نوشته‌ها

زندگینامه محمدتقی بهلول

به نام آفریننده عشق

 

محمدتقی بهلول (۱۲۸۹ – ۱۳۸۴ شمسی) از عالمان و عارفان ایرانی معاصر بود.

 

ویژگی ها

بهلول در شش سالگى به مکتب رفت. قرآن را نزد خاله پدر آموخت و در هشت سالگى حافظ کل قرآن شد. درس‌هاى حوزه از ادبیات تا قوانین را نزد پدر آموخت و جهت ادامه تحصیل راهى سبزوار شد و از آنجا به قم مهاجرت کرد. دروس سطح (رسائل و مکاسب) را نزد آخوند ملا على معصومى همدانى فرا گرفت. مدتى بعد، ابتدا براى زیارت و سپس براى تکمیل تحصیلات راهى نجف اشرف شد و در درس خارج سید ابوالحسن اصفهانى حاضر شد.

شیخ بهلول در منبرهاى خود در گناباد به مخالفت با فرقه صوفیه و افشاگرى علیه آنان مى‌پرداخت. وقتى پدر جان وى را در خطر دید، او را به سبزوار فرستاد. شیخ بهلول رمضان آن سال در سبزوار به منبر رفت و شروع به انتقاد از کارهاى خلاف شرع دولت و مأموران حکومتى کرد. در ابتداى ماه محرم آن سال امان‌ الله خان، پادشاه افغانستان که از سفر ترکیه و دیدار آتاترک باز مى‌گشت، به سبزوار رسید. پیش از آمدن او، باغ ملى سبزوار را آذین بسته بودند. زنان رقصنده با مشروبات الکلى آماده پذیرایى از امان الله خان بودند. مؤمنین سبزوار محرمانه گریه مى‌کردند، ولى جرئت مخالفت نداشتند. شیخ بهلول ساعت چهار بعد از ظهر آن روز به باغ ملى و محل جشن رفت. آن منظره را تماشا کرد و آهسته آهسته شروع به گریه کرد. به تدریج مردم دور او جمع شدند.

شیخ که فرصت را مناسب مى دید، شروع به صحبت کرد و گفت: من تأسف مى‌خورم که چرا باید شب اول محرم شهر ما مثل شام زینت شود و دشمنان دین در این باغ عیاشى کنند و کارهاى خلاف شرع انجام دهند. باید این بساط برچیده شود. به تدریج با حضور انبوه مردمى که به حمایت از بهلول جمع شده بودند، شهردار سبزوار مضطرب و لرزان به مأموران شهربانى دستور داد بساط جشن را جمع کنند. امان الله خان که باخبر شده بود نظم سبزوار به هم خورده است، همراه میزبانش تیمورتاش با عجله از شهر گذشت و تا نیشابور در هیچ کجا توقف نکرد. پس از این ماجرا شیخ بهلول با پاى پیاده از سبزوار عازم قم شد؛ سفرى که حدود یک ماه و نیم طول کشید.

به حکم رضاشاه پهلوى، قبرستان میدان آستانه قم تخریب گردید. شاه مى‌خواست آنجا را باغ ملى کند، ولى چون مى‌دانست علماى قم به او شکایت خواهند کرد، ابتدا به شهردار قم دستور داد به جاى قبرستان، مرکز فساد احداث کنند. این کار با مخالفت علما رو به رو شد و سه ماه بعد که شاه به قم آمد، مخالفت خود را به او اعلام کردند. در طى این مدت شیخ بهلول ضمن مشورت با علما و مقدسین قم به مقابله با این فعالیت‌ها پرداخت و در سخنرانی‌هاى آتشین به افشاگرى علیه رژیم پرداخت.

