آنجا نیست. پس متحیر ماند و به تنهایی با مشقت پیاده به راه افتاد تا خسته شد. ناگهان سواری به او رسید و به او گفت: پشت سر من سوار شو و او را سوارکرد و مثل برق او را به قافله رساند و گفت: برو پیش رفقایت. می‌فرمود: من از اين کار حیرت کردم و هر چه خواستم در مرتبه دوم او را ببینم؛ اصلا او را ندیدم.

در روضات الجنات نقل شده است: در آن شبی که در روز آن شهید ثانی کشته شد، نوری از جسد مطهر آن شهید آشکار و به سوی آسمان امتداد پیدا کرد و در سینه او رقعه‌ای دیده شد که در یک روی آن «رب انی مغلوب فانتصر» و در روی دیگر آن «ان کنت عبدی فاصطبر»

 

از منظر فرهیختگان

سید محمد باقر خوانساری می نویسد: تا این زمان که سال ۱۲۶۳ قمری است هیچکس از علمای بزرگ را به یاد ندارم که در بزرگواری، وسعت فکر، مقام بلند، خوش فهمی، تصمیم و اراده، حسن سلیقه، شیوه ی معتدل، برنامه ی منظم تحصیلی، استادان بسیار، ظرافت طبع، کارهای بدیع، معنویت کلام و تصنیفات جامع و کامل به پایه ی شهید ثانی رسیده باشد، بلکه می توان گفت: شهید از لحاظ اخلاق و ملکات فاضله در حدود مقام معصوم بوده است!

فخر المحققین در مورد او می گوید: امام اعظم، زنده‌ کننده آنچه از سنن مرسلین کهنه گشته بود و محقق اولین و آخرین…

شیخ حر عاملی می نویسد: شیخ اجل زین الدین بن علی بن احمد عاملی جبعی، شهید ثانی، شخصیت وی از لحاظ وثوق و علم و فضل و زهد و عبادت و ورع و تحقیق و تبحر و جلالت قدر و عظمت شأن و جمیع فضایل و کمالات مشهورتر از آنست که ذکر شود، و خوبی ها و اوصاف حمیده اش بیشتر از آنست که به شمارش آید، مصنفاتش نیز مشهور می باشد.

علامه نوری می نویسد: جواب زیر را به خط شیخ حسین بن عبد الصمد عاملی (پدر شیخ بهائی) دیده ام که سید بدرالدین حسین بن شدقم حسینی مدنی در مکه معظمه راجع به شهادت شهید و اینکه شهید چند سال قبل از مرگش محل شهادت خود را به وی نشان داده بود. سؤال کرده و آن دانشمند بزرگوار هم جواب داده است.

صاحب کتاب المقابیس می گوید: شهید ثانی، افضل متاخرین، اكمل متبحرین، نادره پسینیان، یادگار پیشینیان، مفتی همه طوائف اسلامی، راهنمای دینی مردم به راهی پایدار و صراطی مستقیم، مقتدای شیعه و نور شریعت بود كه سخنان بزرگان از برشمردن مزایا و استیفاء حق او در بیان فضائل پرارزش او نارسا است.

شیخ یوسف بحرانی می گوید: شهید ثانی در میان دانشمندان شیعه از برجستگان و روسا و اعاظم فضلاء و ثقات به شمار می رود. عالمی است عامل و محققی است موفق و موشكاف و زاهد و پارسائی است مجاهد كه محاسن و اوصاف حمیده اش فزونتر از آن است كه به شمارش درآید و فضائلش بیش از آن است كه كسی بتواند كاملا آنها را غوررسی كند.

علامه امینی می گوید: شهید ثانی از بزرگترین حسنات و عطایای روزگار، سرشارترین بحر مواج علم، زیور دین و آئین اسلام، استاد فقهاء سترگ، آشنا و مانوس با دانش و متخصص در علوم و دانهای با ارزش از قبیل حكمت، كلام، فقه، اصول، شعر، ادب، و ریاضی بوده است. آنچه كه ما را از زحمت تعریف این استاد بی نیاز می سازد شهرت جالب و شگفت آور او در تمام این علوم می باشد.

 

اساتید

  • احمد عاملی جبعی
  • علی بن عبدالعالی میسی
  • محمد بن مکی
  • سید حسن بن جعفر کرکی
  • احمد بن جابر
  • شمس‌الدین طولون
  • ابوالحسن بکری

 

شاگردان

  • سید نورالدین علی بن حسین موسوی عاملی
  • سید علی حسینی جزینی عاملی
  • حسین بن عبدالصمد عاملی
  • علی بن زهره جبعی
  • سید نورالدین کرکی
  • عبدالنبی بن علی

 

آثار

  • روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان
  • مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام
  • الفوائد العملیه فی شرح النفلیه
  • نتایج الافکار فی حکم المقیمین فی الاسفار
  • البدایه فی علم الدرایه
  • تمهید القواعد الاصولیه لتفریع الاحکام الشرعیه

 

عروج ملکوتی

دو نفر از مردم جبع برای مرافعه و محاكمه به شهید ثانی مراجعه كردند، او نیز طبق موازین دینی و ضوابط شرعی، دعوی را فیصله داد. طبیعی است در مرافعات، هر دو طرف منتفع نیستند، نتیجه به نفع یكی از طرفین و به ضرر دیگری فیصله یافت. شخص محكوم از این داوری به خشم آمد و نزد قاضی صیدا رفت و از او سعایت كرد كه شهید ثانی رافضی و شیعه است، قاضی جریان را به سلطان سلیم اطلاع داد، از طرف او برای دستگیر كردن شهید، شخصی مامور شد، در پیگیری این ماموریت او وارد جبع شد، از مردم شهر سراغ شهید را می‌گرفت، به او گفتند كه در شهر نیست.

شهید ثانی اصولا به علت محیط ناسالم و جو آلوده مردم زمان، غالبا عزلت اختیار می‌كرد و فقط برای اقامه نماز صبح به مسجد می‌رفت و اكثر اوقات با حالتی آمیخته به بیم و هراس به سر می‌برد و خویشتن را از منافقان پنهان می‌كرد و غالبا به تنهایی سرگرم تحقیق و مطالعه و تالیف بود، همزمان با ورود مامور كذایی، استاد در انگورستان خود سرگرم تالیف كتاب بوده است، این مامور موفق به دستگیری او نشد، چون به ذهن شهید گذشت كه به سفر حج برود، مقدمات سفر مکه را آماده ساخت و در محملی كه با روپوش بود نشست تا كسی او را نبیند و نشناسد.

قاضی صیدا به سلطان روم (عثمانی) نامه‌ای نوشت كه در بلاد شام (سوریه) مردی عالم زندگی می‌كند كه بدعت‌گزار و بیرون از مذاهب چهارگانه اهل سنت و دست‌اندركار نشر و تبلیغ عقائد خود می‌باشد، سلطان سلیم شخصی به نام رستم پاشا را كه وزیر او بود، برای دستگیری شهید مامور ساخت و گفت باید او را زنده دستگیر كنی تا با دانشمندان استانبول (قسطنطنیه) مباحثه كند و از عقائد او تفتیش شود تا سرانجام از مذهب و آئین او مطلع گردند، رستم پاشا به جبع آمد و از شهید پرس‌وجو كرد به او گفتند كه به سفر حج رفته است، این مامور در اثنا راه مکه به شهید ثانی رسید و او را دستگیر كرد، شهید ثانی به او گفت: به من مهلت ده تا سفر حج را به انجام رسانم و من فرار نمی‌كنم و مناسک حج را زیر نظر و مراقبت تو انجام می‌دهم پس از انجام مناسک به هر صورتی كه دلخواه توست با من عمل كن.

