بهترین اساتید عرفان زنده ایرانی

بزرگترین عارفان حال حاضر ایران

به نام آفریننده عشق

 

بزرگترین اساتید عرفان در قید حیات

معرفی 20 عارف و استاد عرفان ایرانی که در قید حیات هستند

بهترین اساتید عرفان زنده ایرانی

در این مقاله قصد داریم 20 نفر از اساتید بزرگ و معتبر عرفان شیعی که در قید حیات هستند را برای شما معرفی کنیم. امیدواریم این مقاله، باعث راهنمایی و ارشاد طالبان و سالکان الهی بشود و گره ای از سیر و سلوک آنان را باز نماید.

همانطور که احتمالا شما هم شنیده اید، سیر کردن و حرکت کردن به سمت خدا و عبور از پیچ و خم های خطرناک این راه، بدون وجود استادی عارف و کامل ممکن نیست. بسیار اندک هستند کسانی که بدون راهنما و استاد طی طریق کرده اند و همان ها نیز استثنا هستند نه مبنا.

لذا به عزیزانی که قصد پیشرفت در سیر و سلوک الی الله را دارند، توصیه می کنیم از عارفان و سالکان نامبرده در این مقاله استفاده کنند و اگر افراد دیگری را به عنوان یک استاد عرفان معتبر می شناسند، از بخش نظرات با ما در میان بگذارند تا در دسترس عموم قرار گیرد.

در بین اساتید عرفان، کسانی که به مقام فنا رسیده باشند و کامل باشند می توانند به طور خاص از شاگردان و طالبان کوی حقیقیت، دستگیری کنند. استاد عرفان بهتر است فقیه یا مجتهد باشد و از حواشی، گناهان و شهرت به دور باشد. استاد عرفان کامل معمولا دارای کراماتی نیز هست اما صرف کرامات معیار نیستند زیرا تشخیص کرامات از سحر و جادو برای هر کس ممکن نیست و اینکه هر کس کرامتی داشته باشد نیز لزوما کامل نیست.

اشاره می شود به ۲۰ نفر از بزرگان و اساتید عرفان در قید حیاتی که طالبان و سالکان الهی می توانند از آنان استـفاده کنند. طبق شناخت اینجانب، اولویت با کسانی است که نامشان زودتر ذکر شده است:

 

۱. سید محمد صادق طهرانی

محمد صادق طهرانی

 

 

 

آیت الله حاج سید محمد صادق حسینی طهرانی، فرزند ارشد و وصی علامه سید محمد حسین حسینی طهرانی می‌باشند. معظم له هم اکنون ساکن مشهد و مؤسس و متولی مدرسۀ علمیّه نورالرضا (ع) می‌باشند. ایشان از نسل حسن بن زید بن علی بن حسین علیهم السلام و متولد شب هفده ربیع الاول سال ۱۳۷۳ هجری قمری (۳ آذر ۱۳۳۲) می‌باشند.

مرحوم علامه طهرانی در اواخر سال۱۳۹۰ قمری (بهمن ۱۳۴۹) همراه با دو فرزند خود: حاج سيد محمّد صادق كه در آن وقت ۱۷ سال داشت و حاج سيّد محمّد محسن كه قدرى متجاوز از ۱۵ سال داشت براى ادای مناسک حج و زيارت بيت الله الحرام و زيارت قبر حضرت رسول الله و فاطمه زهراء و امامان بقيع صلواتُ الله و سلامه عليهم أجمعين از راه کویت به مکه مشرّف می‌شوند. و در بازگشت به کربلا رفته و نزدیک به یک ماه در عتبات مقدّسه توقف می‌نمایند و بالاخره پس از زيارت ائمّه عسكريين (ع) با مرحوم سید هاشم حدّاد در اوائل دهه سوم از محرم الحرام ۱۳۹۱ قمری (اوائل فروردین ۱۳۵۰) به تهران باز می‌گردند.

ایشان دربارۀ این سفر می‌نویسند: ميزبانان حقيقى یعنی خودِ خداوند و وجود أقدس رسول الله و فاطمه زهرا و ائمّه بقيع و ائمّه عتبات عاليات هم انصافاً پذيرائى كردند. حضرت آقاى حدّاد هم مثل دو فرزندشان بلكه بيشتر و بالاتر اين دو را پذيرفتند، و پيرمرد عارف هفتاد و چند ساله خود شخصاً به پذيرائى قيام مي‌كرد. نان و سبزى مي‌خريد، حوائج را تهيّه مي‌فرمود، سفره مى‌انداخت. و چون پس از عيد غدير وارد شديم به هر يك از آن دو، پنج دينار عراقى عيدى داد و با دست مبارک خود لباس علم و معرفت و ادب بر تن بنده سيد محمد صادق نمود و او را در كسوت روحانيت آورده بدين خِلعت رسول اللهى مخلّع فرمود و عمامه بر سرش پيچيد.

استاد یگانه آیت الله حاج سید محمد صادق حسینی طهرانی در عرفان و سیر سلوک، حضرت آقای سید هاشم حداد می‌باشند. چنانکه به مناسبتی خود ایشان می‌نویسند: حال ايشان نسبت به مرحوم حدّاد به گونه‌اى بود كه در محيط خانه نيز كاملاً منعكس مى‌شد. ما (فرزندان ايشان) و خانم والده، همه حضرت آقاى حدّاد را به عنوان يک انسان مقدّس و مهذّب و دور از هوى و واصل به مقام فنا و محض عدالت و طهارت و محبّ و عاشق خالص خداوند می‌دانستيم و اگرچه ايشان غالباً دراين ‌باره براى ما صحبتى نمی‌كردند، ولى ما خودبه‌ خود نسبت به آقاى حدّاد عشق و علاقه داشتيم.

اين عشق و علاقه بود تا اينكه حدود دوازده، سيزده سالگى كه حقير طلبه شده و در سلك شاگردان مكتب أهل‌ بيت (ع) در آمدم و در خدمت حضرت علاّمه والد به شوق زيارت و استفاضه از لمعات و أنوار ولايت امام حسین (ع) و طواف به دور آن بارگاه كبريايى به كربلاى معلّى مشرّف شديم. مدت اقامت ما در كربلاى معلّى، حدود يک ماه بطول انجاميد و آنجا براى أوّلين‌ ‌بار توفيق زيارت حضرت آقاى حدّاد نصيب شد.

در همين سفر بود كه علامه والد براى حقير صحبت كرده و فرمودند: ايشان از بزرگان اهل معرفت هستند، شما از ايشان استفاده كنيد. و خلاصه ما را با نام و معناى سلوک آشنا كردند و حضرت آقاى حدّاد با كمال ملاطفت و آغوش باز از ما دستگيرى نموده و از ايشان دستور گرفتيم.

مرحوم علامه والد فرموده‌ بودند که برای جهات اخلاقی از خدمت سه نفر استفاده کنیم. یکی مرحوم آیت الله بهاء الدینی و یکی مرحوم آیت الله سدهی اصفهانی و بیش از همه مرحوم علامه طباطبائی که والد فرموده بودند که هر چند از یک بار خدمتشان مشرف شویم و از فیوضات اخلاقی و معنوی ایشان بهره‌مند گردیم و بنده تا وقتی قم بودم اقلّاً هفته‌ای یک بار خدمت حضرت علامه طباطبائی می‌رفتم. پنج‌شنبه‌ها جلساتی داشتند که حدود دو ساعت طول می‌کشید و سؤال و جواب‌های علمی می‌شد و مقید بودم که شرکت کنم و غیر از آن گاهی هم منزلشان می‌رفتم.

زیارت ایشان حتی اگر سکوت هم می‌کردند همه‌اش نور بود و آن مجلس فوائد علمی بسیار زیادی هم داشت و ایشان خیلی مسلط بودند و همیشه از افق دیگری اشراب می‌شدند و مطالب را بیان می‌کردند، ولی در دروسشان بنده شرکت نکردم. گاهی هم خدمت مرحوم آیت‌ الله بهجت و آیت الله کشمیری هم برای استفاده معنوی از مجلس ایشان می‌رفتم ولی استاد ما در این مسائل مرحوم حضرت آقای حداد قدس‌سره بودند.

آیت الله محمد صادق طهرانی، وصی شرعی مرحوم علامه طهرانی می‌باشند. مرحوم علامه در وصیت‌نامه خود می فرمایند: وصى خود قرار دادم قرّة العين مكرّم، ولد أكبر و أرشد خود جناب فخر العشيرة الفخام، سيد العلماء الأعلام آقاى حاج سيد محمد صادق أيّده الله را. در امور سلوکی و عرفانی نیز مرحوم علامه طهرانی مکرراً شاگردان خود را پس از خود به ایشان ارجاع داده‌اند.

آیت‌ الله بهجت نیز در مجلس ختم مرحوم علامه طهرانی در مشهد به آقازاده بزرگ ایشان (محمد صادق طهرانی) در جلوی حاضرین علناً فرمودند: لمْ یمتْ مَن کان له وَلَدٌ مثلکَ (نمی میرد کسی که فرزندی مثل تو دارد). ایشان در مشهد ساکن هستند اما جلسات عرفانی ندارند و ظاهرا شاگرد نیز قبول نمی کنند.

 

۲. محمد صالح کمیلی خراسانی

محمد صالح کمیلی خراسانی

 

 

 

محمدصالح کمیلی خراسانی فقیه و عارف معاصر است که به تدریس، تألیف و تربیت عرفانی و سلوکی علاقمندان به عرفان اسلامی مشغول می‌باشد. وی از شاگردان سید هاشم حداد که علامه طهرانی در کتاب روح مجرد از او اینگونه نامبرده است: «امّا از ارادتمندان ایشان (مرحوم حداد) در عراق عبارت بودند از صالح کمیلی.»

کمیلی در ۱۳۲۰ شمسی (۱۳۶۰ قمری) در سامرای عراق به دنیا آمد. وی از سن ۵ سالگی خواندن و نوشتن را نزد پدرش آموخت و از سن ۱۰ سالگی رسماً نزد پدرش در سامرا دروس طلبگی را شروع کرد و در مدرسه علمیه میرزای شیرازی مشغول به تحصیل شد. کمیلی در سن ۱۵ سالگی جهت ادامه تحصیلات حوزوی به نجف رفت و از محضر بزرگانی همچون سید روح‌الله خمینی کسب علم نمود.

کمیلی به دلیل علاقه ای که به سید روح‌الله خمینی داشت، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، به ایران آمد تا به فعالیت‌های انقلابی در ایران کمک نماید و از سال ۱۳۹۶ قمری به قم آمده و به ادامهٔ تحصیل و خدمات دینی اشتغال دارد. وی از آن دسته علمای اخلاق و عارفی است که ارادت و علاقهٔ ویژه ای به سید علی خامنه ای رهبر ایران داشته و بارها رهبر ایران را فقیه عارف خطاب نموده و ابراز داشته است: «بر ما مسجل است که خامنه ای یک فقیه و عارف بی نظیر است که اطاعت از ایشان بر همهٔ مسلمین واجب است.»

کمیلی دربارهٔ آشنایی با استاد خود سید هاشم حداد می‌گوید: «زمانی که وارد حوزه علمیه سامره شدم در سن نوجوانی بودم و از حوزه سامره به نجف آمدم و مشغول دروس حوزوی شدیم، صبح‌های پنجشنبه به منزل شیخ عباس قوچانی می‌رفتیم و ایشان یک روضه خصوصی داشتند و چون می‌دانستم ایشان وصی قاضی است لذا به جلسات ایشان می‌رفتم و خدمت ایشان می‌رسیدیم و از توصیه‌ها و کلمات اخلاقی ایشان استفاده می‌کردم تا اینکه ایشان فرمودند: در کربلا سیدی است به خدمت ایشان هم برس و ما هم به توصیه ایشان به کربلا رفتیم و از همان نگاه اول مجذوب ایشان شدم. مرحوم استاد خودش را با جنبه‌های عرفانی مؤثر نشان داد و ما هم مجذوب ایشان شدیم و فهمیدیم ایشان استاد کاملی است و می‌تواند دستگیری کند و ما هم راه را با ایشان ادامه دادیم و شناخت ما از همان جذبه‌های معنوی و نگاه‌های تربیتی ایشان بود.»

«ما هرچه داریم، از مرحوم حداد داریم و من در این راه استاد دیگری نمی‌شناسم و تا حالا هم ندیده‌ام. واقعاً ما دلدادهٔ ایشان بودیم و هستیم. ایشان نیاز به تعریف نداشت تا دیگران بخواهند تعریف کنند، بلکه خود ایشان معرّف خودشان بود. در همان اولین ملاقات، تصرفی ملکوتی و روحی در این جانب کرد و مرا به حضور پذیرفت. من استاد خود را با تصرف روحانی و نورانی خود شناختم، نه به توصیف دیگران، و در جذب روحی و باطنی ایشان مکرراً قرار می‌گرفتم و در این تصرفات معنوی و باطنی، توحید مطلق را در خود احساس می‌کردم و تمام جهان و اشیاء را ذوب شده در او می‌دیدم و روح من مانند یک پرندهٔ سبکبال بود که در آسمان‌ها پرواز می‌کند.»

وی از سن ۲۰ سالگی به مدت ۲۴ سال در عرفان عملی از عارف مشهور سید هاشم حداد بهره برد و اسفار اربعه را در خدمت این استاد طی کرد، و در زمان حیات استاد خود اجازهٔ تربیت شاگرد داشت. کمیلی دربارهٔ مدت کسب فیض و طی منازل عرفان از محضر استاد خود می‌گوید: «بنده حدود ۲۴ سال شاگرد آقا و مولایم مرحوم مغفور، نشانهٔ حق، شاخص هدایتگر، فانی فی الله حاج سید هاشم حداد بودم. از ایشان مطالب و مسائل متنوعی که در امر سلوک الی الله بود، را کسب کردم.»

پس از سالها استفاده از عارف شهیر سید هاشم حداد، روزی حداد به وی بعنوان بشارت گفت: «بشارت باد به شما که از عالم نفس رها شدی.» علامه تهرانی دربارهٔ وی می‌گوید: «شما (کمیلی) در سیر و سلوک به جایی رسیده‌اید که می‌توانید به رأی و نظر خودتان عمل کنید.» همچنین علامه تهرانی کتاب فقهی به نام مختلف الشیعه نوشتهٔ علامه حلی از کتابهای شخصی خود را به وی اهدا نمود و به او گفت: «شما مجتهدید، اقوال فقها را در این بررسی کنید و در حاشیه رای خودت را بیان نمایید» و وی (کمیلی) مدتی مشغول به این کار شد.» ایشان هم اکنون در قم، در مسجد سلماسی، به تربیت عرفانی شاگردان مشغولند.

 

۳. عبدالله جوادی آملی

عبدالله جوادی آملی

 

 

 

عبدالله جوادی آملی (۱۳۱۲ شمسی) فیلسوف، فقیه، مفسر قرآن، مدرّس حوزه علمیه قم و از مراجع تقلید شیعه در قرن پانزدهم هجری شمسی است. او از شاگردان آیت الله بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبایی بوده و حدود شصت سال در حوزه‌های علمیه قم و تهران، علومی چون فلسفه، عرفان، فقه و تفسیر را تدریس کرده است. وی کتاب‌های بسیاری نوشته که تفسیر تسنیم و رحیق مختوم (شرح اسفار اربعه) از جمله آنها است.

وی در سال ۱۳۱۲ در شهر آمل به دنیا آمد. پدرش ابوالحسن واعظ جوادی آملی از علمای آمل بود. او به عنوان یکی از بزرگ‌ترین منتقدان نظام بانکداری در ایران شناخته می‌شود. همچنین به گفته او بر طبق آیهٔ ۱۵ سورهٔ جن، کسی که اختلاس می‌کند، بر اثر قسطی (انحراف از حقی) که انجام می‌دهد، خود را به هیزم جهنم تبدیل می‌کند.

