نوشته‌ها

زندگینامه حضرت یسع (ع)

 

به نام آفریننده عشق

 

الیسع‌، نام‌ یکی‌ از پیامبران‌ الهی‌ و جانشین حضرت الیاس (ادریس) از پیامبران قوم بنی‌اسرائیل است. در لغت‌نامه دهخدا آمده: یسع یا الیسع نام پیغمبری است و او یسع بن اخطوب بن العجوز است که شاگرد الیاس بود و پس از او به پیغمبری رسید و به نام ابن العجوز شناخته می شود.

 

یسع و حضرت لوط دو پیغمبر‌ند و هر دو عجمی و معربند. عموم مورخان و مفسران او را جانشین و شاگرد الیاس می دانند و در تورات به نام یشع ضبط شده که چون عبری است در لغت عربی شین آن به سین تبدیل می شود. مفسران نام پدر یسع را اخطوب ذکر کرده نام‌ این‌ پیامبر که‌ لغت‌شناسان‌ آن‌ را واژه‌ای‌ دخیل‌ دانسته‌اند.

بعضی معتقدند او همان “یوشع بن نون” پیامبر معروف بنی‌اسرائیل است، که “الف و لام” بر آن داخل شده، و “شین” به “سین” تبدیل گردیده است، و داخل شدن الف و لام بر یک نام غیر عربی (و در اینجا عبری) چیز تازه ای نیست، همانگونه که عرب “اسکندر” را به عنوان “الاسکندر” می ‌شناسند.
در اعلام قرآن از باب نوزدهم کتاب پادشاهان نقل کرده است که ایلیا که ظاهرا همان الیاس است در سفر خویش به یسع برخورد که مشغول شخم زدن زمین بود و او را به ملازمت خویش دعوت کرد. یسع از پدر و مادر خویش اجازه گرفت و در زمره ملازمان ایلیا در آمد. بنا به نقل تورات، ایلیا او را به خلافت نصب کرد و هنگامی که ایلیا با ارابه آتشین به آسمان صعود کرد، یسع همراه او بود.
هم‌چنین نقل است که الیاس چندی در خانه زنی بینوا اقامت داشت و اخطوب شوهر این زن، وفات کرده بود. در همین هنگام یسع پسر اخطوب دچار بیماری سختی شد که الیاس او را شفا بخسید و ملازم خود ساخت. یسع پس از الیاس نبوت یافت و چون بنی‌اسرائیل دعوت او را پذیرفتند، از خدا خواست که وی را به الیاس ملحق گرداند.
گفته می شود که یسع، پسر عموی الیاس بوده که پس از رحلت الیاس به تبلیغ رسالت الهی پرداخته و به همان شیوه دین و آیین الیاس، مردم را به خداپرستی دعوت می‌کرده است و در زمان آن حضرت، رخ داده و گناهان بسیاری انجام پذیرفت.
اوج‌ پیوند میان‌ داستان‌ الیاس‌ و الیسع‌، در ماجرای‌ فراق‌ آنان‌ رخ‌ می‌نماید؛ آنجا که‌ الیاس‌ مأمور شد تا قوم‌ ناسپاس‌ خود را ترک‌ گوید و الیسع‌ را به‌ جانشینی‌ خود برگمارد. آنگاه‌ خداوند مرکبی‌ آتشین‌ فرود آورد تا الیاس‌ بر آن‌ جای‌ گیرد و حیات زمینی‌ را بدرود گوید. چون‌ الیاس‌ آهنگ‌ رفتن‌ کرد، الیسع‌ از آنچه‌ خواهد آمد و آنگونه‌ که‌ باید زیست‌، پرسش‌ کرد. الیاس‌ رمزگونه‌، او را خرقه ‌پوشانید و وصی ‌خود ساخت‌ و او را به‌ نگاهبانی‌ عهد خداوندی‌ سفارش‌ کرد.

معجزات و کرامات

حضرت الیسع نیز از پیامبران بنی‌اسرائیل است که پس از الیاس ظهور کرده و نامش در قرآن دو بار همراه با مدح و ستایش آمده و به خیر و فضیلت توصیف شده است. یکی در سوره انعام و دیگری در سوره ص . خداوند در سوره ص می فرماید: «واذکر إسمعیل والیسع وذا الکفل وکل من الأخیار.» و اسماعیل و الیسع و ذوالکفل رابه یاد آور، که همگی از نیکان بودند.
“الیسع” که نام او در سوره انعام نیز ذکر شده، تعبیر قرآن در باره او نشان می دهد که وی از پیامبران بزرگ الهی بوده است، و در زمره کسانی است که در باره آنها می فرماید: «و کلا فضلنا علی العالمین؛ هر یک از آنها را بر جهانیان برتری دادیم.»

در کتاب بحارالانوار از کتاب احتجاج و کتاب توحید و کتاب عیون اخبار الرضا روایتی طولانی از حسن بن محمد نوفلی از حضرت رضا علیه‌ السلام نقل شده که در آن حضرت رضا علیه‌ السلام در خلال احتجاجاتی که علیه جاثلیق مسیحی کرده، فرموده است: یسع نیز کارهایی مانند عیسی کرد: یسع نیز مانند عیسی بر روی آب راه می رفت، و مرده زنده می کرد و کور مادرزاد و مبتلای به جذام را شفا می داد، و با این حال امتش او را رب و پروردگار خود اتخاذ نکردند.

 

عروج ملکوتی

درباره اینکه الیسع کی و چگونه از دنیا رفت و جانشین او چه کسی بوده در قرآن کریم چیزی بیان نشده است؛ ولی در برخی از کتب تاریخی و تفسیری آمده است که وقتی الیسع خواست برای خود جانشینی برگزیند، گفت: کسی می‌تواند این وظیفه را بپذیرد که روز را روزه بگیرد و شب را به عبادت بپردازد و در هنگام قضاوت هرگز خشمگین نشود. الیسع سه بار این شرایط را برای قوم خویش بیان کرد و در هر سه بار جوانی که در نظر قوم، خوار و زبون می‌نمود این شرایط را پذیرفت و در روز سوم الیسع او را به جانشینی برگزید و چون او به عهد خود وفا کرد خداوند او را ستود و ذالکفل نامیده شد.