رستم پاشا راضی شد كه شهید ثانی مراسم حج را برگزار كند و پس از پایان مراسم حج، شهید را به روم (عثمانی) برد، آنگاه كه او را وارد كشور عثمانی نمود، در راه به شخصی برخوردند آن شخص از مامور سؤال كرد كه این مرد كیست؟ گفت: از دانشمندان شیعه امامیه است كه بر حسب ماموریت او را نزد سلطان می‌برم، آن شخص گفت: تو درباره این مرد در اثنا راه كوتاهی كرده و او را آزار رسانده‌ای، ممكن است در حضور سلطان از تو شكایت كند و دوستان و یاران او نیز به حمایت و دفاع از وی برخیزند و برای تو موجبات ناراحتی و احیانا قتل فراهم كنند، صلاح در این است كه در همین‌جا سرش را از بدن جدا كنی و سر بریده او را نزد سلطان ببری.

این مرد فرومایه در كنار دریا، استاد را شهید كرد، آنگاه سربریده او را حضور سلطان آورد، سلطان بر او برآشفت و سخت او را مورد توبیخ قرارداد و به وی گفت: من تو را مامور ساخته بودم كه او را زنده بیاوری، بنابراین به چه مجوزی او را كشتی؟ سید عبدالرحیم عباسی كه با شهید ثانی سابقه دوستی و آشنایی داشت، با دیدن سر بریده شهید ثانی سخت متاثر گردید و سعی كرد تا سلطان را وادارد كه این مرد پلید را به قصاص خود برساند، بالاخره مساعی او مؤثر واقع شد و رستم پاشا به جرم این جرم بزرگ، محكوم به مرگ گردید.

مدت سه روز جسد شهید ثانی بر روی زمین ماند و كسی او را دفن نكرد و سرانجام جسد شریف او را به دریا افكندند. وی در سال ۹۶۶ق شهید شد.

زندگینامه سید حسین طباطبایی قمی

به نام آفریننده عشق

 

سید حسین طباطبایی قمی (معروف به حاج‌ آقا حسین قمی) (۲۶ آذر ۱۲۴۴ در قم – ۱۶ اسفند ۱۳۲۵ در نجف) فرزند میرزا محمود قمی، فقیه و مجتهد و از مراجع تقلید معاصر است. وی پس از درگذشت سید ابوالحسن اصفهانی مرجعیت عامه شیعه را بر عهده داشت.

 

ویژگی ها

وی تحصیلات ابتدایی خود را در قم شروع کرد و تا بلوغ در قم تحصیل کرد و سپس در پی تکمیل تحصیلات حوزوی راهی تهران شد و درس‌های دوره سطح مانند معالم، قوانین، شرح لمعه، و رسائل و مکاسب را نزد استادان حوزه خواند. وی پس از پنج سال تحصیل تهران را به مقصد عراق ترک کرد. طباطبایی در ۲۲ سالگی عازم مکه و مدینه شد و در بازگشت، وارد نجف گردید و پس از زیارت، راهی سامرا شد و در جلسه درس میرزای شیرازی شرکت کرد و پس از دو سال اقامت در سال ۱۳۰۶ قمری بار دیگر به تهران بازگشت.

حاج آقا حسین در سال ۱۳۲۱ق. وارد سامرا گردید و به‌طور جدی و مستمر در درس‌های آیت‌الله میرزا محمدتقی شیرازی شرکت جست و مراتب عالی علمی را یکی پس از دیگری پشت سر نهاد. استاد بزرگوارش نیز عنایت خاصی به وی داشت و مقلدان خود را در مسائل احتیاطی به ایشان ارجاع می‌داد و این امر، آینده درخشانی را برای وی ترسیم می‌نمود. زیرا ارجاع مسائل احتیاطی در واقع به این معنی است که وی پس از میرزا، اعلم مجتهدان آن زمان می‌باشد.

توجه عمومی علما و مردم نه تنها ایشان را خرسند نساخت بلکه به ناراحتی‌های وی افزود،‌ تا آن حد که احساس می‌کرد این مسؤولیت ممکن است برای دین و تقوای ایشان خطر ایجاد کند. از این‌رو از خداوند متعال درخواست می‌کند که اگر مردن برای دین و آخرتش بهتر باشد، او را پیش خود بخواند و مرگ وی را برساند.

روزی جمعی از مؤمنین به ایشان عرض می‌کنند که بعضی از اهل علم نجف اشرف بنا دارند از آیت‌الله بروجردی دعوت کنند تا به نجف بیاید و زعامت را عهده‌دار شود. ایشان با خوشحالی فرمودند: «ای کاش می‌آمد و این مسؤولیت را به عهده می‌گرفت، تا من راحت شده، به کربلا بر می‌گشتم و به کارهای خود مشغول می‌شدم».

همچنین پس از رحلت آیت‌الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی، که مرجعیت عامه شیعه به حاج آقا حسین قمی سپرده شد، ایشان از پذیرش و قبول این مسؤولیت سنگین بسیار ناراحت و غمگین گردید. لذا با خواندن نمازهای حاجت و نماز جعفر طیار از خداوند متعال درخواست می‌کرد که مرگش زود فرا رسد.

آیت‌الله سید محمدهادی میلانی (ره) که ارتباط نزدیکی با او داشت در این‌باره می‌گوید: «به حرم سیدالشهداء (علیه‌السلام) مشرف شدم، آقا بالای سر مطهر نشسته بودند، به من اشاره نموده، نزد ایشان رفتم و آقا اظهار داشتند: ریاست به من روی آورده و من می‌ترسم به دینم لطمه بخورد! من دعا می‌کنم شما آمین بگویید (یا بالعکس) (سپس فرمودند:) خدایا! اگر این ریاست به دین من مضر است، جان مرا بگیر! و آن‌قدر گریه کردند که زمین از آب دیده ایشان تر شد.»

نقل است: سید ابوالحسن اصفهانی مرجع بلامعارض و عالیقدر آن‌ روز، دامادشان سید میر را با نامه‌ای به نمایندگی خودشان، خدمت حسین طباطبایی قمی فرستاد و آقا سید میر گفت: آقا به من فرموده‌اند از طرف ایشان دست شما را ببوسم!

سید حسین یعقوبی می گوید: روزی بعد از خواندن زیارت عاشورا به حضرت امام حسین علیه السلام متوسل شدم که مرا از آن فشارهای مادی و از گرفتاری‌ های خانوادگی نجات دهند. همان شب در عالم رویا دیدم: از دری که نامش «باب المراد» است وارد صحن مطهر اباعبدالله گردیدم و متوجه شدم اولیای خدا بالای خیمه گاه امام حسین در آسمان هستند. هدف من رسیدن به آنها بود. خطاب به آنها کرده و با گریه گفتم: یا اولیاء الله! مرا به خودتان برسانید.

سپس مقابل حرم مطهر رسیده و به آن حضرت سلام کردم. در آنجا آیت الله حاج آقا حسین قمی را دیدم که پشت به قبله و رو به حرم نشسته بودم. عده‌ زیادی از علما پشت سر ایشان نشسته‌ بودند و نور عجیبی آنها را احاطه کرده بود. با اينکه نور حاج آقا حسین چندین برابر نور دیگران بود ولی این انوار با هم هیچ تزاحمی نداشتند و نور ضعیف از نور قوی تشخیص داده می‌ شد.

 

اساتید

  • میرزا ابوالحسن جلوه
  • میرزا محمود قمی
  • میرزاحسن آشتیانی
  • فضل‌الله نوری
  • میرزا حبیب‌الله رشتی
  • آخوند خراسانی
  • سید محمدکاظم طباطبایی یزدی
  • سید مرتضی کشمیری
  • محدث نوری
  • میرزا محمدتقی شیرازی

 

شاگردان

  • میرزا حسن بجنوردی
  • ملا عباس تربتی
  • محمدعلی کاظمی خراسانی
  • شیخ فاضل قفقازی
  • سید صدرالدین جزایری
  • حاج آقا بزرگ اشرفی شاهرودی
  • میرزا مهدی حکیم
  • سید محمد موسوی لنکرانی
  • سید حسین موسوی نسل
  • شیخ حسینعلی راشد تربتی
  • شیخ مجتبی قزوینی
  • شیخ هاشم قزوینی
  • میرزا احمد مدرس یزدی

 

عروج ملکوتی

سرانجام وی در سال ۱۳۶۶ق، در بیمارستان بغداد درگذشت و جنازه‌اش را به نجف اشرف بردند و در آستان حضرت علی (علیه‌السلام)، کنار آیت‌الله شریعت اصفهانی، به خاک سپردند.