 

۴. داوود صمدی آملی

داوود صمدی آملی

 

 

 

استاد صمدی آملی در سال ۱۳۴۲ هجری شمسی در روستای خشواش از توابع آمل –در استان مازندران- در یک خانواده مؤمن و مقید قدم به جهان فانی گذاردند و دوران کودکی خود را در دامان پر مهر والدینی مذهبی پرورش یافتند.

استاد صمدی آملی همچنین برادر بزرگتری هم داشتند که در مورد وی فرمودند: “در ایام کودکی روزی با برادر بزرگترم در زمین کشاورزی مشغول به کار بودم. حرف از بزرگان عرفان بود و در مورد مقاماتشان صحبت می نمودیم. من دائما از برادرم می پرسیدم علامه حسن زاده چطور است؟! ایشان در چه جایگاهی است؟! برادر با لحنی پدرانه به من فرمود چرا آنقدر حرف این و آن را می زنی؟! خودت برو و به آن مقامات برس تا متوجه شوی.” این تشر برادر بزرگتر به فرموده استاد صمدی آملی تاثیری شگرف را بر روح و جان شان بر جای گذاشت. این تاثیر به گونه ای عمیق بود که سرنوشت استاد صمدی آملی را بکلی متحول نمود.

استاد صمدی آملی فرمودند: قبل از عملیات کربلای ۴ خوابی دیدم. در آن رویای صادقه دیدم که عملیات شکست می خورد و تمام دوستانم را که قرار بود شهید شوند در آن خواب دیدم. پس از بیداری آن را با فرماندهان مطرح نمودم اما موفق نشدم به استناد یک خواب جلوی عملیات را بگیرم و این امری ناشدنی بود. در فاصله بعد از خواب تا شروع عملیات دوستانم را می دیدم که با من هستند و چند روز دیگر شهید خواهند شد و من از پر کشیدنشان مطلعم اما نمی توانم زبان باز کنم و به آنها ماجرا را بگویم…. استاد صمدی آملی می فرمودند آن ایام مرا پیر کرد و بسیار بر من سخت تمام شد.

استاد صمدی آملی فرمودند: در آن ایام سؤالی در ذهن ما بود که چرا مجروح نمی شویم یا شهید نمی شویم… این سؤال برای من بود. بعد از چندین سال؛ سؤال ذهن ما حل شد. علامه حسن زاده آملی فرمودند تمام هشت سال جنگ، شما را زیر نظر داشتم! جناب علامه حسن زاده آملی می فرمودند: کم است چون جان به لب می آید تا کسی به این جایگاه برسد. جان به لب می آید تا کسی چون صمدی آملی شود‌.

حضرت استاد صمدی آملی در یکی از جلسات معرفت نفس می فرمودند: اگر ما دست از پا خطا کنیم و در جلسات درس بخواهیم مطلبی بگوییم یا کاری کنیم که مطابق هوای نفس ما باشد و برای خودمان باشد حضرت علامه گوش ما را می کشند.ایشان در جلسه ۱۴۷ معرفت نفس می فرمایند: آقا (علامه حسن زاده آملی) شبانه روز بنده را چک می کنند. من مطلقا در شبانه روز در دید و منظر هستم. یک قدم اگر اشتباه برداریم می سوزیم. ظاهر و باطن و گذشته و آینده من معلوم است.

 

۵. سید حجت هاشمی خراسانی

سید حجت هاشمی خراسانی

 

 

 

ابومعين حميدالدين سید علی حجت هاشمى خراسانى (متولد 1314 شمسی)، مدرس، مؤلف، ادیب، شاعر و عارف ایرانی است‌. او فرزند مرحوم حاج سید حسین موسوی در سال 1354 قمری در روستایى نزدیک شهر مشهد چشم به جهان گشود. ایشان دوران کودکی خود را در نیشابور وبرخی روستاهای نزدیک مشهد گذراند و در این مدت خط، قرآن و برخی کتاب‌های فارسی را فرا گرفت. وی در اوائل نوجوانی به همراه پدر ومادر خود به شهر مقدس مشهد هجرت کرد و وارد حوزه علمیه شد.

حجت هاشمی خراسانی، در علم ادبيات، از محضر اساتيدى چون میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری (اديب اول)، اديب هروى، شيخ محمدتقى اديب نيشابورى (اديب ثانى)، اديب خاورى و… استفاده كرده و سطوح عالى رانزد آيت‌الله ميرزا حسين فقيه سبزوارى، آيت‌الله سيد على رضوى و آيت‌الله حاج سيد محمود زنجانى مى‌گذرانند و در درس خارج آیت‌الله ميلانى شركت مى‌كنند.

ايشان يكى از بر جسته‌ترين شاگردان مكتب اديب نيشابورى هستند كه با سابقه‌اى بيش از 54 سال تدريس هم اكنون يگانه استاد اديب و علوم عرب در حوزه علميه مشهد به شمار مى‌روند. وی عالمی جلیل‌القدر، فقیهی عارف، ادیبی بزرگ و در علوم غریبه ید طولائی دارد و اکنون در مشهد مقدّس در جوار مرقد مطهر ثامن الحجج امام رضا (ع) سکونت دارند. برخی ایشان را نسخه‌ دوم پدربزرگشان یعنی عارف کبیر، شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی می دانند. قبلا ایشان در باغ رضوان حرم مطهر مشغول به علم آموزی بودند، البته هم اکنون پذیرش شاگرد خصوصی ندارند.

 

۶. جعفر ناصری

جعفر ناصری

 

 

 

شیخ جعفر ناصری از اساتید عرفان و سالکان الی الله هستند که برخی ایشان را عارف واصل نیز می دانند. ایشان هم اکنون در اصفهان، مدیریت بنیاد علمی فرهنگی هاد را بر عهده دارند.

 

۷‌. حمیدرضا مروجی سبزواری

حمید رضا مروجی سبزواری

 

 

 

حمید رضا مروجی سبزواری در سال ۱۳۴۱ در سبزوار متولد شد و در دو سالگی پدرش را از دست داد و تکفّل او و برادر کوچکترش و مادرشان را جدّ مادری اش که از ملّاکین بزرگ سبزوار بود به عهده گرفت. خانواده پدری او خانواده ای روحانی و زاهد بودند و پدربزرگش، مرحوم حاج شیخ حسین مروجی عمرش را در کشورهای آسیایی به جهت تبلیغ دین مبین اسلام گذرانده، و از آنجا که بسیار متمایل به تفکّرات سیّد جمال الدّین اسد آبادی بود، برای ایجاد وحدت در بین ملتهای اسلامی، در طیّ مسافرتهای بسیاری که به کشورهای اسلامی نمود، تلاشهای بسیاری نموده و در این راه به مصائب شدیدی هم دچار شد.

از جمله چندین بار حبس و تبعید از طرف دولتِین بریتانیا و فرانسه، و سه بار ترور در هند، الجزایر و افغانستان که مرتبه ی اخیر با اصابت ۵ تیر به وی مدت ۶ ماه در افغانستان، در منزل بانویی ایرانی و سبزواری مقیم افغانستان بستری شد و آن بانو از وی پرستاری نمود تا بهبود یافته و به ایران بازگشت. همسر وی که مادر بزرگِ پدریِ استاد است، دختر مرحوم حاج سید علی خلیلی مجتهد است که نسل اندر نسل از علمای بزرگ سبزوار بوده و تنها خاندان سیّد در سبزوار است که نَسَب آنها به جناب محمد حنفیه فرزند والا مقدار حضرت امیرالمومنین علی (ع) می باشد، میرسد. لذا شیخ ما همیشه می گفت که من از دو جهت با حضرت فاطمه زهرا (س) محرم هستم. یکی از جهت مادر خودم که از سادات حسینی هستند و دیگر از جهت مادرِ پدرم که به جناب محمد حنفیه منتهی می شوند. خاندان مادری ایشان از تجّار و ملّاکین بزرگ سبزوار بوده و جدّ مادری وی، مرحوم حاج محمود حقیران، ملک التجّار سبزوار بود و دامنه تجارتش تا روسیه تزار نیز کشیده شده بود.

مروجی سبزواری در سال ۱۳۵۹ بعد از اخذ دیپلم در سبزوار نزد مرحوم حاج شیخ حسن مهرآبادی ادبیات عرب را آموخت (گذشته از اینکه بر ادبیات فارسی، فارسی پهلوی و اَوِستایی نیز آگاهی بسیار داشت بطوری که بارها می گفت: بسیاری از دکترهای ادبیات فارسی به اندازه ی من تسلط بر فارسی پهلوی و اوستایی ندارند. او حتی رومئو و ژولیت شکسپیر را نیز از همان زبان انگلیسی باستانی که شکسپیر بدان زبان آثارش را نگاشته، خوانده بود). استاد در سال ۱۳۶۰ از سبزوار به تهران رفته و در حوزه علمیه چیذر به مدت یک سال مشغول به تحصیل شد و در سال ۱۳۶۱ به قم مهاجرت نمود و رحل اقامت را در آن دیار افکند.

مروجی سبزواری می گفت: تنها عشق من در همه عمرم معرفت توحید بود و بس، و تنها معشوق من معرفت بود و این معشوق را در آغوش هر که می یافتم عاشق او نیز می شدم. حضرت استاد در قم فقه و اصول را در محضر آیات عظام حاج شیخ جواد تبریزی، و حاج شیخ حسین وحید که از بزرگترین شاگردان آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خوئی بودند تا به مرتبه اجتهاد پیش رفت و تا زمانی هم که جلسات استاد دایر بود هر شب بعد از نماز مغرب و عشا حدود بیست دقیقه برای نماز گزاران که اکثر آنها را شاگردانش تشکیل می دادند، بر مبنای متن عروةالوثقی، فقه استدلالی می گفت و همواره می گفت: می خواهم شاگردانم در سه جهت اعتقادات، اخلاق و فقه کامل شوند و ذهن آنها در هر سه مورد‌ استدلالی شود، بر خلاف دَأْب ائمه جماعات که معمولاً بعد از نماز چند مسئله ای برای نماز گزاران از روی رساله می خوانند. ایشان هم اکنون در سبزوار زندگی می کنند.

 

۸. محمود امامی نجف آبادی

محمود امامی نجف آبادی

 

 

 

استاد دکتر محمود امامی نجف آبادی متولد ۱۳۰۵ از شاگردان خاص الخاص و از اصحاب سر علامه حسن زادۀ آملی می باشند، ایشان دروس مختلف عرفان نظری از جمله کتاب فصوص الحکم و مصباح الأنس ابن فناری را نزد علامه حسن زادۀ آملی تلمذ نموده اند و هم اکنون در تهران و نجف آباد مشغول به تدریس و تربیت نفوس مستعده می باشند.

داوود صمدی آملی در مورد ایشان نقل می‌کند: امسال توفیقی بود که در نجف آباد به محضر یکی از اولیای الهی مشرف شدم. مردی است که هم به دانشگاه رفته و دکترا دارد و هم به حوزه رفته و تا سر حد اجتهاد درس خوانده است. و نیز بیش از پانزده سال در محضر حضرت آقا بوده است. در آنجا جمله ای به من گفت که بسیار مرا متحول کرد. فرمود: «ما شبانه روز با نور آقا راه می رویم و با نور ایشان است که می خوابیم و حرف می زنیم. اگر به باغ می رویم با ایشان هستیم.» همچنین صمدی آملی در جای دیگر از ایشان با عنوان عارف واصل یاد می کند.

سید عباس موسوی مطلق در مورد ایشان می‌گوید: چندی پیش در سفری که به نجف آباد داشتم، توفیق رفیق شد به ملاقات تندیس اخلاق و اخلاص، و عارف گمنام که از اصحاب سرّ حضرت علامه ذوالفنون حسن زادۀ آملی میباشند، یعنی جناب استاد دکتر حاج محمود امامی رفتم. ملاقاتی با زمانی کم حدود نیم ساعت ولی اثری فراوان، ملاقاتی با ظاهری ساده و باطنی پر رمز و راز، ملاقاتی به سکوت که ورای مجلس قیل و قال بود با سبدی انگور آمدند و نشستند، انگور که چه عرض کنم هر دانه اش سخنی داشت.

 

۹. محمد صافی اصفهانی

محمد صافی اصفهانی

 

 

 

جناب آیت الله آقای شیخ محمد صافی اصفهانی، وصی و شاگرد مبرز ایت الله کشمیری می باشند و همچنین محضر مرحوم جعفر آقای مجتهدی بوده اند. ایشان بسیار کتوم بوده و از شهرت گریزان هستند و ظاهرا در اصفهان زندگی می کنند. سید عباس موسوی مطلق از ايشان با وصف “مرد الهی” یاد می کنند.

 

۱۰. عبدالرحیم جرجانی شاهرودی

عبدالرحیم جرجانی شاهرودی

 

 

 

آیت الله جرجانی در مورد خود می گویند: تاریخ تولد بنده 1334 شمسی است. مادرم که زن بسیار مؤمنه و عارفه خاصی بود که من بسیاری از معارف را از ایشان یاد گرفتم. ایشان می‌فرمودند که من در مسجد مشغول نماز بودم که آنجا درد زایمان مربوط به شما گرفت. فرمودند: از مسجد آمدم منزل به صورت طبیعی طبیعی زایمان کردم بدون اینکه قابله‌ای باشد. این را بارها مادرم می‌فرمودند که این از خصوصیات شما بود و من اصلاً در زایمان شما اذیت نشدم. فرمود: من وضو داشتم داخل مسجد درد زایمان مرا گرفت و آمدم منزل و شما به دنیا آمدی.

ایشان خیلی آدم عجیبی بود. خدا رحمتش کند. حالاتی داشت. همیشه دو ساعت قبل از اذان صبح این زن بیدار و سر سجاده بود. کمتر شبی می‌شد که من بلند شوم و او خواب باشد. همیشه قبل از من روی سجاده بود. سحر حالش این جوری بود. تا حدود سن 16 سالگی در زادگاه خودم چهار فرسخی شاهرود، قلعه محمدآقا بودم. در سن 16-17 سالگی رفتم علی آباد کتول و در یک مغازه تجارتی شاگرد بودم. تقریباً اواخر 17 بود نزدیک 18 که مشغول درس طلبگی شده بودم. زمانی بود که می‌بایست می‌رفتم به سربازی. سربازی برایم مشکلی پیش آمد که یا باید می‌رفتم که در این صورت از درس می‌ماندم یا نمی‌رفتم که مشکل داشتم. رفتم خدمت یکی از علمای شاهرود به نام آقا شیخ بزرگ اشرفی، پدر آیت‌الله اشرفی که در حقیقت به شاهرود تبعید شده بود. ایشان نفوذ عجیبی داشت و از علمای کهن بود. جزء افرادی بود که در کشف حجاب قیام کرده بود. پیرمرد بزرگ و از رجال خیلی عجیب بود. رفتم خدمت ایشان و گفتم: من طلبه هستم و برای سربازی هم مرا خواسته‌اند چکار کنم؟

یک روحانی به نام سیف آنجا بود که کارهای ایشان دست او بود و در حکومت حرفش را می‌خریدند. با همان عصا صدا زد: سیف! سیف! گفت: بله؟ گفت: کار این شیخ را درست کن، سربازی نبرندش. آن هم گفت: چشم آقا، چشم. همان شد دیگر ما را نبردند. نمی‌دانم چه نوشت و چکار کرد! دیگر هیچ‌کس برای سربازی از من خبر نگرفت. دو سال آنجا بودم. بعد آمدم مشهد و دروس سطح را تمام کردم. و مقداری خدمت آقای حجت بودیم. بعد، خدمت اساتید دیگر حوزه تا اینکه درس خارج فقه و اصول را خدمت آیت‌الله فلسفی بودم. چهارده سال خارج فقه و اصول را رفتم، دو دوره و نیم تقریباً. الآن دارد بیشتر می‌شود. ولی آن زمان را خدمت آیت‌الله فلسفی دو دوره و نیم رفتم.

