زندگینامه سید محمدحسین طهرانی
به نام آفریننده عشق
سید محمدحسین حسینی لاله‌زاری تهرانی(۱۳۴۵-۱۴۱۶ق) معروف به علامه تهرانی از شاگردان علامه طباطبایی و از عالمان شیعه در قرن چهاردهم و پانزدهم هجری قمری است. علامه تهرانی در شکل‌گیری انقلاب اسلامی از امام خمینی حمایت می‌کرد. تهرانی در موضوعات مختلف علوم اسلامی آثاری دارد که مجموعه آنها در قالب دوره علوم و معارف اسلام شناخته می‌شود.
ویژگی ها
سید محمدحسین لاله‌زاری فرزند سید محمدصادق از شاگردان میرزا محمدتقی شیرازی است. او از ناحیه پدر از نوادگان محمدباقر مجلسی و از ناحیه مادر نسبش به ملامهدی نراقی می‌رسد. محمدحسین تهرانی در ۲۴ محرّم سال ۱۳۴۵ق در تهران به دنیا آمد. تحصیلات حوزی خود را در مشهد آغاز و در قم و سپس نجف به پایان برد. وی در عرفان نزد سید هاشم حداد و شیخ عباس قوچانی شاگردی کرد. در سال ۱۳۷۷ق به تهران بازگشت و در مسجد قائم خیابان سعدی این شهر به تبلیغ مشغول شد. در سال ۱۴۰۰ق به درخواست استادش سید هاشم حداد به مشهد رفت و تا پایان عمر در آنجا ساکن شد.
تهرانی در جریان انقلاب اسلامی ایران، از امام خمینی حمایت می‌کرد. او پس از انقلاب اسلامی، در شکل‌گیری قانون اساسی و پیش نویس آن بر حاکمیت اسلام و محوریت ولایت فقیه تأکید و جهت تصویب آن در مجلس خبرگان قانون اساسی تلاش نمود.
وی در مواردی ملاقات‌های خصوصی با امام خمینی داشت ولی بیشتر نظرات و پیشنهادهای خود را توسط شهید مطهری که از دوستان وی بود به امام خمینی می‌رساند. از جمله پیشنهادهای وی در زمینه مسئله حجاب و نماز جمعه بوده است. گفته شده است هنگام شهادت شهید مطهری در جیب قبای او یادداشتی از علامه تهرانی در زمینه حجاب وجود داشته است.
تأسیس مؤسسه ترجمه و نشر علوم و معارف اسلام برای ترجمه و نشر آثار خود از فعالیت‌های اجتماعی وی است. این مرکز با همکاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نسخه دیجیتالی آثار علامه تهرانی را با عنوان دوره علوم و معارف اسلام منتشر کرده است در این نرم افزار متن ۵۴ کتاب، از آثار وی در موضوعاتی چون:امام حسین(ع)، امامت، تفسیر، توحید، جمعیت، حکومت اسلام، خداشناسی، عرفان، فقه، قانون اساسی، قرآن، گاه‌شماری اسلامی، معاد، معرفت دینی و ولایت فقیه گردآوری شده است.
او دارای نظرات مخصوصی در بعضی از مسائل بوده است:
- مخالفت با طرح کاهش جمعیت و شعار فرزند کمتر زندگی بهتر؛ او در این زمینه کتابی با عنوان “کاهش جمعیت ضربه‌ای سهمگین بر پیکر مسلمین” تألیف کرد.
- حرمت اقامت مسلمانان در بلاد کفر.
- وجوب عینی نماز جمعه در زمان غیبت
از نظر علامه طهرانی رسیدن به توحید ذات بالاترین مقامی است که انسان می‌تواند به آن برسد و هدف از خلقت هم همین است. آن جا مقامی است که انسان با تمام وجود به این حقیقت و باور می‌رسد که یک وجود بیشتر در عالم نیست که همه عالم را پر کرده‌است و همه مخلوقات سایه و ظهوری از آن هستند عیناً مثل گلی که انسان تصور می‌کند که از طرفی هم گل غیر از انسان واست وهم وجود این گل تصور شده عین وجود انسان (خالق آن) است.
حسینی طهرانی در برخی از کتاب‌هایش از خمینی به شدت، پشتیبانی کرده‌است؛ از جمله: «اینکه بگویند برای این انقلاب، ملت قیام کرد و زحمت کشید اینها همه حرف است. جز اراده و عزم قوی ایشان هیچ‌کس کار نکرد به دلیل اینکه ملت همیشه بوده‌است ولی تا روح در ملت پیدا نشد جان نگرفت، حرکت نکرد.»