زندگینامه ابوعبدالله مغربی

 

به نام آفریننده عشق

 

ابوعبدالله مغربی معروف به شیخ مغربی از بزرگان تصوف در قرن سوم هجری بود. ابراهیم خواص و ابراهیم‌ بن‌ شیبان کرمانشاهی از شاگردان او بودند.

 

ویژگی ها

نام اصلی او محمد بن اسماعيل بود. تاريخ ولادت او را مي توان در اواخر سده 2 ق دانست. زادگاه و نحوه زندگی و سير و سلوک وی نيز معلوم نيست و تنها می دانيم كه مريد ابوالحسن علي بن زرین هروی بوده است. در احوال وی گفته اند كه پيوسته در سفر بود تا آنجا كه 97 بار و به قولي ديگر 77 بار حج گزارده است و در اين سفرها ياران و مريدانش نيز همراه او بوده اند.

درباره زهد وی گفته اند كه خوراک او از ريشه گياهان بود و كراماتی نيز به وی نسبت داده اند. مولوی داستانی از كرامت های او را به نظم درآورده است. ابراهيم بن شيبان، ابراهيم خواص و ابوبكر بيكندی را در زمره مريدان وی دانسته اند.

در طبقات الصوفیه آمده است که شیخ الاسلام گفت: هرگز وی تاریکی ندیده بود، آنجا که خلق را تاریکی بودی، او را روشنی بودی. وی گفت: به آن خدای که بوعبدالله مغربی را بیافرید، که اگر الله، مونت شهوت از من باز ستاند مرا دوست تر از آن باشد که اکنون مرا گوید در بهشت شو!

این آنست که علی بن ابی طالب (ع) گفت: اگر مرا اختیار دهند که در بهشت شو یا در مسجد، من در مسجد شوم که بهشت آن من ایذ به نزدیک او و مسجد آن او ایذ به نزدیک من. شیخ الاسلام گفت: که بوعبدالله مغربی وقتی بر کوه طور سینا سخن می گفت سخن به جایی رسید که گفت: بنده به او چندان نزدیکی جوید تا آن هنگام که فرد ماند فرد را؛ سنگ از کوه بجنبید و پاره پاره شد و به هامون آمد.

 

عروج ملکوتی

ابوعبدالله مغربی نزدیک 120 سال زندگی کرد و در 299 ق درگذشت. وی در طور سينا، كنار قبر استادش ابوالحسن علی بن زرين هروی، به خاک سپرده شد.

زندگینامه عباس قمی

به نام آفریننده عشق

 

عباس بن محمدرضا قمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و محدّث قمی عالم شیعه در قرن چهارده هجری قمری است.

 

ویژگی ها

شیخ عباس در سال ۱۲۹۴ق در قم به دنیا آمد. پدرش محمدرضا قمی فردی متدین و مرجع مردم برای آگاهی از وظایف شرعی بود. مادر شیخ عباس به نام «بانو زینت» نیز از زنان متدین و پارسا بود. محدث قمی برای تکمیل علوم و معارف سفرهایی را به بلاد اسلامی داشته و به همین علت در سه حوزه قم، نجف و مشهد اساتیدی داشته است.

محدث قمی پس از درگذشت محدث نوری در سال ۱۳۲۲ق نجف را ترک کرد و به ایران بازگشت. وی در مدت اقامت در ایران، چندبار به زیارت عتبات عالیات رفت و مجددا به حج مشرف شد. شیخ عباس قمی جمعه ۱ ربیع‌الثانی ۱۳۳۲ق به قصد اقامت وارد مشهد شد. علت اقامت وی در مشهد به تقاضای آقا حسین قمی بود و تا سال ۱۳۵۴ق در آن جا سکونت داشت.

شیخ عباس قمی پس از واقعه مسجد گوهرشاد و قتل عام مردم و تبعید آقا حسین قمی در سال ۱۳۵۴ق به نجف بازگشت و تا پایان عمر در آن جا ماند. آقا بزرگ تهرانی از دوستان و ارادتمندان شیخ عباس، وی را مثال بارز انسان کامل و مصداق فردی عالم فاضل و زیبنده صفات عالیه مانند حسن خلق و تواضع معرفی می‌کند.

عباس قمی می گوید: در نجف اشرف که بودم با یک شخص دیگری که سنش کم و اوائل بلوغش بوده (گویا سید محمد پسر حاج آقا حسین قمی که این موزه را او ساخته) میل کردم به زیارت قبور وادی السلام بروم. همین که از دروازه پا بیرون گذاشتم صدایی به گوشم آمد مثل صدای شتری که پشت او زخم باشد و به پشتش داغ بگذارند. من به طفل همراهم گفتم: صدایی که من می شنوم را شما هم می شنوی؟ گفت: نه. ما هرچه نزدیک تر می شدیم صدا بلندتر می شد تا به قبرستان رسیدیم. به قبرستان که رسیدیم، دیدم سر یک قبر، جماعتی حلقه زده اند و این صدا از وسط آنهاست به او گفتم صدا نمی شنوی، گفت: نه، معلوم شد آنها جنازه ای آوردند و این صدا از آن جنازه است و این حالت من این مکاشفه بوده است.

فرزند عباس قمی می گوید: پدر بزرگوارم در نجف اشرف بر اثر كثرت عبادت و تألیف به مرض سختى دچار شد و معالجات پزشکان در او مؤثر نیفتاد. یک روز در حالى كه ناله مى كرد به مادرم فرمود: همسر مهربانم مقدارى آب در قورى با یك ظرف براى من بیاور. قورى آب و ظرف را كنارش گذاشت و گفت: مرا بلند كنید. زیر بغل او را گرفته و در بستر نشاندیم، آنگاه گفت: پنجاه سال است با این انگشتان قال الله و قال الصادق و قال الباقر نوشته ام؛ در این هنگام انگشتان خود را روى ظرف گرفت و از قورى به روی آن آب ریخت و آن آب را نوشید، پس از چند ساعت شفاى كامل یافت!

فرزند عباس قمی مى گفت: پدرم مرحوم محدث قمى دچار چشم درد سختى شد و پزشکان عراق از علاجش عاجز شدند. روزى به مادرم گفت: كتاب شریف «اصول كافى» را نزد من بیاور. وقتی مادر، كتاب را به دست پدر داد، پدر گفت: این كتاب منبع واقعیات الهیه و سراسر حكمت و هدایت و نور است و شفاء هر دردی است. نویسنده آن مرحوم كلینى از معتبرترین افراد روزگار است؛ نمى شود كتاب او بى اثر باشد. كتاب را یكى دو بار به چشم خود كشید و یكى دو ساعت بعد، از آن از درد چشم خلاص شد.

یکی از وعاظ تهران که سیدی متعهد و فاضل بود می گفت: در زمان حیات حاج شیخ عباس در سفر مکه معظمه زنی نزد من می آمد و مسائل حج را از من سوال می کرد. یک روز با او شوخی کردم. وقتی از سفر حج مراجعت نمودم؛ مرحوم حاج شیخ عباس را در نجف اشرف دیدم. بدون مقدمه به من فرمودند: مناسب نبود با نامحرم شوخی کنی. همین که متوجه شدم؛ حرفش را تغییر داد و سخن دیگر به میان آورد.