بعد از آقای فلسفی دیگر بنا نداشتم بروم. گفتم: اصول که دیگر بس است. فقه را هم می‌خواستم دیگر نروم. آقای اشرفی زنگ زد که شما بیایید درس. گفتم: چشم می‌آیم. آن هم علت داشت. گفتم: ما داشتیم فکر می‌کردیم که بعد از آقای فلسفی دیگر درس نرویم. ولی بعد که حضرت عالی درس را شروع کردید، ما با همان رفقا و گروه خودمان به خاطر اینکه درس شما رونقی بگیرد قرار بر این گذاشتیم که همه برویم، می‌آییم همان جایی که سر درس آقای فلسفی می‌نشستیم با رفقایمان همان‌جا می‌نشینیم. حدود بیست سال قبل آیت‌الله سید عزالدین زنجانی در حضور جمی از طلبه‌ها به استادنا آیت‌الله جرجانی که به مدت ده پانزده سال افتخار شرکت در درس‌های فلسفه و تفسیر قرآن ایشان را پیدا کرده بودند، فرمودند: یکی از محسنات حوزه علمیه مشهد این است که آقای جرجانی در آن هستند.

حجت الاسلام شیخ الاسلامی یک کتاب نوشته است و در آن کتاب بیش از هفتاد تا از کرامات آیت الله جرجانی را با سند و مستند و شواهد عینی آورده است. البته علامه جرجانی به ایشان توصیه کردند چاپ نکنید تا من زنده ام. بعد از مردن من اگر خواستید چاپ کنید. جرجانی می گوید: وقتی قبلا در جبهه بودم، وقتی می‌خواستم با هواپیما به جایی بروم، در و دیوار هواپیما به من دو بار گفتند: برگرد، برگرد‌. من نیز سوار نشدم. هواپیما سقوط کرد و سرداران کلاهدوز و فلاحی و جهان آرا و آقای محلاتی شهید شدند.

 

۱۱. محمد علی جاودان

محمد علی جاودان

 

 

 

محمد علی جاودان (متولد ۱۳۲۸ ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات میرزا باقر آشتیانی، محمد امامی کاشانی، عبدالله جوادی آملی، عبدالکریم حق‌شناس، مجتبی تهرانی و سید محمد تقی اراکی را پیگیری کرد. تربیت اخلاقی و ترویج اخلاق اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. ایشان از شاگردان مبرز آیت الله حق شناس و از اساتید اخلاق ساکن تهران می باشند.

 

۱۲. حسین علیپور مرندی

حسین علیپور مرندی

 

 

 

حسین علیپور مرندی معروف به استاد علیپور یا « حسین آقا علیپور» (متولد 1334 هجری شمسی در شهر مرند) مردی الهی، اهل علم، تقوا، معرفت و زهد و مروج معارف ناب اسلامی در میان مشتاقان می باشند. ایشان از شاگردان ممتاز آیت الله سعادت پرور (شیخ علی آقا پهلوانی تهرانی) بودند که به تأسی از استاد خویش با همان شیوه تربیتی (معروف به شیوه علامه طباطبایی) به رشد و تربیت اسلامی جوانان در حوزه وسیعی از ایران (استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، قم، اصفهان، کرمان، زنجان، تهران، البرز، …) مشغول می باشند.

حسین علیپور مرندی در خانواده ای مذهبی در شهر مرند در محله “جان آقا” چشم به جهان گشودند پدر ایشان، مشهدی ابوالفضل علیپور، کاسبی مؤمن و بسیار مقید به کسب حلال در بازار شهر مرند بودند و زندگی حسین آقا علیپور بر سر سفره حلال چنین پدری متدین و باتقوا آغاز شد و در دوران نوجوانی از نفس قدسی عالم کامل و عارف واصل آیت الله میرزاعلی اکبر آقا مرندی در مسجد مدرسه (قیام) مرند کسب فیض نمودند و با هدایت آن عالم عارف در ادامه تربیت نفس خویش، در اوایل دهه 50، در شهر مقدس قم خدمت آیت الله سعادت پرور (پهلوانی تهرانی) که از شاگردان عرفانی بسیار موفق علامه طباطبایی بودند، رسیده و تا زمان رحلت استاد سعادت پرور (حدود 30 سال) به طور ممتد و مستمر تحت تربیت ایشان قرار داشتند و یکی از کسانی هستند که آیت الله سعادت پرور، به ایشان، اجازه تربیت اخلاقی (استادی اخلاق) داده اند.

ایشان بعد از چندین سال اقامت در شهر مقدس قم و تکمیل تحصیلات حوزوی و استفاده حضوری مستمر از اساتید بزرگ حوزه علمیه قم بالأخص آیت الله سعادت پرور و آیت الله بهجت (ره) ، مجدداً به شهر مرند بازگشته و فعالیت های خویش در ترویج معارف اسلامی را در مسجد قیام، حوزه علمیه، واحد فرهنگی ستاد نماز جمعه، هیئت قرآن و زیارت عاشورا به صورت عمیق، ادامه دادند.

در اوایل دهه 80 با دعوت جمعی از علاقه مندان معارف اسلامی در شهر تبریز شروع به برگزاری جلسات در این شهر نمودند که این جلسات سخنرانی به صورت گسترده و مستمر در محافل حوزوی، دانشگاهی و همچنین مساجد تبریز با حضور گسترده مشتاقین معارف اهل بیت علیهم السلام ادامه دارد که مهم ترین این جلسات، جلسه ماهانه مسجد حضرت فاطمه زهراء سلام الله علیها (خیابان ورزش تبریز) می باشد که جمعه اول هر ماه قمری در ساعت 11 صبح در آن مسجد برگزار می شود.

استاد علیپور مرندی در تربیت اسلامی طبق آموخته های عملی خویش از آیت الله سعادت پرور (که ایشان نیز شاگرد مبرز و بسیار موفق علامه طباطبایی بودند) بر جامعیت در تربیت در زمینه های مختلف فردی، خانوادگی، اجتماعی (به صورت علمی و عملی) تأکیددارند و شاگردان خویش را به پیروی دقیق از ولایت فقیه که ادامه ولایت رسول اکرم و ائمه (علیهم السلام) بزرگوار می باشد فرامی خوانند و خود نیز به صورت پیوسته فرموده های رهبر فرزانه انقلاب، حضرت امام خامنه ای را پیگیری نموده و نسبت به شرح و توضیح این فرموده ها در جلسات سخنرانی اقدام می نمایند و یکی از دعاهای ثابت ایشان در انتهای جلسات، دعا برای سلامتی رهبر معظم انقلاب می باشد.

حاج حسین علیپور مرندی با بصیرت بسیار بالایی که در مسائل اجتماعی ـ سیاسی دارند وقوع فتنه سال 88 را ماه ها قبل، پیش بینی کرده و با تشکیل جلسات مستمر سخنرانی و تبیین جایگاه ولایت در نظام خلقت بر اساس آیات قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام، نسبت به روشنگری در جامعه، بالأخص اقشار حوزوی و دانشگاهی، اقدام نمودند. آیت الله پهلوانی در مورد ایشان می گفت: اگر می‌خواهید مردی ار مردان بهشت را ببینید، بروید مرند پیش آقای علیپور. ایشان سالهاست به استاد نیاز ندارند.

 

۱۳‌. محمود شيخ محسنى

محمود شیخ محسنی

 

 

 

شیخ محمود شيخ محسنی درنجف از شاگردان آیت الله خویی و آیت الله حکیم بوده اند. بیست و دو سالگی با اجازه نامه از مراجع بزرگ شیعه به اجتهاد رسیده اند و به دستور حضرت امام مدتی در لبنان نشر علوم و معارف اهل بیت می‌دادند.

آیت الله وحید خراسانی می گوید: ایشان چون نخلی میمانند که پر از ثمر است هرچه قدر هم که تلاش کنید از او به شما نصیبی نخواهد بود مگر آنکه آن بزرگوار نظرش باشد.

آیت الله مظاهری می گوید: ای کاش ایشان به نجف یا قم تشریف می آوردند تا بتوان بیشتر از ایشان کسب فیض کرد. ایشان اکنون کمتر در مجامع عمومی حاضر میشوند، ان‌شاءالله در فرصت مناسبی اطلاعات بیشتری رو در خدمت دوست‌داران اولیاء الله قرار خواهم داد.

 

۱۴. مرتضی امیری وحید

مرتضی امیری وحید

 

 

 

مرتضی امیری وحید از اهالی معنای گمنام قم می باشند. ایشان درباره خود می گویند: ما اسم­مان مرتضی فامیلی­مان امیری وحید فرزند محمد علی از اطراف رزن همدان محله ­ای به نام سهله ما آن جا متولد شدیم خانواده­ مان خانواده­ ی مذهبی و الحمدلله خدارا شاکریم.

ما در ابتدا در زمان ما که زمان طاغوت پهلوی بود و مدرسه را ما نمی­ رفتیم چون می­ دانستیم دولتی است بالاخره ما مکتبی بودیم از قرآن شروع کردیم تا اوایل نیمه اول 49 دو سال نیم در مدرسه آقای آخوندی بودیم و دیگر حالا بماند که واقعا لطف ایشان برای یک بچه طلبه تا بعدش نیمه دوم 49 که آمدیم قم و به همراه اخویمان پیش آیت الله گلپایگانی. دیگر در مدرسه ایشان ماندگار شدیم تا سال 57. آنجا هم خدا را شکر موفق و اساتید بسیاری که جا دارد من از آیت الله گلپایگانی تجلیل کنم که بهترین اساتید را برای ما می­ آورد مثل آیت الله ستوده، حاج آقای صلواتی و حاج آقای تهرانی.

در میان اساتيد اخلاق، آیت الله بهاء الدینی خدمتشان بودیم و آیت الله بهجت که دیگر از سال 51 تقریبا آشنا شدیم. همچنین خدمت آقای بهاءالدینی و آقای بهجت بودیم و یک استاد ما، مرحوم حاج شیخ عبدالله محمد علی خیاط، شاگرد مرحوم خیاط بود.

 

۱۵. محمدباقر تحریری

محمد باقر تحریری

 

 

 

آیت اللّه شیخ محمدباقر تحریری در تهران در سال ۱۳۳۴ شمسی در خانوادهای روحانی چشم به جهان گشود. ایشان از ابتدای ورود به حوزۀ علمیۀ قم با آیت الله العظمی بهجت ارتباط معنوی داشته و این ارتباط تا پایان عمر شریف آن مرحوم ادامه مییابد. همچنین از اوایل ورود به قم ارتباط اخلاقی و تربیتی با آیت الله سعادتپرور برقرار نموده و در جلسات خاص ایشان شرکت میکند؛ همچنین از طریق ایشان با علامه طباطبایی آشنا شده و در جلسات مختلف علمی و معنوی ایشان شرکت می‌نماید.

از این رهگذر در تربیت معنوی و سلوکی خاصِ خود با علامه طباطبایی و سپس آیت الله سعادت پرور همگام و همراه میگردد. همچنین در همین راستا از نفس ملکوتی پدر بزرگوارشان نیز بهره مند می‌گشتند. ایشان همچنین از آیت الله پهلوانی اجازه تربیت شاگرد دارند.

 

۱۶. حیدر علی ایوبی‌

حیدر علی ایوبی

 

 

 

حیدر علی ایوبی از شاگردان ارشد مرحوم آیت الله سعادت پرور هستند که استاد سعادت پرور به ایشان اجازه تربیت شاگرد داده اند. مرحوم استاد سعادت پرور در مورد آقای ایوبی فرموده اند: من هرچه دارم ایوبی همه را دارد!

در مصاحبه ای که در کیهان فرهنگی با چند تن از شاگردان استاد سعادت پرور انجام شده است، استاد ایوبی اشاره کرده اند: از طریق حجت الاسلام و المسلمین مجاهدی که هم شهری و هم حجره ای ایشان بوده اند با استاد سعادت پرور آشنا شده اند و آقای سعادت پرور، آقای ایوبی را با معرفی حجت الاسلام و المسلمین مجاهدی پذیرفته اند.

استاد ایوبی از جمله افرادی هستند که پس از طی مراحل زیادی در قم، با وجود این که موقعیت بسیار خوبی در آنجا به دست آورده بودند، قم را رها کرده و به زادگاهشان برگشتند تا در آن منطقه به خدمت بپردازند. ایشان از اساتید اخلاق و از تنظیم کنندگان تفسیر تسنیم و تفسیر موضوعی قران کریم اثر آیت‌ الله جوادی آملی می‌باشند و هم اکنون در نجف آباد فعالیت می کنند.

 

۱۷. سید حسن حسنی مازندرانی

سید حسن حسنی مازندرانی

 

 

 

آیت الله مازندرانی از اولیای الهی مقیم شهر فریدون کنار و ازشاگردان عبد صالح خدا مرحوم آیت الله کوهستانی می باشند؛ ایشان بسیار گمنام و مردمی هستند. ایشان استاد ناشناخته استخاره و تعبیر خواب و استاد اخلاق می باشند. آیت الله بهاءالدینی دروصف ایشان می‌گويد: ایشان کسی است که امیرالمومنین (ع) زیاد به ایشان عنایت دارد. آیت الله صافی اصفهانی وصی مرحوم آیت الله کشمیری می‌گوید: خداوند نعمت وجود شخصیتی بزرگ (حضرت آیت الله حسنی مازندرانی) را به شما ارزانی داشته است.

عالمی محقق و مدقق از دانشگاه بزرگ امام صادق (ع) و در صراط مستقیم. شخصیتی که جمالش به طاعت خدا روشن است. آری وجود چنین شخصیتی در ان دیار مغتنم است. عالمی که نجف و قم به او محتاج است اما بی رغبتی به دنیا او را کنار شما مردم عزیز فریدونکنار مسکن داده است. آیت الله مبشر کاشانی در مورد ایشان می‌گوید: ایشان به معنای واقعی کلمه ازخوبان است وسه بار تکرار کردند. بعد فرمودند که ایشان عامل ترقی شماست. هرچه می‌خواهيد ایشان دارد، چرا پیش من می آیید. خدا دو عامل ترقی به شما داد: یکی وجود پدر و مادر و دیگری وجود استاد بزرگوار شما.

 

۱۸. سید محمد جواد شیخ الاسلامی

سید محمد جواد شیخ الاسلامی

 

 

 

محمد جواد شیخ الاسلامی، محدث، روحانی و سالک شیعه، نویسنده و مدرس حوزه علمیه قم و محقق و پژوهشگر در موضوعات اخلاقی از منظر روایات اهلبیت (ع) هستند. سید محمد جواد شیخ الاسلامی در تاریخ ۱۲ تیرماه سال ۱۳۳۸ در شهرستان تویسرکان متولد شدند ایشان در سال ۱۳۵۵ وارد حوزه علمیه قم شدند و درمدرسه قدیری مقدمات حوزوی اعم از صرف و نحو و منطق و معانی بیان و امثال ذلک را بپایان رسانده و سپس در کلاس‌های درس سطوح در نزد اساتیدی اعم از مصطفی اعتمادی وجدانی فخر و ستوده به اتمام رساندند. در ادامه از محضر آیات عظام حسین وحید خراسانی جواد تبریزی و ناصرمکارم شیرازی و حسین نوری همدانی دروس خارج فقه و اصول را درحد عالی حدود پانزده سال گذرانده اند و موفق به قبولی از امتحانات دروس خارج گردیدند و اجازاتی ازفقهای عظام اعم از روایی و غیره برای ایشان صادر گردید. ایشان ظاهرا ساکن جنوب تهران هستند.