همچنین فرمودند: «امروز علَم اسلام دست آیت‌الله خامنه‌ای است و تعظیم ایشان تعظیم اسلام و تضعیف ایشان تضعیف اسلام است. هر سخنی که منجر به تضعیف ایشان گردد حرام مسّلم و معصیت کبیره و گناهی است که بخشوده نمی‌شود.»
فرزند علامه طهرانی می گوید: در يك سفرى كه در سنّ شباب در معيّت ايشان به كربلاى معلّى مشرّف شديم روزى از محضر استاد بى نظيرشان حضرت آقاى حاج سيّد هاشم حدّاد سؤال كردم: آيا پدر ما به مقام فناء رسيده‌اند؟ ايشان در جواب با حدّت و شدّت مكرّرا فرمود: از فانى هم بالاتر است! و اين در حالى بود كه سنّ مرحوم علّامه والد معظّم قدّس سرّه حدود چهل و هفت سال بود. و بر اهل بصيرت و باريافتگان حرم امن إلهى پوشيده نبود كه ايشان در سنوات آخر عمر به تمام معنى الكلمه در مقام بقاء بالله متمكّن بوده و جميع استعدادات نفس نفيسشان به منصّه فعليّت تامّه رسيده بود؛ كما اينكه بارها به بنده فرمودند: كار من در اين دنيا تمام است و ماندن و رفتن براى من تفاوتى ندارد.
حضرت علاّمه طهرانی والد قدّس‌سرّه افرادى همانند آقا شيخ عبداللـه پياده، حاج محمّدعلى فشندى و ديگران را كه اهل كشف و كرامات بودند، افرادى صالح، متّقى، مصفّا و بزرگوار مى‌دانستند و با أمثال اين بزرگواران روابط حسنه داشتند، أمّا اُنس و الفت ايشان فقط با كسانى بود كه گردوغبار دو عالم را از خود تكانده و خيمه و خرگاهشان را در لامكان زده بودند. و قياس أمثال حضرت آقاى حدّاد و مقامات ايشان با اين بزرگواران قياس مع‌الفارق است.
حضرت علامه طهرانی مى‌فرمودند: تعلق خاطر به کشف و کرامات نشان می دهد که سالک هنوز به مقام صبغه اللهی نرسیده است زیرا رنگ خدا، بی رنگی است و سالک باید در خم توحید رنگ تعلق را از خود بشوید تا صبغه الله شود.
از اين رو در مدت حيات ايشان أبدا ديده نشد كه با أفرادى كه در مسير تقويت نفس بوده و گمشده خود را غير توحيد حضرت پروردگار مى‌دانستند، اگرچه انسان‌هاى خوب، أهل تهجد و زهد و ايثار بودند، حشر و نشرى داشته باشند. و مى‌فرمودند: راه ما جداست!
روزی یکی از شاگردان علامه طهرانی در بیمارستان بستری می شود و در هنگام بستری شدن، چشمش به دست خانم پرستاری که پوشش از روی آن رفته بود می افتد و دلداده آن خانم می شود. بعد از اینکه از بیمارستان مرخص می شود و نزد علامه طهرانی می آید، بدون اینکه حرفی به علامه طهرانی بزند، علامه به او می گوید: شما که نمی توانستی قلب خود را کنترل کنی و جلوی دل خود را بگیری باید چشم خود را کنترل می کردی.
محمد محسن طهرانی می گوید: پدرم (علامه طهرانی) قبل از خیانت بنی صدر فرموده بود: فلانی! خواهی دید که از این فرد (بنی صدر) بلایی بر سر مردم بیاید که جبران نخواهد شد.
یکی از فرزندان علامه طهرانی می گوید: یک وقت من می‌خواستم مطلبی را از مرحوم والد مخفی کنم و در صحبت، سخنی از آن به ميان نیاورم. ایشان خیلی سریع و بدون ملاحظه فرمودند: چه چیزی را می‌خواهی از من پنهان کنی؟ خیال می‌کنی این مطالب از ما مخفی می‌ماند؟!
از منظر فرهیختگان
محمد جواد انصاری در پاسخ به شکایت طهرانی از عقب ماندن از رفقای طریق می‌گوید: «هر کس جلوتر رفته بیاید مسابقه بدهد؛ این گوی و این میدان!» و نیز در پاسخ سؤال محمدحسین طهرانی دربارهٔ اقامت در نجف یا طهران می‌فرماید: «نجف خوب است، طهران هم خوب است، ولی اگر نجف بمانی آنچه کسب می‌کنی همه اش برای خودت؛ و اگر طهران بمانی در آنچه به دست می‌آوری شرکت می‌کنیم!»