آقای سید مرتضی سبزواری با دو واسطه موثق نقل کردند: شبی به همراه یکی از دوستان از زیارت حضرت رضا علیه السلام باز می‌گشتيم. در بین راه از دور متوجه شدیم شیخی عبا به سر کشیده و به طرف صحن می‌رود در حالی که گاهی جلوی او روشن می‌شود. از آنچه دیدیم بسیار تعجب کردیم. شخصی که همراه من بود، گفت: من نمی‌روم تا بفهمم اين روشنایی چه چیزی است که گاهی پدید می‌آید؟! نزدیک‌تر رفته و متوجه شدیم جراغی در دست او نیست، بلکه او هر موقع ذکر می‌گوید و دندان‌های او نمایان می‌شود، روشنایی نیز حاصل می‌ شود. جلوتر رفته دیدیم آن شخص بزرگوار شیخ عباس قمی صاحب کتاب مفاتیح الجنان است.

میرزا احمد محمدی (برادرزاده حاج شیخ عباس) می گوید: پس از فوت مرحوم پدرم، او را در خواب دیدم در حالی که متوجه فوتش بودم، پرسیدم: مرحوم عمو حاج شیخ عباس که در دنیا این قدر معروف است (به خصوص با کتاب مفاتیح الجنان) آیا در بهشت هم معروف است؟ پاسخ داد: آری، هر روز صبح حدود یک میلیون نفر نزد او می آیند و از او دستور می گیرند.

 

از منظر فرهیختگان

میرزا محمد علی تبریزی می گوید: حاج شیخ عباس بن ابی القاسم از افاضل علمای عصر ما که عالم فاضل کامل و محدث متتبع و کامل بود.

علامه امینی می گوید: شیخ عباس قمی از نوابغ و بزرگان علم حدیث است.

میرزا علی اکبر اصفهانی می گوید: وی زینت تقوا کاران و دانشمند بزرگ و محدث کامل و شریف و داناست.

آقا بزرگ تهرانی می گوید: ایشان را انسانی کامل و مصداق دانشمندی فاضل یافتم. سلیم الذات و شریف النفس بود.

 

اساتید

  • میرزا محمد ارباب قمی
  • شیخ ابوالقاسم قمی
  • سید احمد طباطبایی قمی
  • سید محمد کاظم طباطبائی یزدی
  • میرزا حسین نوری
  • میرزا محمدتقی شیرازی
  • شیخ مرتضی آشتیانی
  • آقا حسین قمی

 

شاگردان

  • آقا بزرگ طهرانی
  • حیدر قلی خان سردار کابلی
  • سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی
  • عبدالحسین فقیهی رشتی
  • محمدعلی اردوبادی
  • سید محمدهادی میلانی

 

آثار

  • مفاتیح الجنان
  • سفینة البحار
  • نفس المهموم
  • منتهی الآمال

 

عروج ملکوتی

محدث قمی در شب سه شنبه ۲۲ ذی‌الحجه ۱۳۵۹ق برابر با ۱ بهمن ۱۳۱۹ش در ۶۵ سالگی در نجف درگذشت. سید ابوالحسن اصفهانی در حرم امیرالمؤمنین(ع) بر او نماز خواند و پیکرش در کنار استادش محدث نوری دفن گردید.

زندگینامه هادی ابهری

 

به نام آفریننده عشق

 

هادى ابهرى از عارفان و مردم با ایمان و پرهیزكار ابهر است و در زمان خود از بكائین شمرده می شد.

 

ویژگی ها

راوی می گوید: در سال 1361 ق كه براى تحصیل به نجف اشرف مهاجرت كردم و با دست خالى به حضرت علی علیه ‏السلام عرضكردم که اگر اجازه توقف به این عبد را می دهید وسائل ماندنم را مرحمت فرمائید. بعد از چند روز در صحن مطهر به مرحوم حاج هادى مزبور برخورد كردم و اصلا او را قبلا ندیده و نمى شناختم، چون مرا دید گفت اسمت محمد است؟ گفتم آرى، گفت اهل شاه عبدالعظیم هستى؟ گفتم آرى، گفت خدمت حضرت امیر علیه ‏السلام تقاضائى داری؟ گفتم آرى، گفت به من حواله كرده ‏اند كه مایحتاج ماندن تو را فراهم كنم. لذا هر چه لازم داشتم خرید و مبلغ هفت دینار عراقى كه خرج چندین ماه مرا تأمین میكرد به من داد و مرا از آیت ‏الله اصفهانى و دیگران مستغنى نمود.

هادی ابهری می گوید: قبرستان بقیع رفتم و چون به درِ قبرستان رسیدم درِ بسیار عالى و صحن و سراى عجیب و بدیعى دیدم كه در هیچ یک از مشاهد مشرفه عراق و ایران ندیده بودم. كفش هایم را درآورده و وارد صحن شدم. دیدم حرم مطهر ائمه بقیع با گنبد و مناره ‏هاى طلاى رفیع و ایوان بسیار با صفائى كه هرگز مثلش را ندیده بودم می باشد لذا تعجب كردم كه از دیروز عصر تاكنون این بناء مجلل را كى ساخته است؟

پس با ذوق و شوق فراوان به طرف حرم ائمه علیهم‏ السلام روانه شدم ولى هیچكس را نمی دیدم تا به ایوان رسیدم و دیدم سید بزرگوارى كه عمامه سبز بر سر دارد کنار درِ حرم ائمه علیهم‏ السلام ایستاده و با یک هیبت و وقار تمام، دربانى ائمه علیهم ‏السلام را می نماید. گفتم خدایا این آقا كیست كه این اندازه مقام دارد و دربان امامان است؟ نزدیک رفتم و دیدم مرحوم سید مجتبى میرلوحى (نواب صفوى) است. خوشحال شدم و رفتم با او مصافحه و معانقه كنم که ناگهان دیدم كنار قبور ویران شده آنها ایستاده ‏ام و از آن مناظر هیچ اثرى نیست و دانستم كه باطن مشاهد، آن است كه دیده ام.

آقای مصطفوی می گفت: در مغازه نشسته بودم که آقای الهی طباطبایی پیش من آمد تا با من مشورت کند و می گفت که نمی دانم در تبریز بمانم یا به قم بروم. حاج آقا ابهری که سواد نداشت حتی بلد نبود فارسی هم درست صحبت کند (ترک بود) وارد شد و قبل از این که ما چیزی بگوییم رو کرد به آقای طباطبایی و گفت: شما بهتر است در تبریز بمانید لازم نیست به قم بروید.

رفقای آقای ابهری می گفتند: اگر می خواستیم به تهران برویم و آدرس جلسه را نداشتیم ایشان را سوار ماشین می کردیم و می گفتیم: ما می خواهیم فلان جا به مجلس روضه برویم. سر هر چهار راه و سه راه و دو راهی که می رسیدیم بو می کرد می گفت: بوی این روضه از فلان خیابان می آید. ما را می برد به همان روضه ای که می خواستیم برویم. هر کسی که به کربلا رفته بود را نیز مشخص می کرد و یک بار هم خطا نمی شد.

حاج آقا هادی ابهری با ملا آقاجان زنجانی در شاه عبدالعظیم دعای کمیل می خواندند و العفو می گفتند. هر دو ترک بودند آقای حاج ملا آقاجان به آقای ابهری می گوید: نگاه بینداز ببین این ها چه می گویند. ظاهرشان العفو می گوید اما در باطنشان چه می خوانند. ایشان نگاهی کرد و گفت: تمام این ها می گویند: علف علف علف، یعنی خدایا پول بده. همه اشان غصه دار پول و قسطند.

مرحوم آقای کشمیری می فرمود: از آقا هادی ابهری ذکری را خواستم که مرا به مقصد برساند، ایشان ذکر «یاحی یاقیوم» را توصیه کرده بودند. آقای کشمیری پرسیده بودند: ذکری می خواهم که ذکر اولیاست، باز هم این ذکر را توصیه کردند. عبارت «صاحب مکاشفات عرفانی و انوار ملکوتی» را علامه طهرانی در مورد ایشان به کار بردند.