 

۱۹. سید عباس موسوی مطلق

سید عباس موسوی مطلق

 

 

 

حجت الاسلام سید عباس موسوی مطلق، کارشناس مذهبی روحانی و واعظ شیعه سرشناس و کشوری ایرانی است.
وی مدرس فقه و علوم حوزوی، استاد اخلاق، استاد دانشگاه، مشاور و فعال سیاسی و نویسنده بیش از ۶۰ اثر علمی است. ایشان سخنران مراسمات مختلف در هیأت های مذهبی بزرگ کشور و همایش ها و یادواره های مختلف بوده‌ است. وی از دوران اصلاحات مستقیم وارد عرصه ی فعالیت های سیاسی گردید.

موسوی مطلق دوران ابتدائی و راهنمایی را در شهرستان دورود سپری نمود همزمان ادبیات را در شهرستان آغاز نمود؛سپس به قم مهاجرت نمود و در سال ۱۳۷۳ توسط آیات عظام بهاءالدینی، حسن زاده آملی، کشمیری و عبدالقائم شوشتری معمم شده و به لباس روحانیت درآمد. وی همزمان با تحصیل سال ۷۴ تا ۷۶ به خدمت سربازی رفت و هم اکنون در قم مشغول به تحصیل، تدریس و تالیف می‌باشد. ایشان در سلوک عرفانی از شاگردان آیت الله عبدالقائم شوشتری می‌باشند.

 

۲۰. مهدی احدی

مهدی احدی

 

 

 

آیت الله مهدی احدی در سال 1382 هجری قمری در قریه درزی کلای بابل چشم به جهان گشودند. ایشان نوه پسری حضرت شیخ محمود احدی نژاد عالم وقت مازندران می باشند. معظم له از کودکی سیر و سلوک خویش را آغاز می کنند، طوری که در کودکی از «بی حجابی موجود در مازندران گله مند شده» و بعد ها رهسپار دیار قم می شوند. روحانی شدن ایشان هم قضیه شنیدنی دارد، معظم له فرمودند: 12 ساله که بودم، همراه با پدرم به مسجد جامع آمل پای منبر حضرت استاد علامه حسن زاده آملی رفتیم. در جایی از صحبت ایشان درباره مطلبی صحبت کردند که تن و بدن مرا لرزاند. ایشان درباره «سفر برزخی» سخن می گفتند. آن روز با اینکه متوجه نشدم سفر برزحی چیست، ولی شوق طلبه شدن و اشتیاق به سیر الهی را در بنده به وجود آورد.

از سال 1360 تحت تربیت سلوکی حضرت آیت الله العظمی بهاءالدینی (قدس الله) قرار می گیرند. از دیگر اساتید معظم له در عرفان حضرت علامه حسن زاده آملی و عارف الهی آقا فخر تهرانی می باشند، به طوری که ایشان به مدت 10 سال همدم و محرم سرّ حضرت استاد حاج آقا فخر تهرانی بوده اند. معظم له مدت ها هم از انفاس الهی حضرت شیخ جعفر آقا مجتهدی استفاده کرده اند. همچنین ایشان در سال 1367 با حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی آشنا می شوند. علاقه حضرت علامه جوادی آملی به معظم له به حدی است که ایشان را علامه احدی خطاب کردند.

عارفان و بزرگانی که در سال 1403 از دنیا رفتند

عارفان و بزرگانی که در سال 1403 از دنیا رفتند

به نام آفریننده عشق

 

سال 1403 نیز با تمام اتفاقات شیرین و تلخی که داشت گذشت اما آنچه که برای اهل دل و اهل معنا اهمیت دارد، گذشتن نیست بلکه باقی گذاشتن است. دست روزگار ما را بنا به قضا و قدر الهی در این دنیای فانی، باقی گذاشت و البته فرصتی دوباره نصیب ما ساخت تا بار دیگر در کتاب وجود خود عمیق تر بنگریم و آنچه برای پرواز کردن لازم است، فرا بگیریم تا شاید ما هم در سال 1404 مانند کبوتران عاشقی که در سال 1403 پرواز کردند، پرواز کنیم.

سال 1403 افراد بزرگی را در از قطار روزگار پیاده کرد. از عارفان و عالمان گرفته تا شهدا و بقیه بزرگانی که عاشقانه به سوی معبود خویش شتافتند و چه سبک بال بودند که این چنین مرگ را عاشقانه در آغوش کشیدند؛ همان مرگی که بسیاری از دنیا طلبان از آن می گریزند. اکنون اشاره می کنیم به عرفا و شهدایی که آنان را از بین بزرگان از دست رفته سال 1403 برای شما گلچین کردیم.

 

1. آیت الله عبدالقائم شوشتری

عبدالقائم شوشتری

 

 

 

 

عبدالقائم شوشتری (۱۹ آبان ۱۳۲۵ – ۱ اسفند ۱۴۰۲) مجتهد و عارف معاصر شیعه ایرانی و از شاگردان محمدحسین طباطبایی، رضا بهاءالدینی و محمدتقی بهجت بود.

شوشتری ۱۹ آبان ۱۳۲۵ در شهر فاروج متولد شد. وی در سال ۱۳۳۹ تحصیلات طلبگی را در مدرسه نواب مشهد آغاز کرد. تحصیلات عالی خود را در قم، نزد سید محمدحسین طباطبایی، سید رضا بهاءالدینی و محمدتقی بهجت ادامه داد. وی به‌جز فقه در زمینه‌‌های عرفان، اخلاق، ادیان، مذاهب و طرایق، مطالعه و تحقیق داشت. سابقاً امام جمعه دورود لرستان، شاهین شهر اصفهان و استاد حوزه علمیه اصفهان بوده‌است.

مجتبی قزوینی نخستین استاد اخلاقی وی بود. سپس از عارف مرتاض سید ابوالحسن حافظیان علم اعداد، رمل، جفر و بعض ختومات آموخت اما به قول خود وی علوم غریبه حجاب بوده و به مصداق: «یار با ماست چه حاجت که زیادت طلبیم/ دولت صحبت آن مونس جان مارا بس» پس از چند سال از این علوم روگردان شده و دفتر نوشته‌‌هایش را به‌رودخانه ریخته‌ است. حجّت هاشمی موسوی خراسانی اولین استاد عرفانی وی بود. کتاب خرمن معرفت، مسائل اخلاقی و نکات عرفانی از وی که توسط سید عباس موسوی مطلق تألیف شده‌است. شوشتری تا پایان عمر در شهر اصفهان ساکن بود.

شيخ عبد القائم شوشترى مى‌فرمودند: در آخرين سفرى كه به خانۀ خدا مشرف شدم (سال ۱۳۸۳ هجری شمسی) يک شب كه در مسجد الحرام نشسته بودم و نظاره‌ گر خانۀ خدا بودم، شخصى آمد و در كنار من نشست. بعد از سلام و عليک متوجه شدم انسان فوق العاده‌اى است و آثار بزرگى و جلال در چهرۀ او نمايان بود. با خود گفتم شايد حضرت مهدى (عج) باشند و لذا تصميم گرفتم چند سؤال از ايشان بپرسم تا حقيقت برايم مشخص شود. از ايشان پرسيدم: آيا در زمان غيبت مى‌توان خدمت حضرت مهدى (عج) رسيد؟ ايشان جواب دادند: بله مى‌توان رسيد! اما اكثر آنهايى كه ادعا مى‌كنند خدمت حضرت مهدى عليه السلام رسيده‌اند، در حقيقت خدمت يكى از ابدال يا اوتاد (یاران خاص حضرت مهدی (عج) در زمان غیبت) رسيده‌اند و چون كشف و كراماتى از آنها ديده‌اند، گمان كرده‌اند به خدمت حضرت رسيده‌اند و الان يكى از آن افراد در مسجد الحرام مى‌ باشد. البته عده كمى هم مى‌توانند خدمت خود حضرت مهدى (عج) مشرف شوند.

از جواب زيباى ايشان خوشحال شدم و سؤال دوم را پرسيدم: آيا بشارتى در خصوص نزديک شدن امر فرج وجود دارد؟ ايشان جواب دادند: آرى ظهور نزديک است ،حتى نزديکتر از آن‌چه در ذهن شماست. (قبلا در ذهن من (آیت الله شوشتری) بود شايد حدود ۳۰ سال ديگر – از سال ۱۳۸۳ شمسی و در سال ۲۰۳۳ میلادی – ظهور حضرت محقق شود.) سؤال سوم را پرسيدم: آيا سيد خراسانى كه در روايات به آن اشاره شده، همين آيت الله خامنه‌اى است كه در ايران است؟ ايشان جواب دادند: من هم همين گمان را دارم! با جواب سوم يقين كردم كه ايشان حضرت مهدى (عج) نيست، چرا كه جواب امام قاطع و يقينى است نه حدس و گمان. بعد از خداحافظى متوجه شدم كه ايشان از «رجال المهدى عليه السلام» بوده‌اند چرا كه خود ايشان در جواب سؤال اول گفته بودند: «الان يكى از آنها در مسجد الحرام است.» و منظور ايشان خودش بوده و من متوجه نشده بودم.

 

2. آیت الله سید مرتضی مستجاب الدعواتی

آیت الله مستجابی

 

 

 

 

سید مرتضی مستجاب الدعواتی، معروف به آیت الله مستجابی فرزند حاج سید اسدالله مستجاب الدعواتی و نوۀ آیت‌ الله سید ابوالحسن صدرعاملی، معروف مستجاب الدعواتی، در ۱۳۰۲ شمسی به دنیا آمد.

وی که از عرفای گمنام و از علمای سر‌شناس شهر اصفهان بود، به علت نسبت خانوادگی و اینکه خود از خاندان صدر است، از جوانی رابطه‌ای نزدیک و صمیمی با امام موسی صدر داشت که این دوستی و تعلق خاطر، تا آخر عمر به قوت خود باقی بود. آیت الله مستجابی تحصیلات خود را در حوزۀ علمیۀ تهران و نجف ادامه داد و موفق به اخذ اجتهاد از آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی شد. او یکی از مبارزان سیاسی در دورۀ ملی شدن صنعت نفت و از نزدیکان آیت الله کاشانی به شمار می‌رود.

آیت الله مستجابی در امور خیریه و عام المنفعه از سوابق طولانی برخوردار بود و همچنین دستی نیز در حوزۀ شعر و ادب و هنر داشت. آیت‌الله هادی نجفی می گوید: «آقای مستجابی جزو ارکان اصلی جنبش فداییان اسلام بود. به عنوان مثال ایشان در جریان تحصن فداییان در خانه آیت الله بروجردی، یکی از چهره‌های تاثیرگذار به شمار می‌رفت.» وی افزود: «آیت‌الله مستجابی یکی از شخصیت‌های تاثیرگذار در تاریخ معاصر ایران است که خوشبختانه در قید حیات هستند و حافظه بسیار خوبی هم دارند. حتی در کتاب «یاران موافق» قضایای 70 سال پیش را بیان کرده‌اند. ایشان علاقه بسیار زیادی به پسرعمویشان امام موسی صدر داشتند و متقابلا امام موسی صدر نیز به ایشان وابسته بودند. بر این اساس واجب است که مسئولان شهر اصفهان و همچنین محققان تاریخ معاصر به سراغ ایشان بروند.»

نجفی همچنین با اشاره به این نکته که در «یاران موافق» صرفا گوشه‌هایی از خاطرات آیت‌الله مستجابی درج شده است، گفت: «حمید قزوینی در این کتاب آیت الله مستجابی را گرته برداری و گوشه‌ای از خاطراتش را ثبت کرده است، اما مستجابی تاریخ زنده است و متاسفانه کسی در این شهر نیست که به ثبت و ضبط خاطرات این مرد بزرگ اقدام کند. آیت الله مستجابی زندان رفته و شکنجه‌های سنگین شده است. وی همچنین طعم تبعید را نیز چشیده و خاطرات زیادی از شهر اصفهان دارد. ایشان یک صندوقچه اسناد تاریخی دارند که متعلق به گنجینه تاریخی این مملکت است که البته بسیاری آز انها از بین رفته اما آنچه که موجود است نیز چند جلد کتاب و سند می‌شود.»

 

3. شهید سید حسن نصرالله

سید حسن نصرالله

 

 

 

 

سید حسن نصرالله (۱۳۳۹-۱۴۰۳ شمسی) ملقب به سید مقاومت روحانی و سیاستمدار شیعه اهل لبنان، سومین دبیرکل حزب‌الله لبنان و از بنیانگذاران آن بود.

سید حسن از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۲م عضو جنبش اَمَل، از تشکل‌های سیاسی شیعی در لبنان، بود؛ اما در سال ۱۹۸۲م با گروهی از روحانیان مبارز از آن جنبش جدا شده و حزب‌الله لبنان را تأسیس کردند. او پس از شهادت سید عباس موسوی در ۱۶ فوریه ۱۹۹۲م، به‌عنوان دبیرکل حزب‌الله انتخاب شد و تا زمان شهادتش در ۲۰۲۴م/۱۴۰۳ش در این سمت بود. نصرالله در زمان دبیرکلی، ارتباط و دیدارهای متعددی با رهبران محور مقاومت داشت. سید حسن نصرالله، پس از شهادت سید عباس موسوی در ۱۶ فوریه ۱۹۹۲م/۲۷ بهمن سال ۱۳۷۰ش (در ۳۲ سالگی) به‌عنوان دبیرکل حزب‌الله انتخاب شد. وی هنگام پذیرش دبیرکلی حزب‌الله ۳۲ سال داشت.

سید حسن نصرالله، ۶ مهر سال ۱۴۰۳ش/۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴م در پی بمباران ضاحیه بیروت در جنوب لبنان توسط رژیم صهیونیستی به شهادت رسید. آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران، و مراجع تقلید همچون سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، سبحانی، شبیری زنجانی، جوادی آملی، بشیرحسین نجفی و مقامات و دولت‌های کشورهای مختلف و گروه‌های مقاومت مانند جنبش حماس، جنبش جهاد اسلامی فلسطین، جنبش انصارالله یمن، جنبش فتح، گروه عصائب اهل الحق، جنبش امل لبنان، جریان حکمت ملی عراق و جریان صدر در عراق شهادت او را تسلیت گفتند. در ایران پنج روز و در لبنان، سوریه، عراق و یمن نیز سه روز عزای عمومی اعلام شد. مردم کشورهای مختلف نیز در محکومیت این ترور تظاهرات و اجتماع کردند.

 

4. شهید آیت الله سید ابراهیم رئیسی

آیت الله رئیسی

 

 

 

 

سید ابراهیم رئیس‌الساداتی (۱۳۳۹-۱۴۰۳ شمسی) مشهور به سید ابراهیم رئیسی و شهید رئیسی، روحانی شیعه و هشتمین رئیس‌جمهور نظام جمهوری اسلامی ایران بود.

ابراهیم رئیسی در ۲۳ آذر سال ۱۳۳۹ در مشهد در محله نوغان به‌دنیا آمد. نسب او از جانب پدر و مادر به زید بن علی می‌رسد. رییسی، دروس حوزوی را در حوزه مشهد و از مدرسه علمیه نواب آغاز کرد و از سال ۱۳۵۴ش تحصیلاتش را در حوزه علمیه قم ادامه داد. رئیسی در قم نزد عالمانی همچون یدالله دوزدوزانی، سید علی محقق داماد، علی‌اکبر مشکینی، احمد بهشتی، مرتضی مطهری و حسین نوری همدانی شاگردی کرد. همچنین در درس خارج سید محمدحسن مرعشی شوشتری، سید محمود هاشمی شاهرودی، آقامجتبی تهرانی، آیت‌الله خامنه‌ای و دیگران شرکت کرده است. رییسی، دانش‌آموخته مدرسه عالی شهید مطهری در رشته فقه و حقوق بود.