رئیس شهربانى قم درصدد دستگیرى او برآمد، اما شیخ بهلول هر بار موفق به فرار از چنگ مأموران دولتى مى‌شد. این جنگ و گریز چند ماه ادامه داشت و دامنه فعالیت‌ها و مبارزات او به روستاهاى اطراف کشیده شد. سرانجام مأموران او را در روستاى حاجى آباد دستگیر کردند و زمانى که قصد انتقالش را داشتند، شیر زنى آزاده به یاریش شتافت. فاطمه حاجى آبادى خود را به پشت بام رساند و با فریادهاى مداوم مردم را از دستگیرى شیخ باخبر ساخت. مأموران وحشت زده پا به فرار گذاشتند و بهلول به سبزوار بازگشت و همراه مادرش به قصد زیارت عتبات عالیات راهى عراق شد. تصمیم او این بود که علاوه بر زیارت، به تکمیل تحصیلات بپردازد. اما دیدار و گفتگویى سرنوشت ساز برگ زرین دیگرى از کتاب مبارزات او را ورق زد.

روزى از روزها که شیخ بهلول در محضر پر فیض سید ابوالحسن اصفهانى حاضر شده بود، استاد خطاب به او گفت: شما از چه کسى تقلید مى‌کنید؟ بهلول جواب داد: از شما. ابوالحسن اصفهانی گفت: من مى‌گویم در اینجا مجتهد درس خوان زیاد داریم، ولى مجتهد مبارز کم داریم. شما بهتر است به ایران برگردید و علیه رژیم رضاشاه مبارزه کنید. شیخ امر استاد را اطاعت کرد و به ایران بازگشت و مبارزه اش را پى گرفت. شیخ بهلول پس از سى و یک سال اسارت و تبعید آزاد شد و به دمشق رفت و از آنجا راهى مصر گردید و در دانشگاه الازهر به تدریس علوم دینى پرداخت. در بخش فارسى رادیو قاهره هم فعالیت کرد. پس از آن براى دیدن خواهر و مادرش به نجف مسافرت نمود. پس از چند سال اقامت و فعالیت و نوشتن مقالات و سرودن اشعار بر ضد یهود و آمریکا در دولت پهلوى به عربى و فارسى در کنار مرقد پاک و مطهر امام علی (ع) به ایران بازگشت و همان زمان توسط نیروهاى مزدور سلطنتى دستگیر شد، اما مدتى بعد آزاد گشت.

شیخ بهلول با کشیدن سیگار و نوشیدن چاى بسیار مخالف بود و آن را از لحاظ اقتصادى به ضرر خانواده هاى مسلمان مى‌دانست. شیخ بهلول عقیده داشت دخانیات و چاى، ارمغان استعمار و وسیله‌اى براى از بین بردن توان جسمى و مادى مسلمانان و زمینه سازى براى تسلط هرچه بیشتر بر آنان است. وی در تمام طول سال، جز روزهاى حرام روزه بود و در تمام عمر طولانى جز نان و ماست و برخى از میوه ها آن هم به مقدار کم، میل نکرد.

حضرت آقاى بهلول همیشه حمایت و ارادت خود به مقام معظم رهبرى را بیان مى‌فرمودند و بعد از انقلاب هم، چه در زمان ریاست جمهورى و چه در زمان زعامت و رهبرى ایشان، با وى ملاقات کرده‌اند و مى‌فرمودند: وظیفه ماست که به رهبرى شیعیان سر بزنیم و او را حمایت کنیم. یکى از این ملاقات‌ها که در سال ۱۳۷۸ انجام شد، این‌جانب (راوی) به همراهى معظم له به دفتر آقا رفتیم و پس از هماهنگى هاى لازم به اتاقى که آنجا نماز اقامه می‌فرمودند، رفتیم. نماز به امامت مقام معظم رهبرى اقامه شد و بعد از نماز، آقا روى سجاده‌اش یکى یکى با حضار سلام و احوال پرسى مى‌کرد که یک وقت متوجه حضور شیخ شد.

بلافاصله آقا فرمودند: به به شیخ بهلول، سلام علیکم، احوال شما. شیخ هم جواب ایشان را دادند و مقام رهبرى پیشانى ایشان را بوسید و او را به سینه چسباند و بعد مقام معظم رهبرى فرمودند که قبلا بیشتر به ما سر مى زدید. آقاى بهلول فرمودند: آقا شما متعلق به همه نفوس ایران هستید من اگر وقت شما را بگیرم وقت همه ایرانى‌ها را گرفته‌ام. بعد از تعارفات معمول، آقا فرمودند: «ایشان حق بزرگى به گردن انقلاب دارند.»