سید محسن طهرانی می گوید: روزی مرحوم پدرم (علامه طهرانی) ازمنزل به قصد مجلس روضه حرکت کردند. مرحوم حاج هادی ابهری نیز همراه ما بود. چون وارد مجلس روضه شدیم، منبری واعظ شهیر و معروف کربلا، مرحوم شیخ مهدی مازندرانی بود. وی اتفاقا در آن روز روضه قتلگاه را خواند و بسیار خوب و مهیج هم خواند اما بسیار جای تعجب بود که ابدا کسی گریه نکرد و برخلاف انتظار همه، مجلس سرد و بدون شور بود. چون از مجلس بیرون آمدیم، دیدیم حاج هادی می گوید: بی حیا شرم نمی کند با جنابت داخل مجلس امام حسین علیه السلام شده است. معلوم شد یکی از حضار مجلس با حال جنابت آمده است و حال او مانع نزول رحمت شده است.

مي گويند زمانی به حاج هادی عرض شد كه اذان گفتند، برويم مهيای نماز شويم. وی گفت: هنوز وقتش نشده است و بعد از مدتی گفت: حالا وقتش شد، برخيزيد براي نماز. سوال كردند چطور آن زمان فرموديد وقتش نشده است؟ گفت: آخر تازه الان ملائک فرود آمدند.

نقل است: هادی ابهری که چشم برزخی اش باز شده بود، در حرم حضرت علی(ع) به ایشان گفت: یا علی(ع)، یک بچه خوشگل به ما نشان نمی دهی؟! این ها چه کسانی هستند که من می بینم! (منظور از ایشان از بچه خوشگل، کسی بود که که چهره برزخی و باطن زیبایی داشته باشد). پس از آن ناخودآگاه به سمت حجره ای که در نجف قرار داشت روانه شد و آیت الله بهجت را در آنجا دید. آن دو با اینکه همدیگر را تا به حال ندیده بودند اما در آن دیدار، یکدیگر را در آغوش گرفته و گریه کردند و سپس بدون گفتن جمله ای از یکدیگر جدا شدند.

 

عروج ملکوتی

هادی ابهری در سال 1390 قمری در تهران وفات نمود. جنازه او را به قم منتقل کردند و در جوار جناب على بن جعفر علیهما السلام، كنار استادش مرحوم انصاری همدانی دفن کردند.

زندگینامه محمد علی ناصری

 

به نام آفریننده عشق

 

محمدعلی ناصری دولت‌آبادی (۱۳۰۹-۱۴۰۱ش) معروف به محمد ناصری، فقیه و استاد اخلاق شیعه و از استادان حوزه علمیه اصفهان بود.

 

ویژگی ها

محمدعلی ناصری در سال ۱۳۰۹ش در دولت‌آباد نزدیک اصفهان به دنیا آمد. پدرش محمدباقر ناصری دولت‌آبادی (۱۲۷۰–۱۳۶۱ش) از عالمان شیعه و از شاگردان رحیم ارباب و جهانگیرخان قشقایی بود. محمد ناصری تحصیلات حوزوی را در حوزه علمیه اصفهان آغاز کرد و پس از هجرت به نجف، دروس مقدماتی حوزه را از پدرش و پس از او از محمدحسین دِهاقانی و محمدعلی مُدَرّس افغانی آموخت. ناصری دروس سطح حوزه را نزد افرادی چون مجتبی لنکرانی، سید عبدالاعلی سبزواری، عبدالکریم کَروَنی اصفهانی و صدرا بادکوبه‌ای گذراند.

او سپس خارج اصول را از سید ابوالقاسم خویی و خارج فقه را از سید عبدالهادی شیرازی، میرزا هاشم آملی، سید محمود حسینی شاهرودی و امام خمینی فرا گرفت. محمدعلی ناصری در عرفان عملی از سید جمال‌الدین گلپایگانی، محمد کوفی، سید محمد رضوی کشمیری، عبدالزهرا گرعاوی، عباس قوچانی وصی سید علی قاضی و سید هاشم حداد بهره برد. همچنین با علامه طباطبایی، اسماعیل دولابی و محمدتقی بهجت در ارتباط بود. او را از نظر عرفان عملی، به سلسله منتسب به سید علی قاضی، متصل دانسته‌اند.

ناصری از سال ۱۳۵۹ش به درخواست دوستش حسن صافی اصفهانی، فقیه شیعه، امامت جماعت مسجد کَمَرزرّین اصفهان را به عهده گرفت. مجالس سخنرانی عمومی او در این مسجد و برخی جلسات درس اخلاق او در برخی مدرسه‌های علمیه اصفهان برگزار می‌شد. تأکید بر یادآوری نام امام مهدی(عج)، امام دوازدهم شیعیان، از ویژگی‌های وی دانسته شده است. حمایت از انقلاب اسلامی ایران و سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، از مواضع او بود.

محمدعلی ناصری می گفت: مَثَل امام زمان(عج)، مَثَل روحِ عالمِ وجود است. هر شخصی، روحی دارد و آن روح است که سبب حرکت و انتقال انسان می‌شود. امام زمان هم، روح عالم وجود است. اگر امام زمان نباشد، عالم وجودی نیست. بقاء عالم وجود و نظم عالم وجود، به وجود حضرت بقیةالله است.

بنیاد علمی فرهنگی هاد در اصفهان و قم تحت اشراف او بود و فرزندش جعفر ناصری، روحانی شیعه مدیر آن است. این بنیاد شامل مراکز زیر است:

  • مدرسه علمیه صاحب‌الزمان در اصفهان
  • مدرسه عالی فقه در قم و اصفهان
  • مرکز تخصصی اخلاق و تربیت اسلامی در قم و اصفهان
  • پژوهشکده اخلاق و تربیت اسلامی در قم
  • مؤسسه فرهنگی دارالهدی در قم

 

وی به مدت بیش از ۴۰ سال علوم دینی مثل کتاب‌های رسائل، مکاسب و کفایه خارج فقه و اصول و نیز تفسیر قرآن تدریس می‌کرد. سخنرانی‌ های او مورد توجه عموم مردم بود و گاه از شبکه‌های سراسری رادیو و تلویزیونی ایران پخش می‌شد. شان استون، بازیگر و فیلمساز آمریکایی، در سال ۱۳۹۰ش که به ایران سفر کرده بود، در دفتر محمد ناصری اسلام آورد و نام خود را به شان علی استون تغییر داد.

اکبری زادگان می گوید: محضر آیت الله ناصری مشرف شدم و به ایشان گفتم: بنده یک خواب دیدم و می خواهم این خواب را برای شما تعریف کنم و تعبیر آن را از شما بخواهم. آیت الله ناصری گفت: در مورد حمید قبادی نیا خوابی دیده ای و خوابت چنین و چنان است. آیت الله ناصری بدون اینکه به او چیزی بگویم خواب من را تعریف کرد و دقیقا همان خوابی بود که من دیدم.

نقل است: یک نفر صاحب اولاد شده بود. نوزاد را نزد روحانی محله می برد و اذان و اقامه در گوش نوزاد گفته می شود؛ اما تصمیم می گیرد که برای تبرک، نوزاد را پیش آیت الله ناصری هم ببرد و به ایشان نمی گوید که اذان و اقامه در گوش نوزاد خوانده شده است. به ایشان می گوید که لطفا اذان در گوش فرزندم بگویید، ایشان هم می پذیرند و بچه را می گیرند؛ اما وقتی به صورت نوزاد نگاه می کنند، می گویند: اینکه اذان برایش گفته اند!

آیت الله ناصری می گوید: هنگامی که در قبرستان نجف بودیم، پس از اینکه نماز را خواندیم، کمی از دیگران فاصله گرفتیم و هر کدام، گوشه‌ای نشستیم. من، در آن حس و حالی که سر قبر مرحوم قاضی داشتم و خاطری که مجموع بود، دیدم که حالم تغییر کرد و انگار که از فضای مادّیِ بیرون، منقطع شدم و احساس کردم که صدایی از قبر مرحوم قاضی می‌شنوم که دسته‌ جمعی، با همدیگر جمله‌ای را تکرار می‌کنند. خوب که گوش دادم، دیدم که دارند می‌گویند: «عاش سعیدا و مات سعیدا».