سید ابراهیم رئیسی در سال ۱۳۹۴ش پس از درگذشت عباس واعظ طبسی با حکم رهبر جمهوری اسلامی ایران به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد و تا فروردین ۱۳۹۸ش این مسئولیت را بر عهده داشت در دوره تولیت او، خدمات متعددی در آستان قدس انجام گرفت. از جمله آنها احداث زائرشهر با گنجایش پذیرش روزانه سه هزار زائر و ساخت زائرسراهای متعددی در اطراف حرم امام رضا (ع) است.

رئیسی، دانش‌آموخته حوزه علمیه و دانشگاه و از اعضای جامعه روحانیت مبارز بود. او در نظام جمهوری اسلامی ایران مسئولیت‌های مختلفی بر عهده داشت؛ از جمله ریاست قوه قضائیه، دادستانی کل کشور، ریاست سازمان بازرسی کل کشور، دادستان دادگاه ویژه روحانیت، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری و همچنین مقام ریاست جمهوری به مدت سه سال. او همچنین به‌ مدت سه سال تولیت آستان قدس رضوی را بر عهده داشت.

رئیسی، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ش در سانحه هوایی به همراه هفت تن دیگر از جمله حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، سید محمدعلی آل‌هاشم، نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی و مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی، درگذشت. در ایران از رئیسی که در راه خدمت به مردم و پیشرفت نظام اسلامی جان خود را از دست داده به‌عنوان شهید خدمت یاد می‌شود.

 

5. مشهدی علی نصیری

مشهدی علی نصیری

 

 

 

 

علی نصیری، مشهور به مشهدی علی نصیری از عاشقان درویش مسلک امام رضا (ع) و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) بود.

عبد صالح شیخ علی گدا نصیری ولیک چالی، معروف به حاج آقا نصیری، فرزند اصغر، از پیران روشن ضمیر و از عابدان و سالکان معاصر مقیم مشهد، سال 1312 خورشیدی در روستای ولیک چال دهستان بنافت بخش دودانگه شهرستان ساری استان مازندران، چشم به جهان گشود. او سالیان زیادی خانه و کاشانه خود را رها کرده و به حرم امام رئوف پناهنده شده بود. در مشهد تنها بود. بیست سال قبل، اقوامش به دنبال او آمدند تا وی را به شمال ببرند، اما وی قبول نکرد و گفت: دور شدن از حرم و بارگاه آقا برایم سخت است. او داخل یک اتاق در حسینیه ابوالفضلی ها نزدیک حرم مطهر رضوی زندگی می کرد. وی بیش از چهل سال مجاور ارض اقدس رضوی بود. گویند در این مدت چهل سال هیچ وقت به زادگاهش نرفت. او بستگان زیاد ازجمله برادری به نام میرزا قلی نصیری در روستای ولیک چال شهرستان ساری دارد، ولی خودش تا آخر عمر بدون همسر و فرزند بود. با خدایش عهد بسته بود تا آخر عمر زائر و مجاور بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) باقی ماند.

شیخ علی نصیری اوایل که به مشهد آمده بود شخصی گمنام بود. بعد از سال ها رفت و آمد مداوم به حرم امام رضا (ع) چهره او برای دیگران شناخته شد. همیشه در حال عبادت و توسل بود. با یک تسبیح بلند و ساده پیوسته در حال ذکر حق تعالی بود. خاک پای زوار امام رضا را توتیای چشم خود کرده بود. شب و روزش با عطر دعا و زمزمه عشق درآمیخته بود. روزی چندین بار از مسیر مسجد گوهرشاد به سمت روضه منوره می رفت و در مسجد بالاسر حضرت مشغول نماز و دعا و راز و نیاز با خداوند می شد و سپس از همان مسیر بر می گشت. در این اواخر که سن او بالا رفته بود، با چوب دستی رفت و آمد می کرد.

حقوق بازنشستگی می گرفت، اما به خاطر ظاهر و سن بالا، عده ای کمکش می کردند. هرچه می گرفت بین نیازمندان تقسیم می کرد. حتی حقوق بازنشستگی خودش را به نیازمندان می داد. هر روز مقداری شکلات در جیب اش می گذاشت و به رهگذران می داد. همیشه دعایش در حرم رضوی به زبان مازندرانی این بود که خدا شما زوار را زیاد کند. یک قبضه ریش، دشاشه تابستانی ژنده اما تمیز، عبای نارنجی، کلاه پشمی بدون عمامه با یک دمپایی ساده، از مشخصات ظاهری او بود.

سرانجام حاج آقای نصیری روز جمعه 21 دی 1403 برابر با 9 رجب 1446ق. در حال سجده در حرم مطهر رضوی سکته کرد و پس از انتقال به بیمارستان جان به جهان آفرین تسلیم نمود. پیکرش باشکوه معنوی، روی دوش خادمان حرم برای دفن وارد رواق حضرت زهرا (س) شد، به دستور تولیت آستان قدس رضوی حجت الاسلام احمد مروی، پیکرش را به رواق دارالحجه بردند و در شب میلاد جواد الائمه (ع) روبروی ضریح مطهر حضرت و نزدیک قبر شیخ حسنعلی نخودکی با تشریفات به خاک سپردند.

این بود سرنوشت عاشقانی که در سال 1403 به سوی محبوب خویش پر کشیدند. امیدواریم ما نیز با زدودن گرد و غبار دنیا از خود، لایق چنین پروازهای ملکوتی باشیم.

زندگینامه حضرت شمعون (ع)

به نام آفریننده عشق

 

حضرت شمعون (ع) یکی از دوازده «حواری» حضرت عیسی (ع) و برگزیده ترین آن ها و وصی آن حضرت به شمار می رفته است. گفته شده نرجس خاتون، مادر امام زمان (ع) از طرف مادر، از نسل شمعون است. به او «شمعون صفا» نیز می گفتند.

 

ویژگی ها

بعد از عیسى بن مریم (ع)، شمعون (ع) از براى دین خدا قد علم کرد و اعمالى که عیسى (ع) انجام می داد شمعون نیز عمل می کرد، کور مادرزاد و مرض پیسى را شفا می داد و اموات را به اذن خدا زنده می کرد. شیعیان صادق با او بودند، اشخاصى که به شمعون ایمان مى‌آوردند مؤمن و افرادى که او را منکر می شدند کافر و آنهائى که درباره آن حضرت شک داشتند گمراه بشمار می رفتند.

شمعون (ع) حواریون را بسوى شهرها روانه می کرد تا مردم را (بسوى خدا) دعوت کنند. حضرت عیسى و شمعون علیهما السلام هیچ کسى را بطرف روم نمی فرستادند مگر اینکه کشته می شد، شمعون بدو نفر از اصحاب خود فرمود: شما در فلان وقت بطرف روم حرکت کنید، ولى آنها قبل از آن وقت معلوم حرکت کردند و پادشاه آنان را گرفته حبس کرد. همین‌ که آن وقت معهود در رسید شمعون (ع) بصورت طبیب حرکت کرد و هیچ کسى را تحت معالجه قرار نمی داد مگر اینکه او را شفا می داد (و بدین نحو) بر پادشاه غلبه یافت.

بعد از آن پادشاه خوابى دید و خواب خود را براى شمعون (ع) نقل کرد. شمعون گفت: شاید در حبس تو گروهى از مظلومین زندانى باشند؟ پس شمعون پادشاه را دستور داد که به امور کلیه محبوسین رسیدگى شود، پادشاه و شمعون در یک مجلس نشستند و پادشاه بنا کرد به امور زندانیان رسیدگى کردن تا اینکه بآن دو نفر قاصد شمعون رسید، همین‌که از جریان کار آنها سؤال کرد؟ گفتند: ما فرستادگان عیسى هستیم و کور مادرزاد و مرض پیسى را شفا می دهیم.

پادشاه گفت: شخص کورى را حاضر کنید، شخص کورى را آوردند که هیچ‌ وقت قوه بینائى نداشته بود، پس شمعون دست خود را روى دو چشم او نهاد و گفت: شفا یابید. چون دست خود را برداشت آن مرد کور بینا شد، بعد از آن پادشاه دائما معجزه‌اى پس از معجزه‌اى از شمعون مشاهده کرد تا اینکه پسر پادشاه را که هفت سال قبل از آن مرده بود زنده کرد. آنگاه پادشاه و جمیع اهل مملکتش بشمعون ایمان آوردند و امر حضرت عیسى را بزرگ شماردند تا اینکه درباره عیسى (ع) گفتند آنچه را که گفتند (غلوّ کردند).

 

عروج ملکوتی

شمعون استاد مرقس بوده و انجیل مرقس را او تنظیم نموده و به نام شاگردش کرده است. شمعون و یهودا به هم پیوستند و به تبلیغ دین مسیح پرداختند. کاهنان یهود، مردم را علیه آن دو شوراندند. پس شمعون را با اره دو نیم کردند و یهودا را سر بریدند. وقتى که وفات شمعون نزدیک شد خداى سبحان به او وحى کرد که نور و حکمت خدا و جمیع میراث هاى انبیا علیهم السلام را به یحیی بن زکریا برسم امانت تحویل دهد، شمعون هم اطاعت کرد و وصیت نمود و امانتها را به یحیى (ع) سپرد و از دنیا رفت.

زندگینامه حضرت شعیا (ع)

به نام آفریننده عشق

 

حضرت شعیا (ع)، پیامبری از انبیاء بنی اسرائیل است و نسبش به حضرت سلیمان (ع) می رسد. رسالت شعیای نبی تبلیغ دین حضرت موسی (ع) بود و مدت ۴۰ سال بنی اسرائیل را به دین آن حضرت دعوت کرد.

 

ویژگی ها

شعیا بن امصیا، در قرن ۸ قبل از میلاد، در سرزمین فلسطین به نبوت رسید. شعیا بعد از حضرت یونس و حضرت دانیال و ‏قبل از حضرت زکریا و حضرت یحیی (علیهم السلام) زندگی می‌کرد. نام آن حضرت در قرآن کریم نیامده، ولی در برخی اناجیل مانند انجیل برنابا و انجیل متی، از او به عنوان «اِشْعیاه پیغمبر» یاد شده است. در مجموعه کتاب مقدس نیز، کتابی به نام «کتاب اِشعیاه پیغمبر» وجود دارد و در آن الهامات خداوند بر حضرت شعیا (ع) به تحریر درآمده است.

امام صادق (ع) در دعای نیمه ماه رجب از او به عنوان یکی از پیامبران الهی یاد می‌کند و بر او درود می‌فرستد: «اللَّهُمَ‏ صَلِّ‏ عَلَى‏ هَابِیلَ‏ وَ شَیْثٍ‏ وَ إِدْرِیسَ‏ … و شَعْیَا …». همچنین روایت است که امام رضا (ع) در مناظره‌ با «رأس الجالوت»، از حضرت شعیا به عنوان پیامبر یاد می‌کند و سخن او را برای اثبات حقانیت پیامبر اسلام (ص) شاهد قرار می‌دهد و آنها نیز کلام امام را قبول می‌کنند.

رسالت شعیای نبی تبلیغ دین حضرت موسی (ع) بود و بنی اسرائیل را به دین آن حضرت دعوت می‌کرد. گفته شده شعیا (ع) بعد از تخریب بیت المقدس، آن‌ را بازسازی کرد. حضرت شعیا، بر مردمی مبعوث شد که پادشاهی بنام «صدقیا» (حزقیا) داشتند. ابتدا آنان بر آئین وحدانیت خدا ایمان داشتند و مردمی درستکار بودند، تا این که در دین خود بدعت تازه ای نهادند. خداوند در پاسخ سرکشی آنها پادشاه بابل را مأمور حکومت آنان گردانید. اما آن قوم دست به دعا برداشتند و توبه کردند.

خداوند نیز توبه آنان را بخاطر پدران صالحشان پذیرفت. صبحگاهان مردم مشاهده کردند که تمامی سپاه بابل در اردوگاه خود به هلاکت رسیدند و فقط پانزده نفر از آنها از جمله بخت نصر از خشم الهی جان سالم بدر بردند و بار دیگر صدقیا را بر آنان حاکم کرد. صدقیا مردی صالح و متدین بود تا زمانی که صدقیا بر مردم حکومت می کرد، مردم به آئین یکتاپرستی و اطاعت پیامبر خود باقی ماندند.

شعیای نبی به فرمان خدا مأمور شد تا قوم خود را از گنهکاری و بزهکاری بازدارد و آنها را بار دیگر به ایمان و خداپرستی فراخواند. پروردگار به شعیا وحی فرستاد که بزودی جان صدقیا را خواهم ستاند. بهتر است از او بخواهی برای خود جانشینی انتخاب کند. شعیا وحی خداوند را به صدقیا رساند. صدقیا به تضرع و زاری پرداخت و از آن که نتوانست توشه ای برای خود فراهم کند، ابراز پشیمانی کرد و از خداوند خواست تا اجلش را به تأخیر اندازد. خداوند نیز دعای او را مستجاب کرد و پانزده سال دیگر بر عمر او افزود. بعد از مرگ صدقیا مردم بار دیگر به سرکشی و گناه روی آوردند.

خداوند به شعیا وحی فرستاد که بزودی یکصد و چهل هزار نفر از افراد شرور و گنهکار و شصت هزار از خوبان امت تو نابود می شوند. شعیا پرسید؛ گناه خوبان در این میان چیست؟ پروردگار فرمود؛ آنها با گنهکاران همنشینی داشتند و هیچگاه بر آنان به خشم نگاه نکردند و از معاشرت با آنان ناراحت نبودند. شعیا به سوی قومش رفت تا آنان را ارشاد کند. اما آنها نه تنها دعوت و ارشادهایش را گوش ندادند، بلکه تصمیم به قتلش گرفتند.

 

عروج ملکوتی

نحوه ی شهید شدن حضرت شعیا (ع) به دو صورت نقل شده است:

  • با فوت شدن «حزقیا» پادشاه زمان شعیا، بنی اسرائیل در زمین فساد کردند، ولی شعیا (ع) آنها را از این کار منع می کرد. آنها هم قصد کشتن او را کردند؛ بنابراین حضرت شعیا (ع) فرار کرد و در میان درختى مخفی شد، اما آنها او را در درخت به دو نیم تقسیم کردند. نقل شده است فساد بنی اسرائیل که در قرآن به آن اشاره شده است، مربوط به کشته شدن حضرت شعیا (ع) است.
  • همچنین گفته شده: به دلیل بشارت دادن حضرت شعیا (ع) به پیامبری حضرت عیسی (ع) و حضرت محمد (ص)، قوم شعیا او را هفتاد روز در بیت المقدس گردانیدند و سپس افرادی او را به قتل رساندند.

در متون اسلامی و کتاب مقدس از سال های پایانی عمر شعیا (ع) و مدفن او سخنی به میان نیامده، اما در نوشته های رابی سلیمان بن شمعون به سال ۱۴۲۲م (۸۲۰ ش) آمده است: «در کتابی دیدم که عاموس نبی و اِشعیای نبی در غاری در تقوع دفن شده اند». شهرک تقؤع در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی بیت المقدس واقع است، اما محل غاری در تلمود به آن اشاره شده، امروزه بر ما معلوم نیست.