بعد از حمله خونین مسجد الحرام و بسته شدن راه حج، یکی از روحانیان بیت رهبری به ایشان می‌فرماید: جناب شیخ، گفته‌اند که شما مستجاب الدعوه هستید دعا کنید که فهد بمیرد و را حج باز گردد. ایشان با تبسم فرمودند: هر وقت من بمیرم، فهد نیز خواهد مرد و دقیقا این امر اتفاق افتاد و همزمان با ارتحال علامه شيخ بهلول، فهد نيز فوت كرد.
راوی می‌گوید: افرادی از ایشان التماس دعا می‌گرفتند و یا دعایی را از ایشان تقاضا می‌کردند و یا آب و چیز دیگر تبرک می‌کردند و به مریض می‌دادند و چنانچه بعدا عده‌ای از اهل ایمان برایم حکایت کردند، آثار خوبی داشته‌اند. یکی از آن موارد را خودم  دیدم که مریض سختی بود که با قند تبرک جناب شیخ، شفا پیدا کردند. حضرت شیخ چندین سفر به درود مشرف شده بودند که دو سفر آن مواجه با خشک‌سالی بود که معظم له دعا فرمودند. یک سفر در اثنای منبر، باران شروع به باریدن کرد و یک سفر دیگر، نیمه همان شب باران زیادی بارید و کسانی که در محضر شیخ در مسجد بودند این را از کرامات شیخ می‌دانستند.

حاج آقای بهلول می‌فرمودند: زمانی در مشهد به منزل یکی از آشنایان رفتیم. اتفاقا شبی بارانی بود و خانم هم زایمان کرده بود و چند تا بچه آورده بود شوهرش هم در منزل نبود. متوجه شدم حالش مساعد نیست. به او گفتم: شما بخوابید، من از بچه‌ها نگهداری می‌کنم. او که خوابید نصف شب دیدم بچه‌ها خیلی گریه میکنند و فهمیدم خودشان را کثیف کرده‌اند. آمدم داخل حیاط که کهنه را بیاورم و آن‌ها را پاک کنم، اما متاسفانه باران آمده و همه آن‌ها را خیس کرده بود. به داخل اتاق برگشتم و عبای خود را چهار تکه کردم و به وسیله آن‌ها بچه ها را تمیز کردم و آن‌ها را قنداق نمودم.

اذان صبح که به طرف حرم حضرت رضا (ع) حرکت کردم مشغول دفع سگ‌ها بودم که سیدی آمد و سگ‌ها را رد کرد و به من گفت: کسی که تا صبح از بچه‌های ما مراقبت کرد، ما قادر نیستیم چهار تا سگ را از او دفع کنیم؟! بعد هم غیب شد. سید عباس کاشانی می‌گوید: شیخ بهلول خیلی از اسرار مگو را به من گفته‌اند و از آن جمله قضیه طی الارض ایشان بود که البته اول انکار کردند ولی من دلیل آوردم و ایشان قبول کردند.

 

از منظر فرهیختگان

علامه حسن زاده آملی می‌‌گوید: اولین باری که بهلول را دیدم در دلم جای گرفت و دیگر بیرون نرفت. بهلول مرد عجیبی است، نظیرش را ندیده‌ام.

آیت الله خامنه‌ای می‌گوید: بهلول یکی از شگفتی های زمان ما بود.

آیت الله بهاءالدینی می‌گوید: آقای بهلول انسان فوق العاده‌ای است‌.

محمد تقی انصاری همدانی می‌گوید: بهلول یکی از اوتاد عصر ماست. دنیا را به تمام وجود طلاق داده است. بهلول اهل معناست. خیلی از اسرار را داراست ولی نمی‌گوید‌‌.

آیت الله سیبویه می‌گوید: عالم عامل و عارف سالک کامل، ستاره درخشان، ارباب معرفت و عقول…

 

عروج ملکوتی

محمدتقى بهلول گنابادى، هفتم مرداد ماه ۱۳۸۴ شمسى در سن ۹۵ سالگى به سبب عارضه مغزى و کهولت سن در بیمارستان خاتم‌الانبیاء تهران دار فانى را وداع گفت و پس از تشییع در تهران و مشهد، به زادگاهش گناباد انتقال داده شد.