آیت الله ناصری پس از پیروزی تیم ملی فوتبال ایران مقابل آمریکا در سخنرانی خود با گریه فراوان فرمودند: شب گذشته در آسمان شور و غوغای عجیبی از دعای اهل زمین به وجود آمده بود. آنگاه پس از گریه شدید، فرمودند: والله اگر مردم فقط یک مرتبه این طور برای فرج امام زمان (عج) دعا می کردند، حضرت می آمدند.

 

آثار

  • آب حیات
  • سخن دوست
  • رسم بندگی
  • در امتداد نور

 

عروج ملکوتی

ناصری پس از مدتی بیماری در ۴ شهریور سال ۱۴۰۱ش در ۹۲ سالگی در بیمارستان امین اصفهان درگذشت و در گلستان شهدای اصفهان دفن شد.

زندگینامه عباسعلی ادیب

 

به نام آفریننده عشق

 

آیت الله عباسعلی ادیب حبیب آبادی (۱۳۱۵ – ۱۴۱۲ ق) (۱۲۷۴ – ۱۳۷۱ ش)، عالم زاهد، فقیه جامع و ادیب شاعر شیعه معاصر و از مدرسین برجسته‌ حوزه‌ علمیه‌ اصفهان بود.

 

ویژگی ها

شیخ عباسعلی ادیب حبیب آبادی، فرزند حاج محمدجعفر، در روز جمعه ۱۳ جمادی الاول سال ۱۳۱۵ ه.ق (مطابق ۱۲۷۴ ش)، در قریه حبیب آباد برخوار اصفهان متولد گردید. ادیب در رشته های مختلف همچون فقه، اصول، اخلاق، ریاضیات، هندسه، هیأت، نجوم و … به سطوح عالی و مدارج بلند راه یافت و از برخی اساتید خود موفق به دریافت اجازه روایت و اجتهاد گردی. وی همچنین تحصیلات عالی را تا سطح دکترا در رشته فارماکولوژی از شاخه های رشته های پزشکی به اتمام رسانید و به عنوان دانشیار دانشکده علوم پزشکی اصفهان دست یافت.

آیت الله ادیب تدریس در حوزه علمیه اصفهان را از سال ۱۳۴۵ در مدرسه کاسب گران اصفهان شروع نمود و به تدریج گسترش یافت به نحوی که پس از مدتی جلسات درس خارج ایشان یکی از گسترده ترین جلسات بود. وی در مدارس ذوالفقار، نیم آورد، صدر، چهارباغ و… حدود هفتاد سال از سطح تا درس خارج منطق، حکمت و … را تدریس نمودند.

برخی از خدمات و فعالیت‌های آیت الله ادیب به شرح زیر است:

  • تعمیر و بازسازى مقبره صاحب بن عباد
  • احیاء و تجدید ساختمان مسجد مقابل مقبره صاحب بن عباد (در محله طوقچی اصفهان)، و اقامه نماز جماعت و موعظه، ارشاد در هدایت مومنین در این مسجد که به نام «مسجد صاحب بن عباد» شهرت دارد
  • دارالشفای حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها که اکنون یکی از بهترین درمانگاه ها و بیمارستان های شهر اصفهان به شمار می آید
  • حسینیه امام خمینی (ره)

 

آیت الله ادیب یک بار ماه مبارک رمضان به بعضی از آقایان از جمله آیت‌ الله دزفولی و چهار پنج نفر دیگر فرموده بودند: امشب افطار به منزل ما بیایید.‌ گفتند: آقا! پس ما غذا تهیه می‌کنیم و می‌آوریم. ایشان فرموده بودند: نخیر، خودم هستم. یکی از آقایان گفتند: آقا! این‌طور که نمی‌شود، حداقل به روح‌الله بگویم نان بخرد بیاورد؟ گفته بودند: نان هم نمی‌خواهد. آیت‌الله دزفولی گفته بودند: بگویم خانم سوپی درست کند؟ باز هم گفته بودند: گفتم هیچی نمی‌خواهد.

برای افطار به منزل آقا رفته بودند، آقا یک طعامی به این‌ها داده بود که مائده بهشتی بود. یک مقدار خیلی کم برای ما آوردند. یک چیزی مانند خرماخرک بود که به زنان که وضع حمل می‌کنند، می‌دهند. اما یک طعمی داشت که نمی‌شود بیان کرد. یک بار بیان کردیم: آقا! از این‌ها باز هم هست؟ فرمودند: نخیر، مؤمنین اصلا از این‌ها نمی‌خورند. گفتم: پس چطور به آن آقایان دادید؟ گفتند: این یک دعوتی از امام حسن (ع) بود و فرموده بودند این‌‌ها را دعوت کنید.

یک روز آیت الله ادیب خیلی عادی، طوری که اگر کسی بشنود، تعجب نکند، فرمودند: دیشب که در خدمت آقا محمدتقی مجلسی بودیم، فرمودند: معنای آن مسئله (که بلد نبودم)، این است و یک آدرسی دادند که رفتم دیدم آنجاست. ما عرض کردیم: آقا! منظور حضرتعالی مکاشفه به روح است؟! فرمودند: نخیر، آقا محبت کردند و به منزل ما آمدند و به جسم، مهمان ما بودند!

 

اساتید

  • شیخ محمدرضا نجفی
  • سید محمدمهدی درچه ای
  • شیخ عبدالکریم گزی
  • آقا نورالله مسجدشاهی
  • سید محمد نجف آبادی
  • شیخ محمدرضا مسجدشاهی
  • سید محمدباقر درچه ای

 

عروج ملکوتی

آیت الله ادیب سرانجام در روز پنج شنبه دوم ذی الحجه سال ۱۴۱۲ ه.ق (برابر با چهاردهم خرداد ۱۳۷۱ ش) وفات یافت و در جوار مقبره صاحب بن عباد در محله ی طوقچی اصفهان مدفون گردید.

زندگینامه سیده نصرت امین

 

به نام آفریننده عشق

 

سیده نصرت بیگم امین (۱۲۷۴ – ۱۳۶۲ش) معروف به بانو امین، صاحب تفسیر مخزن العرفان، فقیه، عارف و مفسر شیعی است. او آثار متعددش را با نام بانوی ایرانی منتشر کرده است.

 

ویژگی ها

بانو امین در سال ۱۳۱۲ق، مطابق با ۳۰ خرداد ۱۲۷۴ش ، در اواخر سلطنت ناصر الدین شاه در اصفهان متولد شد. بانو امین سواد آموزی را از پنج سالگی در مکتب خانه آغاز کرد و از یازده سالگی به آموختن زبان عربی مشغول شد. او در بیست سالگی تحصیل علوم دینی و صرف و نحو را به طور جدی آغاز کرد و از محضر اساتید مجتهدی که به منزلش می‌آمدند بهره گرفت. او از ابوالقاسم زفره ای و علی اصغر شریف مقدمات را آموخت و در سی و دو سالگی به فراگیری فقه، اصول و حکمت نزد سید علی نجف آبادی پرداخت. بیشتر تحصیلات بانو در محضر او انجام گرفت.

بانو امین در هفتم سال ۱۳۵۴ق در چهل و دو سالگی و پس از بیست و سه سال تلاش مداوم و پیگیر در آموختن علوم عقلی و نقلی اولین اجازه اجتهاد و اجازه روایت را از محمد کاظم شیرازی و عبدالکریم حائری یزدی دریافت کرد. این اولین اجازهٔ رسمی اجتهاد و روایت است که به یک زن داده شده و در محافل علمی و فقهی از آن سخن رفته است.