عده ای هم می گویند حضرت شعیا برای هدایت مردم به ایران آمده بود و در شهر اصفهان وفات نمود و مرقد او جنب امامزاده اسماعیل در حاشیه خیابان هاتف اصفهانی قرار دارد. آرامگاه شعیای نبی از مکانهای دیدنی اصفهان است. روی آرامگاه این پیامبر ضریحی چوبی قرار داده شده است. در جانب شمالی ضریح هم کتیبه ای سنگی با خط نستعلیق و مربوط به عصر صفویه دیده می شود. البته با توجه به مسافت بین وطن حضرت شعیای نبی در فلسطین و مدفن منسوب به او در اصفهان، نمی توان این انتساب را با قاطعیت تایید کرد و ممکن است که فرد مدفون در این آرامگاه، یکی دیگر از اولیای خدا به نام شعیا باشد.

زندگینامه حضرت یوشع بن نون (ع)

به نام آفریننده عشق

 

یوشع بن نون از پیامبران قوم بنی‌اسرائیل و جانشین موسی(ع) است. طبق گزارشی وی از نسل یوسف و زلیخا بود. تولد وی را در مصر دانسته‌اند.

 

ویژگی ها

در برخی منابع نسب وی را تا ابراهیم(ع) این گونه ذکره‌اند: یوشع بن نون بن افرائم بن یوسف بن یعقوب بن إسحاق بن إبراهیم. برخی‌ها وی را همان ذو الکِفْل پسر خواهر موسی و شاگرد وی دانسته‌اند. عمر وی را از ۱۱۰ تا ۱۲۶ سال دانسته‌اند. پس از او (کالب بن یوقنا) به پیامبری بنی‌اسرائیل برگزیده شد.

مفسران بر اساس آیه ۲۳ سوره مائده وی را فردی خداترس معرفی کرده‌اند. در منابع تفسیری یوشع به سبب همراه نشدن با گروه نافرمان بنی‌اسرائیل در جریان دستور موسی(ع) به جنگ با ظالمان، وفادار به موسی معرفی شده است. در قرآن به نام یوشع تصریح نشده است اما مفسران آیاتی از سوره مائده و کهف را درباره وی دانسته‌اند. در برخی کتب ادعیه منسوب به شیعیان دعایی به یوشع منسوب است. در کتاب مقدس یهودیان نام یوشع، یهُوشُوع ذکر شده است. بر اساس عهدعتیق نام وی ابتدا هُوشَع به معنای او نجات می‌دهد بوده است اما در ادامه یهوشوع به معنای یهُوَه نجات می‌دهد، نامیده شد.

منابع تاریخی یوشع را در زمان موسی(ع) فردی وفادار به وی و از یاران او توصیف کرده‌اند. تورات یوشع را در زمان موسی فرمانده وی در یکی از نبردها یاد کرده است. بر اساس تورات، یوشع در زمانی که موسی برای دریافت ده فرمان به کوه سینا رفته بود همراه وی بود. در ماجرای سرپیچی قوم بنی‌اسرائیل از فرمان موسی برای جنگ، تنها یوشع و چند نفر دیگر مورد غضب خدا قرار نگرفتند. از این رو از سوی خدا وعده حضور آنان در سرزمین موعود داده شد.

بر اساس منابع تاریخی و تفسیری یوشع در جریان ملاقات موسی با خِضر(ع) همراه وی بوده است. در قرآن به همراهی جوانی با موسی در زمان ملاقاتش با خضر اشاره شده است. منابع متعددی به نبوت وی تصریح شده است. موسی(ع) پس از مرگ برادرش هارون، یوشع را جانشین خود کرد. وی چند روز مانده به وفاتش، الواح مقدس را که احکام خدا بر آن نوشته شده بود به همراه زره به یوشع سپرد. جانشین شدن وی در ۹۰ سالگی بوده است. مدت نبوت یوشع را از ۲۷ سال، تا ۳۰ سال ذکر کرده‌اند.

به گفته مورخان، یوشع با حمله به فلسطین و شامات، وعده خدا برای سکونت قوم بنی‌اسرائیل در سرزمین موعود را محقق کرد. او به فرمان خدا مأمور شد به کمک بنی‌اسرائیل به این مناطق حمله کند. بر اساس متون تاریخی، بر این مناطق حاکمانی ستمکار مسلط بودند در این نبرد او موفق شد فلسطین و سرزمین بیت المقدس را فتح کند. از جمله مناطق فتح شده پیش از فتح بیت المقدس، اریحا (اردن کنونی) در شامات بود. بنی‌اسرائیل پیش از حمله به اَریحا به سبب نافرمانی خدا در دوره نبوت موسی(ع)، چهل سال در بیابان تیه سرگردان بودند.

یوشع در کنار داوود(ع)، سلیمان و پیامبر اکرم(ص) از معجزه رَدّ الشّمس برخوردار شد. معجزه رد الشمس برای او در فتح بیت المقدس به وقوع پیوست. فتح بیت المقدس در غروب جمعه اتفاق افتاد. بر اساس برخی منابع یوشع نگران بود که جنگ از جمعه به شب شنبه کشیده شود. این منابع دلیل نگرانی وی را اجازه نداشتن برای جنگ در روز شنبه دانسته‌‌اند. وی از خدا خواست غروب خورشید را به تأخیر بیاندازد تا آنان بتوانند عملیات فتح بیت المقدس را کامل کنند. به امر خدا غروب خورشید برای فتح بیت المقدس به تأخیر افتاد.

بخشی از عهد عتیق در کتاب مقدس به یوشع نامگذاری شده است. در این بخش به زندگی و وقایع دوره نبوت وی پرداخته شده است. این کتاب پس از کتاب تثنیه و پیش از کتاب داوران ذکر شده است. فتح سرزمین شام، سرزمین فلسطین و چگونگی بازگشت قوم بنی‌اسرائیل به سرزمین خود از جمله وقایع منتشر شده در کتاب یوشع است. بر اساس برخی روایات اسلامی یوشع در زمان ظهور امام مهدی(عج)، رجعت می‌کند و به همراه عیسی(ع) در کنار امام خواهد بود.

 

عروج ملکوتی

عمر وی را از ۱۱۰ تا ۱۲۶ سال دانسته‌اند. درباره محل دفن وی چند دیدگاه وجوددارد. محمد بن جریر طبری قبر وی را در کوه افرائیم در فلسطین ذکر کرده است. هروی و شماری از مورخان مدفن وی را در روستای کفل حارس در جنوب غربی نابلس در فلسطین را ذکر کرده‌اند. منابع دیگری قبر وی را در قبرستان تخت فولاد در اصفهان دانسته‌اند.

در برخی منابع تاریخی و روایی درگذشت یوشع را مصادف با ۲۱ رمضان (ایام شهادت امام علی(ع))، دانسته‌‌‌اند. امروزه مقامی به نام یوشع در شهر سلطه در نزدیکی شهر امان، پایتخت کشور اردن، قرار دارد. همچنین در استان طرابلس در شمال لبنان مقامی به وی منسوب است.

زندگینامه نظام الدین اولیا

به نام آفریننده عشق

 

محمد بن احمد بن علی دهلوی (۶۳۳-۷۲۵ قمری) یا حضرت شیخ خواجه سید محمد نظام‌الدین اولیا، معروف به شاه نظام‌الدین اولیا، شیخ نظام‌الدین اولیا، نظام دهلوی و نظام الدین خالدی دهلوی از مشایخ قرن هشتم هجری و اعاظم عرفای هندوستان و بزرگان طریقت چشتیه است.

 

ویژگی ها

پدر وی اهل بخارا بود که به شبه‌قاره هند مهاجرت کرد و در لاهور اقامت گزید و پس از چندی از لاهور به قصبهٔ بدایون در ایالت اتارپرادش در شرق دهلی رفت و در آنجا ساکن شدند. نظام‌الدین در آنجا چشم به جهان گشود. او در سن پنج سالگی پدر را از دست داد و مادرش بی‌بی زلیخا تربیتش را به عهده گرفت. او زنی پارسا و زاهد بود و در تربیت فرزندش بسیار کوشش کرد. در بدایون به تحصیل پرداخت و مقدمات علوم را در آنجا فرا گرفت و پس از چندی همراه مادر به دهلی رفت.

نظام الدین اولیا، چهارمین جانشین معنوی یا «خلیفه» خواجه معین‌الدین چشتی بود. او همچنین به «بحاث» و «محفل شکن» شهرت داشت و به «نظام» و «نرگسی» تخلص می‌کرد. گفته می‌شود که شبی در مسجد جامع دهلی بر اثر شنیدن آیه‌ای از دهان مؤذن، شوق طلب در او پدید آمد و نزد شیخ فریدالدین شکرگنج رفت و مدت‌ها از او و دیگر پیران طریق چون قطب الدین بختیار کاکی و معین‌الدین چشتی درس‌ها آموخت.

همچنین گفته شده از تعالیم کسانی چون شمس الدین دامغانی و علاءالدین اصولی و فریدالدین مسعود استفاده کرد تا خود به مرحلهٔ ارشاد رسید و مریدان و پیروان بسیار یافت. نظام‌الدین اولیا در ابتدا بسیار تنگدست و پریشان حال بود و از کسی چیزی قبول نمی‌کرد. پس از چندی که در هند بلندآوازه شد، بزرگان و امرای مسلمان از هر سو به طرف او روی آوردند و پادشاهان اسلامی از جمله سلطان جلال‌الدین خلجی از او تقاضای ملاقات می‌کردند.

نظام‌الدین اولیا، مانند استادان خود، به عشق به عنوان ابزاری برای شناخت خداوند تأکید می‌کرد. برای او عشق به خدا عشق غیر مستقیم به انسانیت است. دیدگاه او به جهان با حسی بسیار تکامل یافته از تکثرگرایی دینی و محبت به دیگران همراه بود. به ادعای ضیاء الدین بارانی مورخ سده ۱۴ میلادی، نفوذ نظام‌الدین اولیا در مردم دهلی موجب تغییری در دیدگاه‌های مسلمانان آن دیار شد که از توجه به امور دنیوی به سمت عرفان، عبادت و امور معنوی متمایل شوند.

نظام‌الدین در بسط و نشر معارف و عرفان اسلامی تلاش فراوانی کرد و به‌طور کلی نشر معارف اسلامی و تصوف در مناطق مختلف هند از حسن عنایت و توجه نظام‌الدین اولیا و شاگردان و خلفای وی می‌باشد. عبدالرحمان جامی در نفحات الانس، کرامات بسیاری به او نسبت داده‌ است.

در کتاب اخبار الاخیار آمده است: وی خلیفه شیخ فرید الحق و الدین است‌. نام او محمد بن احمد بن علی البخاری و لفگقب او سلطان المشایخ و نظام الدین اولیا می باشد. وی از محبوبان و مقربان درگاه الهی است.

فریدالدین گنج شکر در مورد نظام الدین چنین فرموده است: خداوند برای نظام الدین، علم، عقل، قوت و خلوص عشق بخشیده است. هر آنکه این صفات را داشت، مرتبه خلافت شیوخ را می‌یابد.

نظام الدین اولیا می‌گويد: آنگاه که معز الدین کیقباد در آنجا شهر نو بنا کرد، خلق بر من انبوه شد و آمد و شد ملوک و امرا و سایر مردم بسیار شد. با خود گفتم که از اینجا هم باید رفت. در این اندیشه بودم که همان روز در نماز دیگر، جوانی درآمد صاحب حسن و به غایت نحیف. اول سخنی که با من گفت این بود:

 آن روز که مه شدی نمی دانستی    کانگشت نمای عالمی خواهی شد

نظام الدین اولیا در جای دیگری فرمود: مرا در واقعه، کتابی دادند که در آن مسطور بود: تا توانی راحتی به دل میرسانی که دل مؤمن محل ظهور ربوبیت است. می‌فرمود که در بازار قیامت هیچ کالایی را آن‌چنان رواج نخواهد بود که دریافت دلها را.

نقل است: وقتی چند کس قصد ملازمت نظام الدین کردند، هر یک به رسم تحفه چیزی خریدند. در آن میان متعلّمی بود که گفت این هدایای مختلف یک‌جا پیش شیخ خواهند نهاد و خادم خواهد برداشت. او قدری خاک راه برداشت و در کاغذی پیچید. چون به خدمت او رسید هر کس چیزی پیش نهاد و آن متعلم کاغذ پاره پیچیده را نیز نهاد. خادم آن هدایا را برداشتن گرفت، خواست که آن کاغذ را نیز بردارد که نظام الدین فرمود: این را همین جا بگذار که این سرمۀ شریف خاص برای چشم ماست. آن متعلم تایب شد.

 

آثار

  • فوائد الفواد
  • افضل الفواد
  • راحه المحبین
  • سیرالاولیا

عروج ملکوتی 

شاه نظام‌الدین اولیا در سال ۷۲۵ قمری در دهلی، دیده از جهان فروبست و در همان‌جا دفن شد. نخست مقبره‌ای برای او توسط محمد تغلق از پادشاهان مقتدر سلطنت دهلی ساخته شد که بعدها چندین بار مرمت و بازسازی شد.

زندگینامه فرید‌الدین گنج شکر

به نام آفریننده عشق

 

فریدالدین مسعود بن جمال‌الدین سلیمان بن قاضی شعیب (۱۱۷۳-۱۲۶۶ میلادی) معروف به خواجه فریدالدین گَنْجِ شِکر، یا شکر گنج، ملقب به شیخ العالم، شیخ‌المشایخ، قطب الموحدین، مشکل‌گشا و … از عارفان پرآوازه سده ۷ قمری در شبه‌ قارهٔ هند و از بزرگان اهل تصوف و سلسله چشتیه است.

 

 

ویژگی ها

گنج شکر در اصل مسعود نام‌ داشت‌ و در سال ۵۶۹ قمری در قصبه کهتوال‌ در حوالی‌ مُلتان‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود. فرشته‌ و غلام‌ سرور لاهوری‌، سال‌ تولد او را ۵۸۴ قمری نوشته‌اند که‌ این‌ نظر با توجه‌ به‌ سال‌مرگ‌ و سن‌ او درست‌ نمی‌نماید. گفته‌اند: فرخ‌شاه‌، نیای‌ بزرگ‌ وی‌، زمانی‌ حاکم‌ کابل‌ بود.

مطابق‌ بعضی‌ روایات‌ که‌ افسانه‌آمیز می‌نماید فرخ‌ شاه‌ را از اعقاب‌ ابراهیم‌ ادهم‌، و از آن‌ طریق‌ منسوب‌ به‌ خلیفه دوم‌ دانسته‌ است و به‌ همین‌ جهت‌ بابا فرید را «فاروقی‌» هم‌ خوانده‌اند. در یکی‌ از روزهایی‌ که‌ در مسجد مشغول‌ مطالعه‌ بود، خواجه‌ قطب‌ الدین‌ بختیار کاکی‌، یکی‌ از اقطاب‌ چشتیه‌ وارد شد. پس‌ از سخنانی‌ که‌ میان‌ آن‌ دو رد و بدل‌ گردید، بابا فرید دست‌ ارادت‌ به‌ خواجه‌ داد.

آنگاه‌ که‌ خواجه‌ عازم‌ دهلی‌ شد، بابا فرید را گفت‌ که‌ همانجا بماند و به‌ کسب‌ علم‌ مشغول‌ شود. وی‌ نیز چنان‌ کرد و مدتی‌ بعد به‌ دهلی‌ رفت‌ و به‌ خدمت‌ خواجه‌ پیوست‌. وی‌ در آنجا به‌ تدریج‌ شهرتی‌ یافت‌ و آخر چنان‌ شد که‌ مردم‌ دهلی‌ برای‌ دیدارش‌ هجوم‌ می‌آوردند و باعث‌ ایجاد مزاحمت‌ برای‌ او می‌شدند. ناگزیر وی‌ با اجازه خواجه‌ به‌ «هانسی‌» رفت‌ و تا زمان‌ فوت‌ خواجه‌ قطب‌ الدین‌ در آن‌ شهر مقیم‌ بود.