سید هاشم حداد در سال ۱۳۸۳ (۳۸ سالگی طهرانی): «آقا سید محمدحسین سید الطائفتین (مجتهدین در شریعت و مجتهدین در طریقت) است؛ و در حدود ۴۰ سالگی محمدحسین طهرانی گفته‌است: «او از فانی هم بالاتر است، از فانی هم بالاتر است! ابرار خدمتش می‌کنند و در اواخر عمر می‌گفت: «من هرچه داشتم به آقا سیّدمحمّدحسین دادم!»؛ و به‌طور مکرر می‌گفت: «غیر از آقا سید محمدحسین کس دیگری را نمی‌شناسم!»؛ «بعد از اهل بیت علیهم السّلام مثل قاضی و بعد از آقای قاضی، همانند آقا سیدمحمدحسین ندیدم.» در وصیت‌نامه خود: «… وصی و جانشین قرار دادم از طرف خودم چه در حال حیات و چه در حال ممات در امور شریعت و در امر طریقت و تربیت افراد برای وصول به‌حق آقای آقا سیدمحمدحسین حسینی طهرانی را و ایشان لسان من است و ایشان مورد اعتماد من می‌باشد و به دیگری اعتمادی ندارم».
سید ابوالقاسم خوئی گفته است: «آقا سید محمدحسین، شما در نجف بمانید و به طهران نروید؛ اگر در اینجا بمانید و به فقه و اصول مشغول باشی، لا یختلف بَعدی علیکَ اثْنان «بعد از من دو نفر دربارهٔ تو اختلاف نمی‌کنند.» می‌گفت: «هنگامی که در نجف اشرف، خدمت آیه الله خوئی درس خارج اصول می‌خواندیم، ایشان تصمیم داشتند یک درس خارج فقه نیز شروع کنند ولی آن را مشروط کرده بودند به شرکت دو نفر از تلامذه خود و فرموده بودند: «اگر دو نفر در این درس حاضر شوند درس را آغاز می‌کنم.» آن دو نفر یکی علامه والد رضوان الله تعالی علیه بودند و دیگری آیت‌الله سیستانی».
بعد از آنکه رساله رویت هلال طبع شد، یک نسخه از آن را برای سید احمد خوانساری فرستادم. بعد از مدتی که بین ما و ایشان ملاقاتی صورت گرفت، او گفت: «آقا! من قدر علمیت شما را نمی‌دانستم، شما در تهران بودید و من آگاه نبودم، از این کتاب به علمیّت شما پی بردم، از آن روز که این کتاب را داده‌اید، کنار متکای من است و دائم آن را مطالعه می‌کنم.» و اظهار تاسف کرده بود که چرا در این مدت طولانی اقامت حسینی طهرانی در تهران، وی از این موضوع بی اطلاع بوده‌است.
محمدتقی جعفری: «ما نمی‌دانیم چه سری در این نوشته‌های علامه طهرانی نهفته‌است که وقتی انسان این کتاب‌ها را می‌خواند بر جان و دلش می‌نشیند، در حالی که ما خود این مطالب را خوانده و در تالیفات آورده‌ایم ولی آن اثر را در خواننده ندارد.»
سید علی خامنه‌ای: «سید محمدحسین پدیده‌ای بود. آقای طهرانی در ریاضی، هندسه، علوم حوزوی و… پدیده‌ای بود.»
روزی سید هاشم حداد به یکی از فرزندان ایشان گفت: فلانی! این مطلب را به تو بگویم که مانند پدرت در روی زمین کسی وجود ندارد!
اساتید
- سید محمدحسین طباطبایی
- محمدجواد انصاری همدانی
- سید جمال‌الدین گلپایگانی
- سید رضا بهاءالدینی
- عباس هاتف قوچانی
- سید حسین طباطبایی بروجردی
- سید ابوالقاسم خویی
آثار
- الله شناسی
- امام شناسی
- معاد شناسی
- نخستین قربانی
- وظیفه فرد مسلمان در احیای حکومت اسلام
عروج ملکوتی
علامه تهرانی ۱۷ تیر ۱۳۷۴ش برابر ۹ صفر سال ۱۴۱۶ق در مشهد درگذشت. آیت الله بهجت بر او نماز گذارد و در صحن انقلاب (عتیق) حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد. به مناسبت درگذشت وی پیام تسلیتی از سوی آیت الله خامنه‌ای صادر شد. در ۲۲ آذر ۱۳۹۲ش برابر با ۹ صفر ۱۴۳۵ ق مراسم بیستمین سالگرد درگذشت او در مشهد برگزار شد.