محمد تقی جعفری در این موضوع گفته است: «نظر به مقامات عالیۀ روحی که بانوی ایرانی در آن موفق شده‌اند باید ایشان را از گروه نخبه‌ای از دانشمندان به شمار آورد که به اضافۀ فرا گرفتن دانش به تولد جدید زندگی نایل می‌شوند.» و نیز گفته است: «با توجه به آثار علمی که از خانم امین در دسترس ما قرار گرفته، به طور قطع می‌توان ایشان را یکی از علمای برجستۀ عالم تشیع معرفی نمود.»
سید محسن امین به نقل از سید شهاب الدین مرعشی نجفی دربارهٔ بانو امین گفته است: «وی یگانهٔ روزگار در آن زمان و حجت زنان عصرش بود.» مرتضی مطهری در بیان ماجرای دیدار خود با بانو امین می‌گوید: «از بانو مجتهدۀ امین سؤالی کردم و وقتی او شروع به پاسخگویی کرد، دیدم که من باید دست و پای خودم را جمع کنم.»از شاگردان بانو امین می‌توان به زینت السادات همایونی، عفت الزمان امین، ربابه الهی و بتول غازی اشاره کرد. وی در کتاب نفحات الرحمانیه مکاشفاتی از خود نقل کرده است. بانو در این کتاب از الهاماتی که از سی سالگی بر قلب وی وارد شده سخن به میان آورده است. شخصیت‌های دینی و شاگردانش نیز از حالات عرفانی و کرامات او سخن به میان آورده‌اند.

بانو امین می گفت: «هر وقت حضرت عزرائیل (ع) برای گرفتن جان کسی وارد محله ما می‌شوند، من متوجه حضور ایشان می‌شوم و می‌دانم که به کدام خانه می‌خواهند بروند و جان چه کسی را می‌خواهند بگیرند!» استاد صفوی قمی از بانو امین می پرسد: «بانو! شما چگونه به این مرتبه رسیدید و اینگونه اسرار برای شما مکشوف می‌شود؟» بانو امین گفت: «من در اثر انس با قرآن به این مرتبه رسیده‌ام و هرچه بیشتر به قرآن می‌پردازم و غرق در آیات الهی می‌شوم، این حالت بیشتر به من دست می‌دهد و حجاب‌ها برایم کنار می‌رود.»

یکی از مکاشفات بانو امین، دیدار نبی اکرم(ص) بود که می‌گوید: «پیامبر(ص) را در مکاشفه‌ای دیدم و از ایشان خواستم حضرت علی(ع) را به من نشان بدهد که در این هنگام حضرت علی(ع) از درب دیگری وارد شد.»

یازدهم مهر ماه سال ۱۳۵۶ علامه طباطبایی با همسر خویش به اصفهان آمده و در منزل مرحوم حاج آقا منصور زاده، یکی از وعاظ مشهور، بودند و ایشان برای دیدار بانو امین اظهار علاقه و ارادت می کردند. آقای جواد امین، که از بستگان بانوی ایرانی بود، زمینه ملاقات این دو بزرگوار را فراهم کرد. در این دیدار علاوه بر مرحوم علامه و همسرشان، شیخ رضا ناطق که از وعاظ مشهور اصفهان هستند و بنده نیز حضور داشتم.

به منزل بانو که وارد شدیم ایشان با متانت و وقار خاصی در حالی که بسیار محجبه بودند ما را پذیرفتند. دقایق، یکی پس از دیگری می گذشت و علامه و بانو در کمال سکوت نشسته بودند. آقای ناطق به بنده گفتند: چنین مجلسی که دو مفسر و فیلسوف در آن حضور دارند حیف است با سکوت طی شود. شما سؤالی بپرسید تا باب سخن گشوده شود و ما از محضر این دو بزرگوار استفاده کنیم. بنده از مرحوم علامه در مورد «مخلصین» سؤال کردم که چه کسانی هستند و چرا قرآن کریم آنان را از دیگران استثناء کرده است؟

حضرت علامه فرمود: بندگان مخلص بر حسب اعمالشان جزا داده نمی شوند از این رو حساب آنها از سایرین کاملا جدا بوده و شیطان هم در برابر آنها بیچاره است. پرسیدم: چگونه می توان به این درجه رسید و مخلص شد؟ فرمودند: همیشه باید به یاد خدا باشید «فاذکرونی اذکرکم». برای خلاصی از هر وسوسه شیطانی و گمراهی، خدای تعالی را یاد کنید. گفتم: بهترین اذکار چیست؟ مرحوم علامه  و بانوی ایرانی به یکدیگر نگریسته و سپس فرمودند: لا اله الا الله از بهترین اذکار است.

از قلب سلیم پرسیدم که در سوره شعراء به آن اشاره شده است. بانو فرمودند: قلب سلیم قلب لا یکون فیه الا الله. قلب سلیم قلبی است که در آن غیر خدا نباشد و مخلصین هم دارای قلب سلیم هستند. پرسیدم: آیا امکان دارد کاری کنم که حجاب ها کنار رود و به کشف و شهود نایل شویم؟ فرمودند: بله حتما می شود: «و کذلک نری ابراهیم ملکوت السموات و الارض لیکون من الموقنین.»

خانم قاضی یکی از شاگردان بانو امین در رابطه با سلوک بانو تعریف می‌کردند: در سال‌هایی که ایشان در نقاهت بودند یک بار از منزل ایشان تماس گرفتند که برای ملاقات بانو به منزل ایشان بیایید. به دیدن بانو که رفتم بانو گفتند 7 بار سوره حمد را برای شفایم بخوان و من شروع کردم به خواندن سوره حمد که دیدم درختان حیاط خانه ایشان هم با من سوره حمد تلاوت می‌کنند. پس از پایان تلاوت، جریان را برای بانو تعریف کردم ایشان گفتند تازه به یکی از رموز جهان هستی وقوف پیدا کرده‌ای.

 

از منظر فرهیختگان

شیخ محمد رضا نجفی در مورد ایشان می گوید: سیده دانشمند و شریف، گوهر گران قدر مستور، میوه درختی که اصلش ثابت و شاخه‌هایش در آسمان است، گل سرسبد باغ فرزندان زهرای اطهر، صاحب مفاخر و مناقب، بزرگ بانوی خاندان ابی طالب که راه آبا و اجداد گرامی اش را پیروی کرده و مکارم اخلاق و بزرگواری‌ ها را در خود جمع نموده، بانوی فرزانه، حکیم، عارف کامل، صاحب فضایل، سیده مشایخ، بانوی گران قدر واصل به رحمت الهی…

میرزا آقا اصطهباناتی در مورد ایشان می گوید: بانوی گرامی، شریف، اصیل، عالم عامل، جامع علوم عقلی و نقلی، گوهر روزگار و حجت زنان زمان…

آیت الله محمد امامی کاشانی در مراسم بزرگداشت هفتمین روز رحلت ایشان که در مدرسه عالی شهید مطهری بر گزار شد، چنین گفت: هدف از برگزاری این مراسم، ارج نهادن به مقام پرفضیلت بانویی است که در جامعه اسلامی ما، تا کنون زنی از لحاظ اسلامی و دینی به پای او نرسیده است.

 

آثار

  • مخزن العرفان در تفسیر قرآن
  • مخزن اللئالی
  • سیر و سلوک در روش اولیاء طریق سیر سعداء
  • معاد یا آخرین سیر بشر
  • روش خوشبختی و توصیه به خواهران ایمانی

 

عروج ملکوتی

وی دوشنبه ۲۳ خرداد ۱۳۶۲ش، برابر با ۳۰ شعبان ۱۴۰۳ق، در اصفهان در گذشت و در تخت فولاد به خاک سپرده شد.

زندگینامه میرزای قمی

 

به نام آفریننده عشق

 

میرزا ابوالقاسم بن محمدحسن شفتی قمی (۱۱۵۰ق-۱۲۳۱ق) معروف به میرزای قمی، از مراجع تقلید شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم قمری بود.