سپس‌ به‌ دهلی‌ آمد تا بنا به‌ وصیت‌ خواجه‌ و به‌ عنوان‌ خلیفه او خرقه‌ و عصا و نعلین‌ِ وی‌ را بدو دهند. اما چند روز بعد مجذوبی‌ شوریده‌ احوال‌ از هانسی‌ به‌ دهلی‌ آمد و گریه‌کنان‌ از دوری‌ شیخ‌ فریدالدین‌ و بی‌طاقتی‌ خویش‌ سخن‌ گفت‌. بابا فرید، بار دیگر روانه هانسی‌ شد.

در آنجا هجوم‌ مردم‌ برای‌ دیدار شیخ‌ چنان‌ بود که‌ مانع‌ عزلت‌ و مراقبه وی‌ گردید و او به‌ ناچار هانسی‌ را به‌ شیخ‌ جمال‌الدین‌ هانسوی‌ سپرد. بابا فرید سختی‌ کشیدن‌ و در گمنامی‌ زیستن‌ را به‌ رفاه‌ و شهرت‌ طلبی‌ ترجیح‌ می‌داد و به‌ همین‌ سبب‌، در شهر اجودهن‌ اقامت‌ گزید تا بتواند در آنجا به‌ تفکر و ریاضت‌ بپردازد.

زندگی‌ وی‌ نمونه کاملی‌ از فقر و زهد و ریاضت‌ است‌. گرچه‌ ریاضت‌ طبیعت‌ ثانوی‌ او شده‌ بود، اما هدف‌ اصلی‌ وی‌ نبود. در بین‌ اشیائی‌ که‌ در موزه شهر پاک‌ پتن‌ نگهداری‌ می‌شود، چند قطعه‌ چوب‌ مدور و گرد هست‌ که‌ به‌ «نان‌ بابا» شهرت‌ دارد و می‌گویند: شیخ‌ در هنگام‌ گرسنگی‌ از شدت‌ درد، این‌ چوبها را به‌ دندان‌ می‌گرفت‌ که‌ شاید گرسنگی‌ وی‌ تسکین‌ یابد. حتی‌ زمانی‌ هم‌ که‌ خانقاه‌ وی‌ پناهگاه‌ مستمندان‌ شد و هدایایی‌ از اطراف‌ هند به آنجا سرازیر گردید، باز همان‌ روش‌ را ادامه‌ می‌داد و هدایا را بین‌ فقرا تقسیم‌ می‌کرد و چیزی‌ برای‌ خود نگه‌ نمی‌داشت‌.

از مال‌ دنیا تنها گلیمی‌ داشت‌ که‌ بر آن‌ می‌خوابید و عصایی‌ که‌ از مرشدش‌ به‌ او رسیده‌ بود. در این‌ تنگدستی‌ خانواده او هم‌ با وی‌ شریک‌ بودند، چنانکه‌ در هنگام‌ مرگ‌ِ وی‌ برای‌ کفن‌ و دفن‌ او به‌ سختی‌ افتادند.

ریاضت‌های‌ وی‌ بی‌شباهت‌ به‌ زندگی‌ مرتاضان‌ هندو نبود، از جمله‌ گفته‌اند که‌ به‌ دستور مرادش‌ خواجه‌ قطب‌الدین‌ بختیار، به‌ مدت‌ ۴۰ شبانه‌ روز در مسجد «اوچ‌» وارونه‌ در چاهی‌ آویزان‌ شد و فقط برای‌ نماز او را خارج‌ می‌ساختند و این‌ نوع‌ ریاضت‌ به‌ «چله معکوس‌» شهرت‌ دارد.

این‌ داستان‌ هرچند که‌ ساختگی‌ باشد، خود نشان‌دهنده این‌ است‌ که‌ در میان‌ پیروان‌ بابافرید، ریاضت‌ تا چه‌ حد اهمیت‌ داشته‌ است‌. گفته می‌شود او ۱۶ قبیله را در هندوستان به‌دین اسلام درآورده است. تذکره‌ نویسان و شاعران در ستایش فریدالدین گنج شکر، سخن‌ها گفته و برای وی کرامات و کارهای خارق‌العاده برشمرده‌اند، از جمله گفته‌اند که علت شهرت وی به شکرگنج یا گنج شکر این بوده‌ است که بر اثر کرامات وی، نمک یا به قولی خاک به شکر تبدیل شده‌ است. بابا فرید همچون دیگر اقطاب چشتیه به سماع نیز علاقه‌ داشت و نظر مخالفان را رد می‌کرد.

نفل است: شخصی براتی که مبلغ کثیر در آنجا نوشته بود گم کرد. پیش شیخ نظام الدین اولیا آمد و قصه گم شدن برات را بعرض رسانید و اظهار عجز و اضطرار کرد. شیخ یک درم بوی داد که این را حلوا بخر و به روح شیخ فریدالدین شکر گنج به درویشان بده. چون آن شخص، درم را به حلواگر داد، حلواگر قدری حلوا را در کاغذ پیچیده و به وی داد، چون نیک نگاه کرد آن کاغذ، برات گم شده وی بود.

نقل است: زمانی معین الدین حسن سجزی از اجمیر به دهلی و به نزد خلیفه خود قطب الدین بختیار کاکی آمد و مریدان او را نظر کرد و گفت آیا کس دیگری هم مانده و او عرض کرد: مسعود نام فقیری در چله نشسته است. گفت بیا تا برویم و او را ببینیم. وقتی که بر در حجره او آمدند فریدالدین از شدت ضعف قادر به تعظیم کردن نبود. سلطان العارفین گفت: این بیچاره را تا کی در مجاهده میسوزی، بیا تا ما و تو عطا سازیم. پس بازوی راست حضرت سلطان العارفین و بازوی چپ حضرت قطب الاقطاب گرفته و روی سوی آسمان نمود و گفت: یا جل جلاله! فرید را قبول کن و به مرتبه درویشان اکمل برسان. آواز برآمد که فرید را برگزیدم و فرید، فرید دهر و وحید عصر است.

 

از نمونه اشعار وی:

عشق تو مرا اسیر و حیران کرده است     در کوی خرابات پریشان کرده است 

با این همه رنج و محنت ای دوست ببین     اسرار تو در دلم که پنهان کرده است؟

***

گیرم که به شب نماز بسیار کنی     در روز دوای شخص بیمار کنی

تا دل نکنی ز غصه و کین خالی     صد خرمن گل بر سر یک خار کنی

***

هر سحر بر آسـتان سر میزنم     بر طريق دوستی در میزنم

همچو مرغ نیم بسمل بـر درت   در میان خاک و خون پر میزنم

او مرا در عشق قربان می‌کند     من بر آن الله اکبر میزنم 

 

آثار

  • فواید السالکین
  • گنج اسرار
  • جوگی نامه
  • نصایح الملوک
  • اسرار الاولیا

 

عروج ملکوتی

ساختمان‌ آرامگاه‌ بابافرید، در شهر پاک‌ پتن‌ شریف‌، از توابع‌ ساهیوال‌، در ایالت‌ پنجاب‌ قرار دارد. این‌ شهر که‌ در گذشته‌ اجودهن‌ نام‌ داشت‌، در زمان‌ اکبرشاه‌، به‌ احترام‌ مقام‌ شیخ‌، پاک‌ پتن‌ شریف‌ نام‌ گرفت‌. آرامگاه‌ در بخش‌ قدیمی‌ شهر قرار دارد و مقبره شیخ‌ بدرالدین‌ سلیمان‌، پسر شیخ‌ هم‌ در کنار آن‌ ساخته‌ شد. درسمت‌ جنوبی‌ آرامگاه‌ دری‌ است‌ که‌ مردم‌ آن‌ را «بهشت‌ دروازه‌» می‌نامند. این‌ در تنها در روزهای پنجم‌ محرم‌ هر سال‌ که‌ «عرس‌»، یا سالگرد وفات‌ شیخ‌ است‌، و نیز در روزهای‌ تاسوعا و عاشورا باز می‌شود.

زندگینامه معین الدین چشتی

به نام آفریننده عشق

 

معین‌الدین‌ حسن‌ سجزی‌ چشتی، معروف به خواجه غریب نواز، از عرفای ‌قرن ‌ششم‌ و مروج‌ سلسله چشتیه ‌در هند بود.

 

ویژگی ها

معین الدین‌ در سال ۵۳۷ در قصبه سجز به‌ دنیا آمد. با توجه به اینکه معین الدین از نسل سادات سیستان بود، وی‌ را معین‌الدین‌ حسینی‌ سجزی‌ (سیستانی‌) نیز می‌خوانند. علت‌ ورود او را به‌ سلک‌ صوفیان ، مواجهه‌اش‌ با مجذوبی‌ به‌ نام‌ ابراهیم‌ قُندوزی‌ دانسته‌اند. گفته‌ شده‌ است‌ که غارت‌ سیستان‌ به‌ دست‌ ترکان ‌ غُز او را به‌ مراقبه‌ و تأمل‌ در خود و سرانجام‌ به‌ عرفان ‌ کشاند. پس‌ از این‌ تحول‌ روحی‌، معین‌الدین‌ اموال‌ خود را بین‌ مستمندان‌ تقسیم‌ کرد و برای‌ تحصیل‌ علوم‌ دینی‌ به‌ عراق ‌ رفت‌ و در مدت‌ کوتاهی‌ از علمای‌ دین ‌محسوب‌ گردید.

وی‌ در یکی‌ از سفرهایش‌ به‌ هاروَن‌، از توابع‌ نیشابور، با خواجه‌ عثمان‌ هاروَنی‌، از خلفای ‌ چشتیه‌، دیدار کرد و به‌ حلقه مریدانش‌ پیوست‌. معین‌الدین‌، بیست‌ سال‌ در سفر و حضر، ملازم‌ خواجه‌ عثمان‌ هاروَنی‌ بود. خواجه‌ عثمان‌ به‌ مریدی‌ او مباهات‌ می‌کرد و به‌ وی‌ لقب‌ محبوب الله داد و همچنین‌ معین‌الدین‌ را خلیفه خود کرد.

معین‌الدین‌ در سفرهای‌ خود با مشایخ‌ بزرگی‌ چون‌ نجم‌الدین‌ کبری‌، عبدالقادر گیلانی، ابوالنجیب‌ عبدالقاهر سهروردی و ابوسعید تبریزی‌ دیدار کرد. او همچنین‌ آرامگاه‌ مشایخی‌ چون‌ ابوالحسن‌ خرقانی ‌در خرقان‌، خواجه‌ عبدالله انصاری‌ در هرات ‌و احمد خضرویه‌ را در بلخ‌ زیارت‌ کرد. در مسیر خود به‌ هند، مدتی‌ در شهر لاهور و در جوار  مقبره هجویری‌ اقامت‌ گزید و به‌ تفکر و عبادت ‌مشغول‌ شد. پس‌ از آن‌، مدتی‌ در دهلی ‌ساکن‌ شد. از آنجا به‌ اجمیر رفت‌ و بسیاری‌ از هندوها را مسلمان ‌کرد.

معین‌الدین‌ در اجمیر ازدواج‌ کرد و حاصل‌ دو ازدواج ‌وی‌، سه‌ پسر (ابوسعید، فخرالدین‌ و حسام‌الدین‌) و یک‌ دختر (بی‌ بی‌ حافظه‌ جمال‌) بود. ابوسعید دو فرزند داشت‌ و پنجاه‌ سال  عمر کرد؛ فخرالدین‌ از علما و عرفا بود و حسام‌الدین‌ نیز در ۴۵ سالگی‌ به‌ سلک‌ عرفا پیوست‌ و سپس‌ به‌ طرز اسرارآمیزی‌ ناپدید شد. بی‌ بی‌ حافظه‌ نیز از دست‌ پدر خرقه خلافت‌ گرفت‌ و زنان‌ را ارشاد می‌کرد.

«جان اسپوزیتو» (استاد مطالعات دینی و خاورمیانه دانشگاه جورج تاون در واشنگتن دی سی) درباره این عارف والا مقام آورده است: معین الدین چشتی یکی از اولین عرفای بزرگ اسلامی بوده که به طور رسمی به پیروانش اجازه داده است که از موسیقی در عبادات، مناجات و سرودهای خود برای خدا استفاده کنند.

نقل است: وقتی گروه گروه از هندوان نزد خواجه می‌آمدند و مسلمان می‌شدند. پتهورا در دلش آتش درگرفت و به چند نفر امر کرد برویم صومعه سلطان هند و خواجه خواجگان را آتش زنید. در آن هنگام که خواجه در حال راز و نیاز با خالق بی نیاز بود صومعه خواجه را به آتش زدند؛ خواجه همان طور در حال راز و نیاز بود که همه صومعه سوخت ولی به خواجه آسیبی نرسید.

نقل است: یکی از خادمان خواجه یا یکی از مسلمین از دست پتهورا رنجیده و به نزد شیخ آمد، حضرت خواجه معین الدین در این مورد با پتهورا سخن گفت اما مؤثر واقع نشد و پتهورا گفت که این مرد یعنی خواجه معین الدین اینجا آمده است و سخان غیب می‌گوید. چون این سخن به سمع حضرت خواجه رسید، گفت: پتهورا را زنده گرفتیم و به لشکر اسلام دادیم. در آن ایام طولی نکشید که لشکر اسلام به وسیله فاتح اسلام سلطان شهاب الدین سام غوری از غزنین در رسید و پتهورا در مقابل لشکر اسلام شکست خورد و به دست معزالدین شهاب الدین سام اسیر گشت و در نتیجه سخن خواجه به حقیقت پیوست.

نقل است: سلطان ایبک بر تخت نشست و پتهورا را زنده گرفتار کرد. چون خواجه به اجمیر رسید، بیرون شهر زیر درختی که شتران راجه در آنجا جمع می‌شدند، مقام فرمود. چون شب شد، شتران راجه در آنجا جمع آمدند و ساربانان به خدمت حاضر شده و عرض کردند: این جای شتران ماست، شما در اینجا مجلس نکنید‌. حضرت خواجه فرمود: ما از اینجا برمی‌خیزیم، شتران راجه نشسته باشند. چون از آنجا روانه شد، بر لب حوض آنا ساگر که بت‌خانه‌های بی‌شمار در آنجا ساخته بودند مقام فرمود. چون شب گذشت، فردای آن‌ روز، ساربانان هر چند می‌خواستند که شتران برخیزند برنخاستند، گویا سینه های ایشان به زمین وصل شده بود‌. آخر، ساربانان دانستند که ظهور این امر از بد دعایی همان فقیر است که شب او را رنجانیدیم و به خدمت خواجه رفتند و نیازمندی‌ها کردند. خواجه فرمود: بروید که حکم برخاستن شتران شما از جناب حق نافذ شده است. ساربانان چون در گله شتران رفتند، دیدند که همه شتران خود برخاسته‌اند.

چون این خبر در شهر منتشر شد، دشمنان اسلام با هم اجتماع نموده و نزد راجه اجمیر رفتند و عرض کردند: این شخص بیگانه که در نزدیک پرستشگاه های ما سکونت می‌دارد لایق ماندن آنجا نیست که مذهب او غیر مذهب ماست. برای اخراج او حکم صادر گردد. راجه کسان خود را مأمور کرد و حکم داد که آن فقیر را از لب تالاب خارج و از ملک من بدر سازند. چون مأمورین راجه به اجتماع کثیر بر سر خواجه تاخت آوردند و مستعدان شدند که خواجه را برنجانند خواجه مشتی از خاک برداشت و آیت الکرسی بر آن خواند و بر روی ایشان انداخت. قدری از آن خاک بر سر هرکس اصابت کرد، بیفتاد و جسم وی خشک گردید و از زندگی و حرکت بازماند و باقی، منکوب و مغلوب شده رو به فرار نهادند.