 

ویژگی ها

میرزای قمی در سال ۱۱۵۰ق در روستای دره باغ (در منطقه جاپلق، دهستانی در ۱۲ کیلومتری بروجرد) متولد شد. چون اصالتا از منطقه گیلان است، او را گیلانی و جیلانی و چون متولد شفت است، شفتی‌اش خوانده‌اند. میرزای قمی، علوم ادبی فارسی و عربی را نزد پدرش در روستای دره باغ آموخت آنگاه به خوانسار رفت و از شاگردان آقا حسین خوانساری شد و چند سالی فقه و اصول فقه آموخت و با خواهر خوانساری (استادش) ازدواج کرد. پس از این در هجده سالگی به عراق رفت و در کربلا از شاگردان آقا محمدباقر بهبهانی شد.

میرزای قمی پس از تکمیل اندوخته‌های علمی٬ به ایران و زادگاهش دره باغ برگشت. در اثر تنگدستی به روستای قلعه بابو (از روستاهای جاپلق) می‌رود. سپس به اصفهان، مدرسه کاسه‌گران رفت و از آنجا نیز به شیراز رفت که مصادف بود با ایام پادشاهی کریم خان زند؛ و ۲ یا ۳ سال در آنجا ماند. سپس به اصفهان بازگشت و به روستای بابو رفت. در این مدت برخی از طلبه‌ها در فقه و اصول از وی استفاده کردند.

گذران زندگی‌اش به سختی بود و حسادت حسودان نیز شرایط را سخت‌تر کرده بود. او در انتهای رساله منجزات المریض می‌نویسد: این رساله را مولفش در حالی نوشت که خاطرش بسیار آشفته بود و نوائب و آلامش بسیار بود. در مسافرت بود که گذرش به قم افتاد. مردمی از او خواستند در قم بماند و برایشان دین بیاموزد. میرزای قمی رحل اقامت افکند و به تدریس و تألیف کتاب‌ پرداخت. اقامه جمعه و جماعت کرد و محل مراجعه مردم شد چندان که شهرتش در ایران فراگیر و مرجع تقلید شد. در این زمان بود که گنبد حرم حضرت معصومه(س) طلاکاری شد و مدرسه فیضیه نوسازی گردید.

میرزای قمی گرچه در علم رجال، کلام و حکمت، تاریخ و حدیث متبحر بود اما استادی تمام در فقه شناخته می‌شد. کتاب قوانین الاصول او در بین علما مقبولیتی عام داشت و مورد تدریس٬ تحقیق و نیز شرح و حاشیه نویسی قرار گرفت. گزارش‌ها درباره رابطه محبت‌آمیز فتحعلی‌ شاه و میرزای قمی متعدد است. از آن میان نامه‌هایی است که فتحعلی‌ شاه به میرزا نوشته و جنبه‌هایی از روابط آنها را روشن می‌کند. فتحعلی‌شاه در این نامه‌ها به دیدار سالانه از میرزا (در قم)‌ و پیاده رفتن به خانه او اشاره می‌کند و بر آرزوی دیدار میرزا تاکید می‌کند.

شیخ عباس قمی نقل می‌کند: در عالم رویا مرحوم میرزای قمی را دیدم و از ایشان سؤال کردم: آیا حضرت فاطمه معصومه(س) اهل قم را شفاعت خواهند کرد؟ میرزا چون این سخن را شنید ناراحت شد و نگاه تندی به من کرد و فرمود: چه گفتی؟ من دوباره سؤالم را تکرار کردم، مجددا با تندی به من فرمود: شیخ! تو چرا چنین سؤالی می‌کنی!؟ شفاعت اهل قم با من است، حضرت فاطمه معصومه(س) تمام شیعیان جهان را شفاعت خواهند کرد.
نقل است: عده ای از دهات اطراف قم آمده بودند حرم حضرت معصومه سلام الله علیها و برای آمدن باران توسل کرده بودند. میرزای قمی  به خواب یکی از اولیای الهی آمده بود و فرموده بود: به این مردم بگویید مسائلی مثل باران خواستن را به من بگویند، وقت حضرت را نگیرند؛ شفاعت خانم برای قیامت است! هم چنین از حضرت آیت الله اراکی روایت شده است: «هرگز نشد من مشکلی داشته باشم و یک سوره قرآن برای میرزای قمی بخوانم و مشکل من حل نشود.»

شخصی از اهالی شیروان قفقاز همیشه خدمت گزار مقبره میرزای قمی بود، بدون آنکه از کسی پول بگیرد. از او سؤال شد: چه چیز تو را وادار کرد که مجانی به این مقبره خدمت کنی؟ او گفت: من از محترمین اهل شیروان قفقاز بودم و ثروت زیادی داشتم. پس به قصد زیارت خانه خدا و قبور ائمه از شهر خود حرکت نمودم. بعد از فراغ از اعمال حج و زیارت مدینه، به طرف مرقد ائمه عراق سوار کشتی شدم. در حین سوار شدن، کیسه پولم در دریا افتاد و امیدم قطع شد و حیران ماندم که چه کنم.

پس بعضی از اثاثیه خود را فروختم و خود را به نجف اشرف رساندم. به حرم امیرالمؤمنین (ع) رفتم و متوسل به آن امام شدم. وقتی خوابیدم، در خواب دیدم که امیرالمؤمنین (ع) فرمود: غصه مخور، برو در شهر قم و کیسه پولت را از میرزا ابوالقاسم قمی مطالبه کن. از خواب بیدار شدم و تعجب نمودم که کیسه پولم در دریای عمان افتاد، چگونه به من در شهر قم خواهد رسید. رفتم به شهر قم و درب منزل میرزای قمی را زدم. خادمش آمد و گفت: آقا در خواب است، صبر کن تا از خواب بیدار شود. گفتم: من مرد غریبم و قصد حرکت به شهرم را دارم.

خادم به طریق تعرض گفت: خودت درب خانه را بزن. چون درب را کوبیدم، صدای میرزا بلند شد که یا فلان، صبر کن، الان آمدم و مرا به اسم خواند. ناگاه ایشان در را باز کرد و عین آن کیسه پول را از زیر عبا بیرون آورد و به من داد و فرمود: برو به شهر خود و تا زنده هستم به کسی این مطلب را بازگو مکن.

شهید محمد بهشتی نقل می‌کرد که روزی از آیت‌ الله خمينی پرسیدم: در زمان ورود شما به قم در حوزه درس اخلاقی وجود داشت؟ ایشان گفت: درس رسمی اخلاق نبود اما نمونه‌های اخلاقی در حوزه از قبیل شیخ ابوالقاسم قمی وجود داشت که انسان می توانست زندگی ایشان را الگو قرار بدهد‌.

 

از منظر فرهیختگان

آیت الله بهاء الدینی می‌فرمودند: «بعد از فاطمه معصومه (س)، ما در قم فردی را به عظمت میرزای قمی نداریم.»

آیت الله اراکی می فرمود: هرگز نشد که من مشکلی داشته باشم و یک سوره قرآن برای میرزای قمی بخوانم و مشکل من حل نشود.

صاحب قصص العلما در مورد او نوشته است: عالم علیم دقیق و و علم تدقیق، علامه فهامه، مقنن قوانین، ناهج مناهج صدق و یقین، حائز شرائر غنائم دارین، قدوه علمای عاملین، اسوه فقهای راسخین، رئیس دنیا و دین، اورع متورعین، رئیس امامیه و …

آیت الله سید حسین طباطبایی قمی می گفت: من منکر بودم که در این زمان با شرایط فعلی و فساد عمومی، آدم کامل پیدا شود، تا اينکه شیخ ابوالقاسم را در فم دیدم و یقین کردم در این عصر هم انسان کامل و مؤمن حقیقی یافت می شود.

 

عروج ملکوتی

میرزای قمی در سال ۱۲۳۱ق در شهر قم وفات یافت و در قبرستان شیخان قم مدفون شد.