نقل است: چون حضرت خواجه از حمله کردن جوگی آگهی یافت، برخاست و بعد وضوی تازه گرفت و خویش و اصحابش به اعصای مرشد مبارکش خطی کشید و فرمود: ان شاء الله احدی از معاندان، داخل این دایره نمی‌توانند بیایند. چون معاندان نزدیک آن خط رسیدند و بعضی از ایشان پا اندرون دایره نهادند، به حکم الهی به رو افتادند و ناچار عقب نشینی کردند.

روزی خواجه به راجه اجمیر نصایح مشفقانه به کار برده و به اسلام دعوت نمود ولی اصلاً در دلش کارگر نشد. خواجه اسلام از وی نا امید شده و گفت:

گلیم بخت کسی را که بافتند سیاه   به آب کوثرش هرگز سفید نتوان کرد

و فرمود: تو را به چنگ لشکر اسلام به قتل رسانیدیم ان‌ شاء الله، همچنان به ظهور اسلام که در فاصله کوتاه لشکر سلطان شهاب الدین غوری که به معزالدین سام مشهور است وارد هند شد و راجه بی‌نصیب به اجمیر به قتل رسید و رای پتهورا زنده گرفتار شد.

 

از نمونه اشعار وی:

این منم یا رب که اندر نور حق فانی شدم؟

مطلع انوار فیض ذات سـبحانی شدم

ذرہ ذرہ از وجودم طالب دیدار گشت

تا که من مست از تجلّی‌ های ربّانی شدم

زنگ غیرت را ز مرآت دلم بزدود عشق

تا به کلی واقف اسرار پنهانی شدم

من چنان بیرون شدم از ظلمتِ هستیِ خویش

تا ز نور هستی او آن که می‌دانی شدم

گر ز دود نفسِ ظلمت پاک بودم سوخته

ز امتزاج آتشِ عشقِ تو نورانی شدم

خلق می‌گفتند کین رہ را به دشواری روند

ای عفاک الله که من باری به آسانی شدم

دم به دم روح القدس اندر «معینی» می‌دمد

وه نمی‌دانم مگر من عیسیِ ثانی شدم

 

نقل است: آن شب كه معين الدين چشتی مشرف به موت بود، چند تن از اوليای بزرگ حضرت رسالت (ص) را به خواب ديدند كه فرمود: دوست خدا معين الدين چشتی خواهد آمد؛ ما به استقبال او آمده ايم. همچنین در هنگام فوت، در پيشاني خواجه اين نوشته ظاهر شد: حبيب الله مات فی حب الله (دوست خدا در دوستی خداوند وفات كرد.)

 

آثار

  • انیس‌ الارواح‌
  • گنج‌ اسرار
  • دلیل‌ العارفین
  • بحر الحقایق‌
  • رساله وجودیه‌

 

عروج ملکوتی

خواجه معین الدین در سحرگاه دوشنبه ۶ رجب سال ۶۳۳ قمری در اجمير شريف ديده از جهان فروبست و به معشوق حقيقی پيوست. آرامگاه ایشان در اجمير هند قرار دارد.

زندگینامه ابن شهرآشوب

به نام آفریننده عشق

 

محمد بن علی بن شهرآشوب سَرَوی مازندرانی (۴۸۸ق-۵۸۸ق) معروف به ابن‌ شهرآشوب، فقیه، مفسّر و محدّث شیعه در قرن ششم هجری قمری و نویسنده کتاب‌هایی همچون مناقب آل‌ ابی‌طالب  و معالم العلماء می‌باشد.

 

ویژگی ها 

ابن‌‌ شهرآشوب در سال ۴۸۸ق و بنا بر قولی در سال ۴۸۹ق به دنیا آمد. عده‌ای وی را اصالتاً اهل ساری دانسته‌ و گفته‌اند ولادت وی در مازندران بوده است، اما برخی قائل‌ به ولادت وی در بغداد شده‌اند.

آقابزرگ تهرانی در کتاب مصفی المقال فی علم الرجال، جد او را شيخ شهرآشوب بن كياكی، از مردم ساری و از شاگردان نامی و ممتاز شیخ طوسی معرفی کرده است. پدرش شيخ علی فرزند شيخ شهرآشوب نيز از فقيهان و محدثان فاضل و از دانشمندان شیعه معرفی شده است.

عده ای او را اهل ساری و محل ولادتش را مازندران و یا بغداد دانسته‌اند. او پس از درگیری با حکمران مازندران راهی بغداد شد وی پس از مدتی اقامت، در سال ۵۶۷ هجری قمری به حِلّه رفت و در آنجا به تدریس مشغول شد و سرانجام در سال ۵۷۳ قمری راهی حلب شد و تا آخر عمر در آنجا ماند.

 

از منظر فرهیختگان

شیخ حر عاملی، ابن‌ شهرآشوب را، فردی عالم، فاضل، ثقه، محدث، عالم به علم رجال و روایات، ادیب، شاعر و جامع همه خوبی‌ها معرفی می‌کند.

میرزا حسین نوری در توصیف وی، الفاظی نظیر فخر شیعه، تاج شریعت، افضل الاوائل و دریای متلاطم ژرفی که ساحل ندارد، احیا کننده آثار مناقب و فضائل، رشید الملة و الدین، شمس الاسلام و المسلمین، فقیه، محدث، مفسر و محقق به کار می‌گیرد.

تفرشی، ابن‌ شهرآشوب را پیشوای طایفه شیعه و فقیه آنان، شاعری بلیغ و نویسنده توصیف می‌نماید.

صلاح‌ الدین صفدی، از عالمان اهل سنت ابن‌ شهرآشوب را از سرشناسان مذهب شیعه که علم اصول را به حد نهایی خود رساند معرفی می‌نماید و او را از حیث علوم قرآنی و مشکلات حدیث، اخبار، لغت و نحو، سرآمد و متقدم بر اهل این رشته‌ها توصیف می‌کند.

شیخ ابوعلی حائری می‌گويد: «ابن شهرآشوب، شیخ الطائفه است و پایه فضل او گفتگو ندارد.»

 

اساتید

  • فتال نیشابوری
  • شیخ طبرسی
  • ابومنصور طبرسی
  • ابوالفتوح رازی
  • عبدالجلیل قزوینی رازی
  • ابوالفتح آمدی
  • قطب‌الدین راوندی

 

شاگردان

  • سید محمد بن زهره
  • یحیی بن بطریق
  • تاج الدین دربی
  • شیخ یحیی سوراوی
  • یحیی بن ابی حلبی
  • سید کمال‌الدین حیدرحسینی
  • شیخ‌الدین ابوالحسن علی بن شعره حلی

 

آثار

  • مناقب آل ابی‌طالب
  • متشابه القرآن و مختلفه
  • مثالب النواصب
  • مائدة الفائده
  • امثال فی الامثال
  • الاوصاف
  • المنهاج الجدیده
  • انساب آل ابی‌طالب

 

عروج ملکوتی 

ابن‌ شهرآشوب سرانجام در سال ۵۸۸ قمری در شهر حلب درگذشت و در شهر حلب، در بالای جبل جوشن به خاک سپرده شد.

 

زندگینامه خواجه مودود چشتی

به نام آفریننده عشق

 

مودود بن یوسف چشتی معروف به خواجه مودود چشتی، عارف قرن پنجم و قطب سلسلهٔ چشتیه بود.

 

ویژگی ها

خواجه مودود در رجب سنه ۴۳۳ ه‍.ق در چشت به دنیا آمد و در هفت سالگی قرآن را از حفظ بود و به سن ۱۶ سالگی به کمال علوم رسید و در این هنگام کتاب‌های منهاج العارفین و خلاصةالشریعه را تصنیف کرد. وی در ۲۹ سالگی از جانب پدرش سید ناصرالدین ابویوسف چشتی، بر سجاده خلافت و ارشاد نشست و به هدایت خلق مشغول گشت.

مودود در شام، فلسطین، عراق، عربستان، و بلخ و بخارا سیر نمود. به روایتی ۱۲ خلیفه در اطراف و اکناف داشته‌ است. وی مریدان زیادی از انس و جن داشت. در جمله‌ای چنین آمده‌ است: «و نقل است که اگر وی را طواف کعبه آرزو بودی از نظر مردمان غائب شدی و طواف نموده بازآمدی.»

در مورد سلسله چشتیه درهمین لوحه چنین نوشته شده‌ است: «سلسلهٔ چشتیه در۳۱۴ هجری توسط خواجه شراف الدین ابواسحاق شامی، شایع و اساس گذاری شده‌ است.» ولی در این لوحه گفته نشده‌ است در کجا و در کدام شهر و در ادامه چنین آمده‌ است: «سلسلهٔ قادریه توسط حضرت شیخ عبدالقادر گیلانی، سلسلهٔ سهروردیه توسط شیخ شهاب الدین سهروردی و سلسلهٔ نقشبندیه توسط شاه نقشبند درسنه حدود ۸۰۰ ه‍.ق پایه‌گذاری شده‌ است.

پس از یوسف چشتی، فرزند بزرگش، مودود، در ۲۴ یا ۲۶ سالگی بر سجاده قطبیت نشست. برخی از نزدیکان مودود، به سبب جوانی او، وی را شایسته جانشینی پدر ندانستند، بلکه عموی وی (خواجه علی چشتی) را، که در دهلی نزد سلطان غیاث‌الدین بَلبن بود، وارث سجاده دانستند، اما خواجه‌علی در نامه‌ای این مقام را به مودود سپرد. از جمله سوانح زندگی مودود، ملاقات او با شیخ احمد جام ملقب به ژنده‌پیل بود.

نقل است که خواجه مودود، ۳۰ سال سر به بالین ننهاد و ریاضت کشید. در ابتدای سلوک در خانه‌ای که از پدرشان بود و از سنگ دریایی ساده بنا شده بود زندگی می کرد و اکثر ایام را روزه داشته و گاهی در روز چیزی تناول می‌فرمودند. ایشان خرقه ای داشتند که تکه های کهنه را شسته و بر آن بخیه می زدند با وجودی که سلطان سنجر سلجوقی از ارادتمندان شان بود و لباس های فاخره و شاهی بطور تحفه هدیه میداد ایشان آن را رد نموده و سلطان را به گسترش عدل و خدمت به دین و مستضعفين تشویق و توصیه می فرمود.

خرقه ایشان آن چنان معروف گشت که در شام، عراق، مصر، اسپانیا، الجزایر، بلخ، بخارا، سمرقند، ری و نیشابور، دسته دسته طالبان خدا و شیفتگان اسلام و مخلصین اهل بیت پیامبر (ع) به حلقه ارادت آن محبوب پرورگار آمده و مستفید و مستفیض می‌شدند و مریدان ایشان در هر کجا مشکلی پیش می‌آمد، ایشان به قوت روحانی به مددشان می‌شتافت.

از خصایل و عادات خواجه مودود چشتی یکی این بود که سالک بی علم را تلقین طریقت و عرفان نمی‌دادند و می‌فرمودند: بروید اول علوم شریعت را کسب نمایید و بعداً به معرفت و تصوف دست بزنید که زاهد بی علم مسخره شیطان است. خواجه مودود، مدرسه دینی بزرگی در چشت شریف بنا کرده بود که از همه اطراف دنیا و از ممالک اسلامی به‌ خصوص از بلخ، بخارا، ری و بغداد، علمای علوم مختلفه و دانشمندان بزرگی با نوازش‌ها و عطیات و تشویق‌ های فراوان به چشت شریف دعوت شده بودند و در مدرسه مودودیه به تدریس و افاده طلاب و دانشجویان مصروف و مشغول بودند. بعضی می‌گويند که 2300 نفر محصل و دانشجو و 110 نفر استاد و آموزگار کامل و ماهر در آن مدرسه به تدریس مشغول بودند.

از کرامات ایشان، ماجرای درخت فندوقی است که عصای خشک آن حضرت بوده و در زمانی به سببی آن را بر زمین فرو بردند و در همان زمان سبز شده و حالا در سالی چندین مرتبه گل می‌کند و بار می‌دهد.

نقل است: چشمه کنار چنار، از کرامات خواجه مودود به وجود آمده است. همچنین نقل است که درویشی بوده او را عبدالله جبلی می‌گفتند و در اثر بیماری نابینا شده بود و در دامنه کوه دیواندر که از کوه‌های مشهور هرات است، سکونت داشت و این کوه در اثنای راه چشت شریف و هرات واقع است و این درویش دعا و زاری و تضرع و گریه می‌نمود و از حق تعالی شفای چشم خود را می‌خواست و روزها در دامنه کوه به ذکر و فکر الهی می‌پرداخت.

وی در خواب دید که هاتفی غیبی به وی می‌گوید: یا مودود بگو که مودود یکی از محبوبان ماست، او را به مدد تو رسانیم. فردای آن روز، خواجه مودود چشتی از آن دیار راهی چشت شریف بود که ناگاه شنید که کسی در وادی کوه یا مودود یا مودود می‌گوید. آن حضرت در مقابل این درویش نابینا ایستاد. از وی سبب ورد یا مودود را پرسید. وی قصه را سر تا پا بیان نمود. حضرت بعد از استماع احوال این نابینا به دست مبارکش از لعاب دهن خویش برچشم وی مالید و او فی الحال شفا یافت و سر در قدم آن حضرت آورد و به شرف ارادت نیز شرف آورد.

نقل است: نصیر بن احمد، حاکم بخارا (یا حاکم بلخ) بود و پسری داشت گنگ، شل، کور و کَر. چون آن حضرت وارد ناحیه شد، حاکم بخارا پسر خود را که ذکر شد به حضور آن محبوب پرورگار حاضر نموده و استدعا کرد که توجه مبذول دارند و نیازمندی زیاد نمود. حضرت خواجه، دلشان به رقت آمد و به پسر گفت: دست به دست من ده؛ وی دست خود را به دست حضرت مودود داد. خواجه مودود گفت: بگو بسم الله الرحمن الرحیم. وی گفت. سپس وی بینایی، شنوایی و تکلم یافت‌.

خواجه مودود چشتی سماع را بسیار دوست می‌داشت و در محفل سماع ایشان، فیوضات الهیه و تجلیات قدسیه دائم و همیشه بود. اگر کافری گذر بر آن دیار نمودی، فوراً زبان به اسلام می گشود و اگر بیماری را در محفل او می‌آوردند فی الحال شفا می یافت و در محفل سماع خلقی زیاد از علما، فضلا، عرفا و اولیاءالله جمع شده و طعام های زیاد و نقد و جنس به حاضران می‌دادند و شروع و ختم محفل سماع با قرآن کریم صورت می‌گرفت.

روایات زیادی داریم که آن حضرت در سماع ناگهان غایب می‌شد‌. از این راز نهانی پرسیدند، آن حضرت فرمود: حق تعالی برای محبوبانش مقامی است که آن را نور آسود می‌گویند و در آن حالت چون صاحب سماع به آن مقام رسد از نظر خلق پنهان و غیب گردد مگر ظاهربینان پندارد که غایب شده است در حالیکه شخص در مقام خود است و معشوق حقیقی وی را درحضرت محبت به خود کشیده به لباس ملبس گردانیده و در نور محبوب پوشیده گشته مثل ستاره که در شعاع آفتاب گم و مضمحل و غایب می‌شود و در آن حالت، شخص صاحب این مقام را جز معبود حقیقی و درویش صاحب کمال کسی نتواند دید.

 

عروج ملکوتی 

قطب‌الدین مودود در رجب ۵۲۷ در سن ۹۴ سالگی وفات یافت و در چشتِ شریف (کشور افغانستان) دفن شد.